ترجمه و شرح حدیث (43) صحیح بخاری
عَنْ عَائِشَةَ، أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ دَخَلَ عَلَیْهَا وَعِنْدَهَا امْرَأَةٌ، قَالَ: «مَنْ هَذِهِ؟» قَالَتْ: فُلاَنَةُ، تَذْکُرُ مِنْ صَلاَتِهَا، قَالَ: «مَهْ، عَلَیْکُمْ بِمَا تُطِیقُونَ، فَوَاللَّهِ لاَ یَمَلُّ اللَّهُ حَتَّى تَمَلُّوا» وَکَانَ أَحَبَّ الدِّینِ إِلَیْهِ مَادَامَ عَلَیْهِ صَاحِبُهُ.
ترجمه : عایشه رضی الله عنها فرمودند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در حالی بر ایشان وارد شدند که زنی به نزد ایشان (نشسته) بودند ، (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند : این (زن) کیست؟ (عایشه رضی الله عنها) فرمودند: (این) فلان (زنی) است که از (زیادی) نمازش یاد (وگفتگو) می شود، (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: بس کن؛ برشماست که همان قدر از اعمال را که توانایی (انجام آنها را بصورت دائمی) دارید، انجام دهید. سوگند به الله که الله (از دادن اجر و ثواب) خسته نمی شود تا اینکه شما (از انجام اعمال) خسته شوید، و(عایشه رضی الله عنها فرمودند) محبوب ترین (و پسندیده ترین) طاعت وعبادت در نزد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم آن بود که صاحبش برآن مداومت نماید .
مسایل و احکام حدیث
از حدیث مذکور مسایل و احکام زیر فهمیده می شود :
1 - برای زنان مجاز است که به دیدار بینی یکدیگر بروند .
2- انجام نمازهای نفلی و یا سایر عبادتهای نفلی نباید به مرحله افراط گری برسد .
3- یک مسلمان باید همان قدر از اعمال نفلی را که توانایی انجام آنها را بصورت دائمی دارید، انجام دهید.
4- درزمان بیان مسایل برای تأکید مطلب به الله سوگند یاد کردن مجاز است .
5- الله متعال از دادن اجر و ثواب خسته نمی شود تا اینکه انسان از انجام اعمال خسته نشود.
6- محبوب ترین و پسندیده ترین طاعت وعبادت در نزد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم آن بود که صاحبش برآن مداومت نماید .
7- افراط و زیاد روی در انجام عبادتهای نفلی منکراست که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم از آن ممانعت نموده است .
8- نهی از منکر باید با نرم ترین و حکیمانه ترین و مناسب ترین وقت صورت گیرد.
ترجمه و شرح حدیث (42) صحیح بخاری
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: " إِذَا أَحْسَنَ أَحَدُکُمْ إِسْلاَمَهُ: فَکُلُّ حَسَنَةٍ یَعْمَلُهَا تُکْتَبُ لَهُ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا إِلَى سَبْعِ مِائَةِ ضِعْفٍ، وَکُلُّ سَیِّئَةٍ یَعْمَلُهَا تُکْتَبُ لَهُ بِمِثْلِهَا "
ترجمه : ابوهریره روایت نمودند که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: آنگاه که یکی از شما اسلامش را نیک (و واقعی) می گرداند: پس به هر نیکی که انجامش می دهد برایش ده برابرتا هفتصد برابرآن اجر و ثواب نوشته می شود، و هربد وگناهی را که انجامش می دهد برایش یک برابرش نوشته می شود .
مسایل و احکام حدیث:
1 - اسلام فرد اگر واقعی باشد در نزد الله متعال اعتبار دارد .
2 - اسلام ظاهری در نزد الله متعال هیچ اعتباری ندارد .
3- نسبت به اعمال نیک از ده برابر تا هفتصد برابراجر و ثواب داده می شود .
4 - هرگناهی فقط یک گناه نوشته می شود .
5- این حدیث بیانگر لطف و احسان الله متعال به مسلمانان است .
ترجمه و شرح حدیث (41) صحیح بخاری
عن أَبی سَعِیدٍ الخُدْرِیَّ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ: إِذَا أَسْلَمَ العَبْدُ فَحَسُنَ إِسْلاَمُهُ، یُکَفِّرُ اللَّهُ عَنْهُ کُلَّ سَیِّئَةٍ کَانَ زَلَفَهَا، وَکَانَ بَعْدَ ذَلِکَ القِصَاصُ: الحَسَنَةُ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا إِلَى سَبْعِ مِائَةِ ضِعْفٍ، وَالسَّیِّئَةُ بِمِثْلِهَا إِلَّا أَنْ یَتَجَاوَزَ اللَّهُ عَنْهَا .
