1- علوم حدیث را تعریف کنید؟
جواب : علوم حدیث و یا اصول حدیث به علمی گویند که در باره متن و سند از نظر
قبولی و یا رد بحث نماید.
2- موضوع علم حدیث چیست؟
جواب: موضوع علم اصول حدیث متن وسند از نظر قبولی ورد می باشد.
3- فائده علم حدیث را ذکر کنید؟
فائده این علم شناخت احادیث صحیح از غیر صحی می باشد.
4- حدیث را تعریف کنید؟
جواب: حدیث به گفتار، کردار، تأییدات سکوتی وصفات اخلاقی و خلقتی رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم گویند.
5- اثر را تعریف کنید؟
جواب : أثربه گفتار و اعمال صحابه و تابعین گویند.
6- اسناد یعنی چه؟
جواب: اسناد یعنی حدیثی را به گوینده آن با سند نسبت دادن .
7- سند یعنی چه؟
جواب : سند به سلسله راویانی گویند که به متن رسیده وآن را روایت می کنند.
8- متن را تعریف کنید؟
جواب : متن به سخنی گویند که بعد ازپایان سند
بیان می شود.
9 - مسند یعنی چه؟
جواب : مسند به کتابی گویند که درآن احادیث هر صحابی جداگانه و یکجا جمع آوری شده باشد.
10 - متواتر را تعریف کنید؟
جواب : متواتربه روایتی گویند که آن را روایان زیادی روایت کنند بحدی که عادتا
توافق آنها بر دروغ محال باشد.
11- خبر واحد را تعریف کنید؟
جواب: خبر واحد به روایتی گویند که درآن تمام شرائط متواتر یافت نشود.
12- خبر مشهور را تعریف کنید؟
جواب: مشهوربه روایتی گویند که در تمام طبقات کمتر از سه راوی نداشته باشد و به حد تواتر نرسد .
13- خبر عزیز را تعریف کنید؟
جواب: عزیزبه روایتی گویند که در تمام طبقات سند کمتر از دو راوی نداشته باشد.
14- خبرغریب را تعریف کنید؟
جواب: غریب به روایتی گویند که آن را فقط یک راوی روایت کرده باشد.
15- خبر مقبول را تعریف کنید؟
جواب: مقبول به روایتی گویند که راستی آنچه در آن بیان شده ترجیح یافته باشد.
16- خبر مردود را تعریف کنید؟
جواب: مردود به روایتی گویند که راستی آنچه در آن بیان شده ترجیح نیافته باشد.
17- حدیث صحیح لذاته را تعریف کنید؟
جواب: صحیح لذاته به روایتی گفته می شود که سند آن متصل و تمام راویان آن عادل و وضابط کامل بوده و در آن شذوذ وعلتی وجود نداشته باشد .
18- عادل یعنی چه؟
جواب : عادل به روای گویند که مسلمان،عاقل، بالغ بوده و فاسق وکسی که شرافتس خدشه
دارشده است نباشد
19- ضابط یعنی چه؟
جواب: ضابط به روای گویند که احادیث را در
سینه ویا کتاب و نوشته خویش خوب محفوظ ونگداری کرده باشد
20- شذوذ یعنی چه؟
جواب: شذوذ به مخالفت راوی ثقه با ثقه تر از خویش و یا با گروهی از ثقه های هم
ردیف خود گویند.
21- علت یعنی چه؟
جواب: علت به سبب پوشیده ای گویند که در حدیثی که ظاهرا بی عیبی ، یافت شود.
22- حدیث حسن لذاته را تعریف کنید؟
جواب: حسن لذاته به روایتی گفته می شود که سند آن متصل و تمام راویان آن عادل و خفیف
الضبط بوده و در آن شذوذ وعلتی وجود نداشته باشد .
23- حدیث صحیح لغیره را تعریف کنید؟
جواب: صحیح لغیره: به همان حسن لذاته گویند که با سندهای متعددی روایت شده باشد .
24- حدیث حسن لغیره را تعریف کنید؟
جواب: حسن لغیره: به روایت ضعیفی گویند که علت ضعف آن فسق راوی و دروغگوئی او نباشد و با سندهای متعددی روایت شده باشد.
25- معمول به؛ به چه روایتی گفته می شود؟
جواب : معمول به : به روایتی گویند که بشود به آن عمل کرد .