ترجمه : ابوسعید خدری رضی الله عنه روایت نمودند که ایشان از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیدند که می فرمایند: زمانی که فرد مسلمان می شود و سپس اسلامش را(درظاهر و باطن) نیک می گرداند، الله هر گناهی را که که قبلا این فرد انجام داده است را می آمرزد و بعد از این بدین منوال با او محاسبه می شود که هر نیکی تا ده برابر و تا به هفتصد برابر برایش اجر و ثواب داده می شود و لی گناه به همان اندازه به او سزا داده می شود مگر اینکه الله از آن گناه در گذر نماید .
مسایل و احکام حدیث:
مسایل و احکام برگرفته شده از حدیث از قرار زیر می باشد:
1 - اسلام آوردن دون نوع است :
( أ ) خوب؛ یعنی این که فرد در ظاهر و باطن اسلام را پذیرفته و به حد توان بدان عمل نماید.
( ب ) بد ؛ یعنی این که فرد در ظاهر اسلام را پذیرفته و درباطن نپذیرد .
زمانی که فرد مسلمان می شود و سپس اسلامش را(درظاهر و باطن) نیک می گرداند، الله هر گناهی را که قبلا این فرد انجام داده است را می آمرزد و بعد از این بدین منوال با او محاسبه می شود که هر نیکی تا ده برابر و تا به هفتصد برابر اجر و ثواب داده می شود و لی گناه به همان اندازه به او سزا داده می شود مگر اینکه الله از آن گناه در گذر نماید .
آری این حدیث بیان گر لطف و مهربان زیاد الله متعال به مسلمانان و بندگان مطیع خویش می باشد که اگر گناه می کنند و توبه نمی کنند یک گناه برایشان نوشته و ای چه بسا همان را نیز بخشیده و معاف می نماید ولی اگر نیکی انجام می دهند تا هفتصد برابر و ای چه بسا بیشتر برایشان اجر و ثواب عنایت می کند .
ترجمه و شرح حدیث (40) صحیح بخاری
عَنِ البَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ، أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ کَانَ أَوَّلَ مَا قَدِمَ المَدِینَةَ نَزَلَ عَلَى أَجْدَادِهِ، أَوْ قَالَ أَخْوَالِهِ مِنَ الأَنْصَارِ، وَأَنَّهُ «صَلَّى قِبَلَ بَیْتِ المَقْدِسِ سِتَّةَ عَشَرَ شَهْرًا، أَوْ سَبْعَةَ عَشَرَ شَهْرًا، وَکَانَ یُعْجِبُهُ أَنْ تَکُونَ قِبْلَتُهُ قِبَلَ البَیْتِ، وَأَنَّهُ صَلَّى أَوَّلَ صَلاَةٍ صَلَّاهَا صَلاَةَ العَصْرِ، وَصَلَّى مَعَهُ قَوْمٌ» فَخَرَجَ رَجُلٌ مِمَّنْ صَلَّى مَعَهُ، فَمَرَّ عَلَى أَهْلِ مَسْجِدٍ وَهُمْ رَاکِعُونَ، فَقَالَ: أَشْهَدُ بِاللَّهِ لَقَدْ صَلَّیْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قِبَلَ مَکَّةَ، فَدَارُوا کَمَا هُمْ قِبَلَ البَیْتِ، وَکَانَتِ الیَهُودُ قَدْ أَعْجَبَهُمْ إِذْ کَانَ یُصَلِّی قِبَلَ بَیْتِ المَقْدِسِ، وَأَهْلُ الکِتَابِ، فَلَمَّا وَلَّى وَجْهَهُ قِبَلَ البَیْتِ، أَنْکَرُوا ذَلِکَ.
أَنَّهُ مَاتَ عَلَى القِبْلَةِ قَبْلَ أَنْ تُحَوَّلَ رِجَالٌ وَقُتِلُوا، فَلَمْ نَدْرِ مَا نَقُولُ فِیهِمْ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى: {وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمَانَکُمْ} [البقرة: 143].