26- غیرمعمول به؛ به چه روایتی گفته می شود؟
جواب: غیرمعمول به: به روایتی گویند که عمل کردن به آن جایز نباشد.
27- محکم به چه روایتی گفته می شود؟
جواب: محکم : به روایتی گویند که روایت دیگری همانند او با او مخالف نباشد.
جواب: مختلف الحدیث؛ به چه روایتی گفته می شود؟
28 - مختلف الحدیث: به روایتی گویند که روایت دیگری همانند او با او مخالف باشد ولی
امکان جمع بین آن دو وجود داشته باشد.
29- نسخ سعنی چه؟
جواب: نسخ به بر داشتن حکم قبلی توسط شارع با حکم جدیدی گویند .
30- منسوخ چیست؟
جواب: منسوخ به حکم بر داشته شده واز بین رفته شرعی گویند.
31- ناسخ را تعریف کنید؟
جواب: نا سخ به حکم جدیدی که توسط آن حکم سابقی برداشته شده است ،گویند.
32- ضعیف به چه روایتی گفته می شود؟
جواب: ضعیف به روایتی که تمام شرائط حسن در آن یافت نشود گویند.
33- معلق به چه روایتی گفته می شود؟
جواب: معلق به روایتی که از ابتداء سند آن یک یا چند راوی و یا حتی تمام راویان آن
حذف شده باشد ، گویند.
34- مرسل جلی به چه روایتی گفته می شود؟
جواب: مرسل جلی تابعی به روایتی که از آخر سند وبعد از تابعین روای آن افتاده باشد ، گویند.
35- مرسل صحابی به چه روایتی گفته می شود؟
جواب: مرسل صحابی به روایتی گویند که در آن صحابی گفتار و کرداری رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم را روایت کند که نه خود آن را شنیده ونه هم در آن جریان حاضر بوده است .
36- معضل به چه روایتی گفته می شود؟
جواب: معضل به روایتی گویند که دو ویا چند راوی از وسط سند پی در پی ساقط شده باشد.
37- منقطع به چه روایتی گفته می شود؟
جواب: منقطع به روایتی گویند که سندش متصل نباشد و بنوعی در آن انقطاع ایجاد شده باشد.
38- مدلّس به چه روایتی گفته می شود؟
جواب: مدلّس به روایتی گویند که عیب سندش پوشانده شده و ظاهرآن زیبا و بی عیب جلوه داده شده باشد.
39- تدلیس اسناد یعنی چه؟
جواب: تدلیس اسناد به روایتی گویند که شاگرد از استادش روایتی را که نشنیده طوری روایت کند که احتمال شنیدن درآن وجود داشته باشد.
40- تدلیس تسویه یعنی چه؟
جواب: تدلیس تسویه به روایتی گویند که راوی ، روای ضعیف بین دو راوی ثقه ای که بایکدیگر ملاقات داشته اند را حذف نماید.
41- تدلیس شیوخ یعنی چه؟
جواب: تدلیس شیوخ به روایتی گویند که شاگرد زمان روایت از استادش او را بانام ، لقب و یا کنیت غیر مشهور ذکر کند تا که مردم آن را نشناسند .
42- مرسل خفی به چه روایتی گویند؟
جواب: مرسل خفی به روایتی گویند که راوی از کسی که با او ملاقاتی داشته و یا معاصرش بوده روایتی را که نشنیده طوری روایت کند که گویا شنیده است .
43- معنعن به چه روایتی گویند؟
جواب: معنعن به روایتی گویان که روایان در زمان روایت از یکدیگر با عن روایت کنند
و بگویند فلان عن فلان .
44- مؤَنَنٌ به چه روایتی گویند؟
44 - مؤَنَنٌ به روایتی گویند که روایان در زمان روایت از یکدیگر با أن روایت کنند و بگویند فلان أن فلاناً قال....
45- موضوع به چه روایتی گفته می شود؟
جواب: موضوع به روایتی گویند که روای دروغگوئی آن را به دروغ به رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم نسبت داده باشد.
46- متروک را تعریف کنید؟
جواب : متروک به روایتی گویند که آن را راوی که متهم به دروغگوئی است روایت کند.
47- متروک را تعریف کنید؟
جواب : متروک به روایتی گویند که آن را راوی ضعیفی روایت کند و با روایتی که روای ثقه نموده مخالف باشد.