ترجمه : براء بن عازب رضی الله عنه فرمودند: همانا پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم اوائلی که به مدینه تشریف آوردند به نزد پدربزرگان و یا دائیهای انصارشان فرود آمدند و ایشان شانزده و یا هفده ماه بسوی بیت المقدس نماز می خواندند ولی (دوست می داشتند و) پسند می کردند که بیت (الله) قبله ایشان باشد، و همانا ایشان اولین نمازی که به سمت کعبه خواندند نمازعصربود و (در این نماز) بهمراه ایشان افرادی به سوی کعبه نماز خواندند، و فردی از آنانی که بهمراه ایشان نماز خوانده بود (از مسجد النبی) بیرون شده و بر اهل مسجدی گذر نمود و در حالی که آنان (در نماز) درحال رکوع بودند که به آنها گفت: سوگند به الله گواهی می دهم که من بهمراه رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بسوی مکه نماز خواندم آنها نیزهمانگونه که در نماز بودند به سمت بیت الله چرخیدند . یهودیان و اهل کتاب (این را) می پسندیدند که (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) به سمت بیت المقدس نماز می خواندند، ولی زمانی که چهره اش را در نماز به سمت بیت الله چرخاندند(و به سوی کعبه نماز خواندند) ، این جریان را انکار و ناپسند نمودند.
(براء بن عازب رضی الله عنه) فرمودند: (صحابه رضی الله عنهم عرض نمودند ای رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) همانا ما نمی دانیم درافرادی که قبل از عوض شدن قبله وفات نموده و گشته شدند چه بگوییم؟ (که آیا نماز آنها قبول است یا نه؟)، الله متعال (برای جواب این سوال )این آیه را نازل نمودند: {وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمَانَکُمْ} [البقرة: 143] و (این) نبود الله که(نمازتان را که جزء)ایمانتان است ضایع نماید.
مسائل و احکام حدیث
از حدیث بالا مسائل و احکام زیر برداشت و فهمیده می شود :
1 - رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم در ابتدای هجرت به نزد دائیان و اقوام مادری خویش فرود آمدو مهمان آنها شدند .
2 - دراوائل هجرت تا شانزده و یا هفده ماه پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و مسلمانان بسوی بیت المقدس نماز می خواندند.
3- زمانی که قبله بیت المقدس بود رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم دوست می داشتند که قبله عوض شده و ایشان به سمت کعبه نماز بخوانند.
4- اولین نمازی که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بعد از تحویل قبله به سمت کعبه خواندند؛ نمازعصربوده است .
5- یکی از یاران رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم که با رسول الله صلی الله صلی الله علیه و آله وسلم نماز خوانده بود بر اهل مسجدی گذر نمود و در حالی که آنان (در نماز) درحال رکوع بودند که به آنها گفت: سوگند به الله گواهی می دهم که من بهمراه رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بسوی مکه نماز خواندم آنها نیزهمانگونه که در نماز بودند به سمت بیت الله چرخیدند .
5- اگر کسی اشتباهی به سمت غیرقبله نماز می خواند و در وسط نماز کسی به او گفت که قبله به این سمتی که می خوانی نیست به سمت دیگری است او باید در وسط نماز به سمت قبله بچرخد و آن قسمت از نمازش را که به سمت غیر قبله خوانده است صحیح می باشد و نیاز به اعاده ندارد .
6- یهودیان دوست می داشتند تا رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم به سمت بیت المقدس که قبله یهودیان است نماز بخواند.
7- بعد از تحویل قبله یهودیان از این جریان ناراحت شدند .
8- بعد از تحویل و تعویض قبله صحابه رضی الله عنهم عرض نمودند ای رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم همانا ما نمی دانیم نماز افرادی که قبل از تعویض قبله وفات نموده و یا گشته شدند چه می شود؟ که الله متعال (برای جواب این سوال )این آیه را نازل نمودند: {وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمَانَکُمْ} [البقرة: 143] یعنی : و (این) نبود الله که (نمازتان را که جزء) ایمانتان است ضایع نماید، یعنی نماز آنها مورد قبول است زیرا در آن زمان قبله بیت المقدس بوده است.
ترجمه و شرح حدیث (39) صحیح بخاری
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: إِنَّ الدِّینَ یُسْرٌ، وَلَنْ یُشَادَّ الدِّینَ أَحَدٌ إِلَّا غَلَبَهُ، فَسَدِّدُوا وَقَارِبُوا، وَأَبْشِرُوا، وَاسْتَعِینُوا بِالْغَدْوَةِ وَالرَّوْحَةِ وَشَیْءٍ مِنَ الدُّلْجَةِ.
ترجمه : ابوهریره رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همانا دین آسان است و هرگز کسی نیست که در (انجام عبادتها و امور) دینی تشدد و سخت گیری نماید مگر اینکه دین براو غلبه خواهد نمود(و اوخسته شده آن اموردینی وعبادتها را رها خواهد نمود)، پس راه اعتدال و میانه را در پیش گیرید و به حق نزدیک گشته و خوشحال بوده بشارتان باد و از پیش از ظهر وبعد از ظهر و قسمتی از آخرشب (در انجام عبادتها) کمک بگیرید .
مسائل و احکام حدیث
مسایل و احکام زیر از حدیث بالا برداشت می شود :
1 - دین اسلام یک دین آسانی است که هرکس در هرزمان و مکانی که هم باشد می تواند بدان عمل کند و هر کجا بر فردی عمل به حکمی از احکام اسلام مشکل باشد آنجا است که اسلام آن حکمش را یا کاملا از آن فرد ساقط نموده و یا اینکه در آن تعدیل و تغییری ایجاد خواهد نمود، برای بهتر واضح شدن این جریان به دو مثال زیر توجه فرمایید :
( أ ) افراد فقیر و تنگدست چون توان پرداخت زکات را ندارند ، اسلام از آنان دادن زکات را ساقط نموده و در حالی که زکات رکنی از ارکان پنج گانه اسلام است .
( ب ) فرد اگر توان دارد که ایستاده نماز بخواند برایش واجب است که در نمازهای فرض ایستاده نماز بخواند ولی اگر بنا بر عذری توان ایستادن را ندارد، در این صورت اسلام در این حکمش تغییر و تعدیل آورده و به او اجاز داده تا زمانی که عذرش برطرف شود نشسته و یا اگر نشسته نمی تواند بصورت دراز کشیده نماز بخواند.
آری اسلام بدین منوال تمام مشکلات و سختی هایی که گاهی برای برخی از افراد نسبت به برخی از احکام اتفاق می افتد را آسان سازی نموده است ، پس این درست است که واقعا اسلام دین آسانی است .
2 - یک مسلمان نباید از پیش خودش در انجام عبادتها سخت گیری و تشدد نماید .
3 - سخت گیری و تشدد رفته رفته باعث تنفر از دین می شود، و فرد را بجایی خواهد رساند که گاهی والعیاذ بالله دست از دین بردارد .
آری اگر خوب دقت نماییم بسیاری از گروهایی از قبیل خوارج، تکفیرها و گروه تبدیعی و تفسیقی را همین تشدد و افراط گری باعث شده تا آنها از راه اعتدال بیرون رفته و سر از وادی مهلک در آورند .
4 - راه اعتدال و میانه بهترین راهی است که نه فرد را خسته و نه دچار انحرافات فکری و عقیدتی می کند و این راهی است که اسلام برای پیروان خویش ارائه می نماید و از آنان خواهان است که به هیچ قیمتی آن را از دست ندهند .
5- یک فرد مسلمان شاید نتوان صد در صد به حق عمل کند ولی باید کوشش نماید که حتی الامکان خودش را به حق نزدیک نماید ودر فهم حق و عمل و دعوت به آن کوشش نماید .
6 - مسلمانان معتدلی که از افراط و تفریط بدور اند، باید از این روششان خوشحال بوده و شکر الله متعال را بجا آورند زیر رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم به آنان گفته است : خوشحال بوده بشارتان باد.
7 - سه وقت ازبهترین اوقاتی است که یک مسلمان در آنها باید به عبادتها توجه دهد :
1 - صبح و پیش از ظهر.
2 - بعد از ظهر .
3- پاسی از آخرشب.
ترجمه و شرح حدیث (38) صحیح بخاری
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: مَنْ صَامَ رَمَضَانَ، إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.
ترجمه : ابوهریره رضی الله عنه روایت نمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرکس رمضان را در حالی که بدان معتقد بوده و به نیّت اجر و ثواب روزه گرفت؛ گناهان پیشین او بخشیده شده است .
مسائل و احکام حدیث :
از این حدیث مسائل و احکام زیر فهمیده می شود :
1 - روزه گرفتن اجر و ثواب زیادی دارد .
2 - روزه زمانی اجر و ثواب دارد که فرد روزه گیرند بدان ایمان داشته و به نیّت اجر و ثواب گرفته شود .