48- معروف را تعریف کنید؟
جواب : معروف به روایتی گویند که آن را راوی ثقه ای روایت کند و با روایتی که روای ضعیف روایت نموده مخالف باشد.
49- معٌلَّل را تعریف کنید؟
جواب : به روایتی گویند که ظاهرا صحیح و سالم است ولی درحقیقت در آن عیبی وجود
داشته باشد که صحت حدیث را خدشه دار کند و باعث ضعف آن گردد.
50- مدرج را تعریف نمایید؟
جواب : مدرج به روایتی گویند که در سیاق سندش تغییر آید و یا اینکه درمتن آن چیزی را بدون اینکه از اصل متن جدا شده اضافه شود.
51- مقلوب یعنی چه؟
جواب: هرگاه در متن و یاسند حدیث لفظی با لفظ دیگری عوض و یا جا بجا شود ؛گویند که
قلب صورت گرفته و آن روایت مقلوب است.
52- مزید فی متصل الأسانید یعنی چه؟
جواب: یعنی اینکه یکی از روایان در سندی که ظاهرا متصل است راوی اضافه نماید.
53- حدیث مٌضْطَّرِب چیست؟
جواب: به روایتی گویند که متن ویا سند آن به گونه های متفاوت و متضاد وبطوری روایت شود که امکان جمع و یا ترجیح وجود نداشته باشد.
54 - حدیث مٌصَحَف چیست؟
جواب: به تغییر کلمه ای گویند که لفظی و یا معنی خلاف آنچه باشد که راویان ثقه روایت نموده اند
55- شاذ چیست؟
جواب: شاذ به روایتی گویند که راوی ثقه ای روایت نموده باشد و با روایت راوی دیگری که ثقه تراست مخالف باشد .
56- محفوظ چیست؟
جواب: محفوظ به روایتی گویند که راوی ثقه تری روایت نموده باشد و با روایت راوی
ثقه دیگری مخالف باشد .
57- جهالت روای یعنی چه؟
جواب: یعنی این که ذات و حالت راوی شناخته شده نباشد.
58- مجهول العین یعنی چه؟
جواب: به روای گویند که نامش در سند آمده باشد ولی بجز یک نفر کس دیگری از اوروایت نکرده باشد.
59- مجهول الحال یعنی چه؟
جواب: مجهول الحال که به آن مستور نیز گفته می شود به راوی گویند که دو ویا چند
نفر از او روایت نموده باشند ولی توثیق نشده باشد.
60- مبهم یعنی چه؟
جواب: مبهم کسی است که نامش در حدیث بصراحت نیامده باشد.
61- بدعت یعنی چه؟
جواب: چیز جدیدی که جزء دین نباشد در امور دینی اضافه نمودن وآن را جزء دین
قرار دادن.
62- سوء حفظ یعنی چه؟
جواب: هر روای که روایت های درست از نادرستش تشخیص داده نشود او سوء حافظه دارد.
63- حدیث قدسی را تعریف کنید؟
جواب: به روایتی قدسی گویند که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم آن را به الله متعال نسبت دهد.
64- حدیث مرفوع را تعریف کنید؟
جواب: به گفتار،کردار،تأییدات سکوتی و صفات اخلاقی و خلقتی رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم حدیث مرفوع گویند.
65- حدیث موقوف را تعریف کنید؟
جواب: به گفتار،کردار،تأییدات سکوتی صحابه رضی الله عنه حدیث موقوف گویند.
66- حدیث مقطوع را تعریف کنید؟
جواب: به گفتاروکردارتابعین و یا پایین تراز آنها حدیث مقطوع گویند.
67- حدیث مسند را تعریف کنید؟
جواب: به هر آنچه با سند متصل به رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم نسبت شود حدیث مسند گویند.
68- حدیث متصل را تعریف کنید؟
جواب: به روایتی که سندش متصل باشد خواه مرفوع باشد و یا موقوف حدیث متصل گویند.
69- زیادات الثقات یعنی چه؟
جواب: به کلمات و جملاتی که بعضی از روایان در روایات اضافه تر از دیگر روایان ذکر می کنند زیادات الثقات گویند.
70- اعتبار یعنی چه؟
جواب: به جستجو نمودن که آیا روایت فرد و غریب متابع و شاهدی دارند و یا خیر، اعتبار گویند.
71- متابع یعنی چه؟
جواب: به روایتی گویند که روایان آن با راویان حدیث غریب و فرد در لفظ و معنی و یا در معنی تنها با اتحاد در صحابه شریک باشند.