3 - اگر فردی بدون اینکه ایمان به روزه داشته باشد و یا برای اهداف غیر رضای الله روزه بگیرد این نوع روزه هیچ اجر و ثوابی ندارد .
4- روزه اگر در حالی گرفته شود که فرد بدان ایمان داشته و فقط برای رضامندی الله متعال بگیرد در این صورت است که تمام گناهان پیشین فرد بخشیده می شود .
5 - روزه گرفتن شعبه ای از شعبه جات ایمانی است .
ترجمه و شرح حدیث (37) صحیح بخاری
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: مَنْ قَامَ رَمَضَانَ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.
ترجمه : ابوهریره رضی الله عنه روایت نمودند که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرکس رمضان را در حالی که بدان ایمان داشته و به نیّت ثواب برپا داشته (و به عبادت سپری کند) قطعا گناهان پیشین او برایش بخشیده شده است .
مسائل و احکام حدیث
از حدیث بالا مسائل و احکام زیر فهمیده می شود :
1 - شب های رمضان را به عبادت سپری نمودن اجر و ثواب زیادی دارد .
2 - شب زنده داری دررمضان و گذراندن این شب ها به عبادت باعث بخشش تمام گناهان پیشین فرد می شود ولی بشرطی اینکه فرد بدان معتقد بوده و به نیّت اجر و ثواب این کار را انجام دهد.
3- شب زنده داری رمضان بدون اعتقاد بدان و بدون نیّت به دست آوردن اجر و ثواب هیچ فایده اخروی نداشته و باعث بخشش گناهان نخواهد شد .
ترجمه و شرح حدیث (36) صحیح بخاری
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: انْتَدَبَ اللَّهُ لِمَنْ خَرَجَ فِی سَبِیلِهِ، لاَ یُخْرِجُهُ إِلَّا إِیمَانٌ بِی وَتَصْدِیقٌ بِرُسُلِی، أَنْ أُرْجِعَهُ بِمَا نَالَ مِنْ أَجْرٍ أَوْ غَنِیمَةٍ، أَوْ أُدْخِلَهُ الجَنَّةَ، وَلَوْلاَ أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِی مَا قَعَدْتُ خَلْفَ سَرِیَّةٍ، وَلَوَدِدْتُ أَنِّی أُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ ثُمَّ أُحْیَا، ثُمَّ أُقْتَلُ ثُمَّ أُحْیَا، ثُمَّ أُقْتَلُ.
ترجمه : ابوهریره رضی الله عنه روایت نمودند که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: الله بعهده گرفته برای کسی که در راه الله بیرون شود (و الله نسبت به او می گوید) و در حالی که او را (از خانه) بیرون نمی نماید مگر ایمان به من و تصدیق به پیامبران من، اینکه او را برگردانم با آنچه از ثواب و مال غنیمتی که به دست آورده است و یا اینکه او را (با شهادت) به بهشت داخل گردانم ، و(رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند) اگر بر امت من سخت نمی بود من پشت سرهیچ گروهی نمی نشستم (و به همراه تمام گروهای جهاد به جهاد می رفتم) و من دوست داشتم تا اینکه در راه الله کشته شوم و سپس زنده شوم سپس کشته شوم سپس زنده شوم و سپس کشته شوم .
مسائل و احکام حدیث
از حدیث بالا مسائل و احکام زیر فهمیده می شود :
1 - الله متعال نسبت به مجاهدین یکی ازاین دو چیز و را بعهده گرفته وضمانت نموده است :
( أ ) یا او را با اجر و مال غنیمت به خانه اش برگرداند.
(ب) یا اینکه شهادت نصیبش نموده و او را وارد بهشت نماید .
2 - شرط اصلی رفتن به جهاد ایمان به الله متعال و تصدیق به پیامبران الهی علیهم السلام می باشد .
3- رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم آرزوی شهادت داشتند .
4- رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم رفتن به جهاد را دوست می داشتند .
نکته مهم : جهاد به جنگ با کفارگویند که فقط برای رضای الله و سر بلندی دین باشد و از طرف مسلمانان صورت گیرد ، لذا اگر جنگ باکفار نباشد و یا برای رضای الله و سربلندی دین نباشد و یا از طرف مسلمانان صورت نگیرد جهاد اسلامی نیست .
ترجمه و شرح حدیث (35) صحیح بخاری
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: مَنْ یَقُمْ لَیْلَةَ القَدْرِ، إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.
ترجمه : ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرکس شب قدر را با اعتقاد به آن و به نیت اجر و ثواب برپا می دارد، گناه پیشن او برایش بخشیده شده است .