72- شاهد یعنی چه؟
جواب: به روایتی گویند که روایان آن با راویان حدیث غریب و فرد در لفظ و معنی و یا تنها در معنی با اختلاف صحابه شریک باشند.
73- متابعة یعنی چه؟
جواب: متابعة یعنی اینکه روای با راوی دیگری در روایت حدیثی شریک باشند.
74- إجازة یعنی چه؟
اجازه یعنی اینکه محدثی به فردی بگوید و نوشته بدهد که تو می توانید روایتهای مرا روایت کنی.
75- مناولة یعنی چه؟
مناوله یعنی اینکه محدثی کتابش را به فردی بدهد و بگوید این روایتهای من است و
تو می توانی آنها را از من روایت کنی.
76- کتابة یعنی چه؟
یعنی اینکه محدثی برای فردی خواه حاضر باشد و یا غایب بنویسد که اینها روایتهای من اند و تو می توانی آنها را روایت کنی.
77- إعلام یعنی چه؟
یعنی اینکه محدّثی به شاگردی اعلان کند که این روایتهای من است و تو می توانی
آنها را روایت کنی.
78- وصیة یعنی چه؟
جواب: یعنی اینکه محدثی زمان وفات و یا سفر وصیت کند که فلان فرد می تواند
کتابهای مرا از من روایت کند.
78- وِجَادَة یعنی چه؟
جواب: یعنی اینکه فردی کاغذ و نوشته ای را بیابد و بشناسد که خط چه کسی است و سپس
آن را روایت کند.
79- غریب الحدیث یعنی چه؟
جواب: یعنی اینکه در متن حدیث کلمه ای باشد که معنایش واضح و قابل فهم نباشد و
نیاز به توضیح داشته باشد.
80- إسناد عالی یعنی چه؟
جواب: به سندی گویند که راویان آن نسبت به سند دیگری که این متن حدیث با آن ذکر شده ؛کمتر باشد.
81- إسناد نازل یعنی چه؟
جواب: به سندی گویند که راویان آن نسبت به سند دیگری که این متن حدیث با آن
ذکر شده ؛بیشتر باشد.
82- موافقة یعنی چه؟
جواب: یعنی اینکه فردی حدیثی را باسند غیر از سند یکی از مصنفین با راویان کمتری از استاد صاحب کتاب روایت کند.
83- بدل یعنی چه؟
جواب: یعنی اینکه فردی حدیثی را باسندی از استاد استاد یکی از مصنفین با
راویان کمتری روایت کند.
84- مساواة یعنی چه؟
جواب: روایان سند فردی با راویان سند یکی از مصنفین کتب حدیثی برابر باشد.
85- مصافحة یعنی چه؟
جواب: روایان سند فردی با راویان سند یکی از شاگردان یکی ازمصنفین کتب حدیثی
برابر باشد.
86- مسلسل را تعریف کنید؟
جواب: یعنی صفت خاصی و یا حالت خاصی در رجال و یا روایت بطور پی در پی یافت
شود.
87- روایة الأکابر عن الأصاغریعنی چه؟
جواب: به روایتی گویند که در سند آن راوی بزرگتری از نظر سن ویا طبقه و یا علم
از کوچکتری روایت نموده باشد.
88- روایة الآباء عن الأبناء یعنی چه؟
جواب: به روایتی گویند که در سند آن پدری از پسرش روایت نموده باشد.
89- روایة الأبناء عن الآباء
جواب: به روایتی گویند که در سند آن پسری از پدرش و یا از پدرش از پدر بزرگش
روایت نموده باشد.
90- روایة الأقْران یعنی چه؟
جواب: اگر راوی از هم سن و معاصر خود روایت نموده باشد روایة الأقْران گفته می
شود.
91- مُدَبَج یعنی چه؟
جواب: اگر دو راوی هم سن و معاصر از یکدیگر روایت نموده باشند مُدَبَج گفته می
شود.
92- السَّابق واللاحق یعنی چه؟
جواب: یعنی اینکه دو راوی که فاصله وفاتی آنها از یکدیگر زیاد است از یک استاد
روایت نموده باشند.
93- به چه کسی صحابه گفته می شود؟
جواب: به کسی که با رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم ملاقات نموده و به
ایشان ایمان آورده و با ایمان از دنیا رفته باشد صحابه گویند.
94- به چه کسی تابعی گفته می شود؟
جواب: به مسلمانی که با صحابه ای ملاقات نموده و با ایمان از دنیا رفته باشد
تابعی گویند.
95- مُتفِق ومُفْتَرق یعنی چه؟
جواب: یعنی اینکه نام راویان و نام پدر آنها و یا بالاتر ،از نظر نوشتن و تلفظ یکی باشد ولی ذات آنها فرق کند همانند اینکه چند راوی نام هایشان احمد بن علی بن حسین باشد.
96- مُؤْتَلف ومُخْتَلف یعنی چه؟
جواب: یعنی اینکه نام راویان از نظر نوشتن یکی باشد ولی ازنظر تلفظ با هم فرق کند .
97- مُتَشَابِه یعنی چه؟
جواب: یعنی اینکه نام راویان ،از نظر نوشتن و تلفظ یکی باشد ولی نام پدران
آنها از نظر نوشتن و یا تلفظ فرق کند .
98- مُهْمَل یعنی چه؟
جواب: یعنی اینکه فردی ازدو راوی که نامهایشان یکی و یا اینکه نامهایشان و
نامها پدرانشان یکی باشد روایت کند وچیزی برای جدائی آنها نباشد ونشود آنها را از
یکدیگر تشخیص داد.
99- مُبَهم یعنی چه؟
جواب: مُبَهم به افرادی گویند که نامهایشان در متن و یاسند روایت و یا آنجای
که تعلقی به روایت دارد مشخص نشده باشد.
100- وُحْدان یعنی چه؟
جواب: وُحْدان به روایانی گویند که فقط یک نفر از آنها روایت نموده باشد.
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ
اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ إِنَّ اللهَ مَعَ الصَّابِرِینَ (سوره
بقره آیه 153)
ای کسانی که ایمان آورده اید ! باصبر بردباری و نماز ( در برابر سختی ها از الله) کمک بخواهید ( و بدانید که ) الله
با صبر کنند گان است.
وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبیلِ اللهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْیَاء
وَلَکِن لاَّ تَشْعُرُونَ(سوره بقره آیه 154)
و به کسانی که در راه الله کشته می شوند مرده نگوئید ، بلکه آنان زنده اند ، ولیکن
شما ( چگونگی زندگی ایشان را ) نمی فهمید .
وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ
الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ (سوره بقره آیه
155)
و قطعاً شما را با برخی از ( امور همچون ) ترس و گرسنگی و کمبود اموال و جان
ها و میوه ها ، آزمایش می کنیم ، وبه صبر کنندگان مژده بده.
الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا
إِلَیْهِ رَاجِعونَ (سوره بقره آیه 156)
(صبر کنندگان)آنانی اند که هنگامی که بلائی بدانان می رسد ، می گویند : ما از
آنِ الله هستیم وباز آیندگان به سوی او هستیم .
أُولَئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِکَ هُمُ
الْمُهْتَدُونَ (سوره بقره آیه 157)
آنان الطاف و رحمت و احسان و مغفرت پروردگارشان شامل حال آنان می گردد ، و مسلّماً
ایشان راه یافتگان .
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَقُولُواْ رَاعِنَا وَقُولُواْ انظُرْنَا وَاسْمَعُوا ْوَلِلکَافِرِینَ عَذَابٌ أَلِیمٌ (سوره بقرة آیه 104)
ای کسانی که ایمان آورده اید ! نگوئید : « رَاعِنَا » : ( رعایتمان کن و ما را بپای !) و بگوئید : « أُنظُرْنَا » ( بر ما نظر انداز ، به ما نگاه کن) و بشنوید و برای کافران عذاب بسیاردردناکی است .
آیــــــــــــــه : هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُم مَّا فِی الأَرْضِ جَمِیعاً ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ(سوره بقره آیه 29)
تــــــــــرجمه : او(یعنی: الله) کسی است که هر آن چه در زمین است را برای شما آفریده است ، آن گاه به آسمان پرداخته و از آن هفت آسمان منظّم ترتیب داده است . او نسبت به هر چیز بسیار دانا و آگاه است .
بـــــــــرداشت : از این آیه فهمیده می شود که هر آنچه در این زمین است برای استفاده ما انسانها آفریده شده است و استفاده از آنها برای ما مجاز و حلال است مگر اینکه دلیلی از قرآن و سنت صحیح بر حرام بودن آن آمده باشد.