مسائل و احکام حدیث
1 - شب قدر شب با ارزشی است .
2 - برپاداشتن و شب زنده داری شب قدر با عبادت دارای اجر و ثواب زیادی است و این به حدی است که قرآن مجید آن را برابر با هزار شب می داند .
3 - عبادت نمودن در شب قدر و آن را با عبادت سپری نمودن باعث بخشش تمام گناهان فرد می گردد و این زمانی است که دو شرط یافت شود :
( أ ) فرد شب زنده دار بدان ایمان داشته و معتقد باشد .
( ب ) فرد شب زنده دار فقط به نیت اجر و ثواب آن شب را زنده بدارد .
نکته مهم : شب قدر در شب های طاق دهه اخیر رمضان می باشد و این شب چرخشی است یعنی در هر رمضان در یک شب خاصی نیست ، شاید دریک رمضان در شب بیست و یکم باشد و در رمضان دیگری در شب بیست سوم و در رمضان سومی در شب بیست نهم باشد به همین ترتیب در شب های طاق دهه اخیر درحال چرخش است .
ترجمه و شرح حدیث (34) صحیح بخاری
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ کَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا، وَمَنْ کَانَتْ فِیهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ کَانَتْ فِیهِ خَصْلَةٌ مِنَ النِّفَاقِ حَتَّى یَدَعَهَا: إِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ، وَإِذَا حَدَّثَ کَذَبَ، وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ، وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ .
ترجمه : عبدالله بن عمرورضی الله عنه روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: چهار(خصلت) اگر در کسی باشد اومنافق خالص است و هرکس در او یک خصلتی ازآنها باشد در آن خصلتی ازنفاق است تا اینکه آن را ترک نماید : چون امانتی به داده شود خیانت کند، و چون سخن گوید دروغ گوید، و چون عهد نماید غداری و عهد شکنی کند، و چون درگیرشود و مجادله کند از حق مایل گشته در رد آن حیله می کند.
مسائل و احکام حدیث
مسائلی که ازاحادیث فوق گرفته می شود از قرار زیراست :
1 - منافق خالص کسی است که در آن چهار صفت مهم نفاق که در این حدیث ذکر شده در او یافت شود .
2 - خیانت در امانت، عهد شکنی، دروغگوئی ودرگیری با حق و حیله گری در مقابل آن چهار صفت اصلی یک منافق می باشد .
3- مجادله در راه باطل و حیله گری در مقابل حق یکی از بزرگ ترین عادتهای یک منافق است .
4- از مفهوم این حدیث فهمیده می شود که راستگوئی، وفای بعهد، امانت داری ودفاع از حق ؛ چهار عادت زیبای یک مسلمان می باشد .
ترجمه و شرح حدیث (33) صحیح بخاری
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: آیَةُ المُنَافِقِ ثَلاَثٌ: إِذَا حَدَّثَ کَذَبَ، وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ .
ترجمه : ابوهریره رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: نشانی منافق سه است : چون سخن گوید دروغ گوید، و چون وعده نماید خلاف وعده نماید، و چون به او امانت داده شود خیانت کند.
مسائل و احکام حدیث
از حدیث بالا احکام و مسائل زیر برگرفته می شود :
1 - منافق سه نشانی مهم دارد .
2 - منافق دروغگوست و چون سخن گوید دروغ می گوید .
3- دروغگوئی عادت منافقین است .
4 - منافق خلاف وعده می نماید و چون وعده نماید خلاف آن کند .
5 - خلاف وعده نمودن عادت منافقین است .
6- منافق خیانت کار است و چون به او امانتی داده شود خیانت کند.
7- مسلمان دروغگو نباید بگوید .
8- مسلمان خلاف وعده نباید بکند .
9- مسلمان نباید خیانت بکند .
دو نکته مهم :
1 - منافق در اصل به کسی گویند که ظاهرش جوری و باطنش جور دیگری باشد اگر این حالت در عقاید باشد نفاق اعتقادی است و اگر در عمل باشد نفاق عملی است این سه صفت اگر در مسلمانی یافت شود نفاق عملی محسوب می شود .
2- در این حدیث تمام صفات منافقین ذکر نشده است بلکه سه صفت ذکر شده ولی منافقین دارای صفات زیاد دیگری نیز می باشند که در آیات قرآنی و احادیث صحیح نبوی صلی الله علیه و آله و سلم آمده است .