۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

سنتهای نابود شده (۱)

                          بخش اول:رساله 

                (سنتهای نابود شده و ممنوعات مروّجه

 

دوستان عزیز و کاربران گرامی رساله ای را که در حال خواندش هستید در حقیقت ترجمه رساله ای به نام (سنن مندثرة ومنهیات منتشرة : سنتهای نابود شده و ممنوعات مروّجه) نوشته : عبدالله بن حمودالفریح می باشد که بنده آن را از سایت صید الفوائد گرفته وبرای شما برادران وخواهران گرامی ترجمه نمودم تا بهره ی کامل را ازآن برده وبرای بنده و نویسنده آن دعای خیر فرمایید، امیدوارم که این کار هر چند کوچک وناچیز را الله مهربان به درگاه خویش قبول نموده و باعث اجر وثواب برای بنده گرداند . آمین یارب العالمین .   

(مترجم)  

         

                                  پیشگفتار   

ستایش از آن معبود بحقی است که هدایت دهنده راه راست است ودرود وسلام باد بر فرستاده شده ای که رحمتی برای جهانیان است.

(امابعد: ) برادر خواننده این صفحاتی که در آنها بعضی از سنّتهای نابود شده و ممنوعات شرعی ومروّجه در میان مردم را ، در آنها نوشتم وعلاقه ام بر این بوده تا ممنوعاتی را ذکر کنم که بسیاری از مردم از ممنوعیت آنها در شریعت بی خبر اند که بعضی از آنها بنا بر دلائل حرام وبعضی نیز مکروه اند و سپس بعد از بیان هر سنتی و یا حکم ممنوع شرعی تبصره ی کوتاهی از اقوال علماء را ذکر نموده ام واز آقایم (الله مهربان) خواهانم که این خطوط را راهنمائی برای زنده نمودن سنتها قرارداده و تذکری شود برای باز آمدن از چیزهائی که پیامبر ما محمد صلی الله علیه وآله وسلم از آنها نهی نموده است.

 نوشته : عبدالله بن حمودالفریح    

 

                       

اولا: هرگاه مطلق سنّت گفته شود مراد سنّت رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم می باشد یعنی همان روش عبادی،اخلاقی ومعاملاتی ایشان به عبارت دیگریعنی همان گفتار،کرداروتأییدات سکوتی ایشان که برآنها سنّت اطلاق می شود.

ولی فقهاء به هر آنچه که شریعت بطور غیر الزامی دستور اجرایش را داده باشد سنّت گویند، و می گویند: سنّت همان کاری است که بر عمل به آن اجر و ثواب داه می شود و بر ترک آن فرد گنه کار نمی شود، هدف ما نیز در صفحات آینده همین است یعنی اعمالی را بیان می کنیم که اجرای آنها بهتر و بر عمل به آنها ثواب رسیده و بر ترک آنها فرد گنه کار نمی شود.

پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم از پرودگارش نقل می کند که ایشان فرمودند:

( ... ولا یزال عبدی یتقرب إلیّ بالنوافل حتى أحبه فإذا أحببته کنت سمعه الذی یسمع به وبصره الذی یبصر به ویده التی یبطش بها ورجله التی یمشی علیها ولئن سألنی لأعطینه ولئن استعاذنی لأعیذنه )  

 یعنی : (... همیشه بنده ام با نوافل و سنتها به من نزدیک می شود تا اینکه من او را دوست می دارم و چون او را دوست بدارم گوشش می شوم که با او می شنود و چشمش می شوم که با او می بیند و دستش می شوم که با آن می گیرد و پایش می شوم که با می رود (یعنی این اعضایش را توفیق کار می دهم ) و اگر از من بخواهد قطعا به او می دهم و اگر به من پناه ببرد حتما پناهش می دهم .

(بخاری کتاب الرّقاق باب التواضع حدیث شماره 

« 6021 ») 

ثانیا: چیزهائی که شریعت ممانعت نموده است:

ممنوعات یعنی احکامی که شریعت بطور قاطعانه از ما خواسته که آنها را ترک نماییم و در اصل نهی خواهان حرمت است همانند نافرمانی و آزار و اذیت پدر و مادر، غیبت ودیگر امور این نوع کارها را ترک کردن باعث ثواب و انجام دادن آنها باعث عذاب و گناه می شود وگاهی نیز بطورغیر قطعی درشریعت از ما خواسته شده تا بعضی ازکارها را رها و ترک نماییم این نوع امورخواهان کراهیت اند همانند تنّفس درزمان خورد و نوش در ظرف ،این کار را نکردن ثواب دارد ولی اجرای آن باعث گناه نمی شود.

پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید:

( .... فإذا نهیتکم عن شیء فاجتنبوه وإذا أمرتکم بأمر فأتوا منه ما استطعتم )

یعنی :  ....هرگاه شما را از چیزی ممانعت نمودم از آن پرهیز نمایید و هر گاه به شما دستور اجرای کاری را دادم بقدر توان به آن عمل کنید .

(بخاری کتاب اعتصام بکتاب الله والسنة باب الاقتداء بسنن رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم حدیث شماره « 6744 »  

قسمت اول : سنتهای نابودشده  

              سنت (1)  

زمان آواز خروس را شنیدن از الله فضل و کرمش را در خواست نمودن وبرای خویش دعا کردن وزمان صدای خر ویا کوکوی سگ را شنیدن از شیطان به الله پناه بردن.

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: :(إذا سمعتم صیاح الدیکة فاسألوا الله من فضله فإنها رأت مَلَکَاً وإذا سمعتم نهیق الحمار فتعوذوا بالله من الشیطان فإنه رأى شَیطاناً) رواه البخاری ومسلم.

زاد النسائی وأبو داود والحاکم من حدیث جابر(ونباح الکلاب).

یعنی : هرگاه آواز خروس را شنیدید از الله بخواهید که به شما فضل و کرم عنایت فرماید زیرا این خروس فرشته ای را دیده است و هرگاه آوازخری ویا کوکوی سگی را شنیدید ازشر شیطان به الله پناه ببرید زیرا آنها شیطانی را دیده اند

تبصر: قاضی عیاض فرموده : علت (اینکه زمان آواز خروس دعا کنیم) این است که چون خروس فرشته ها را می بیند امید می رود که فرشته ها بر دعاء واستغفار افراد آمین بگویند و گواهان این تضرع و اخلاص افراد باشند ونیز گفته: فائده (اینکه زمان شنیدن آواز خر و کوکوی سگ) به الله پناه می بریم این است که چون خدشه شرو وسوسه شیطان است لذا در آن حالت باید به الله پناه برد .

فیروز آبادی در عون المعبود گفته : گفته شده که این حدیث دلالت بر این دارد که زمان آمدن افراد صالح و نیک رحمت الهی نازل شده و در آن وقت دعا قبول می گردد و زمان دیدن گنه کاران غضب الهی نازل شده و در آن وقت دعای پناه بردن به الله قبول می گردد.

مبارکپوری در تحفة الاحوذی : خروس خصوصیتی دارد که دیگرپرندگان ندارند او اوقات شب را خوب می داند و آوازش را برابر بدون تفاوت تقسیم می کند و پی درپی پیش و بعد از فجرآوز می دهد و هیچ اشتباه نمی کند خواه شب طولانی باشد و یا کوتاه .

(مترجم گوید : این حدیث مخصوص شب است یعنی در شب باید بعد از شنیدن آواز خروس دعا و بعد از شنیدن آواز خر و کوکوی سگ به الله پناه برد. زیرا در بعض الفاظ این حدیث این مطلب قید شده است ؛ چناچه در سلسله احادیث صحیحه حدیث شماره ( 3183 ) این حدیث چنین آمده است:

 إذا سمعتم صیاح الدیکة [ باللیل ] فاسألوا الله من فضله [ وارغبوا إلیه ] فإنها رأت ملکا وإذا سمعتم نهیق الحمار [ باللیل ] فتعوذوا بالله من الشیطان فإنه رأى شیطانا .

یعنی :هرگاه آواز خروس را در شب شنیدید از الله بخواهید که به شما فضل و کرم عنایت فرماید ومتوجه او گردید زیرا این خروس فرشته ای را دیده است و هرگاه آوازخری را در شب شنیدید ازشر شیطان به الله پناه ببرید زیرا آنها شیطانی را دیده اند ).

والله اعلم .  

 

             سنت (2)   

 

بچه ها را سلام نمودن ومستحب است که با هرسلامی مصافحه نمودن

در بخاری ومسلم چنین آمده : روایت است که انس بن مالک رضی الله عنه بر بچه ها گذر نمودند و آنها را سلام کردند و سپس فرمودند که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم نیز(بچه ها را ) سلام می کردند.

ودر روایت ابوداود آمده وآن را آلبانی نیزصحیح قرار داده که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: (ما من مسلمین یلتقیان فیتصافحان إلا غفر لهما قبل أن یتفرقا)

یعنی : نیست دو مسلمانی که با یکدیگر ملاقات نموده ومصافحه کنند وبا یکدیگر دست بدهند مگر اینکه قبل از جدا شدن از یکدیگر گناه آنها بخشیده می شود.

در صحیح بخاری آمده که قتاده رحمه الله می گوید: من به انس رضی الله عنه گفتم : آیا در میان صحابه رضی الله عنهم این رسم بود که با یکدیگر دست داده مصافحه کنند (انس رضی الله عنه) فرمودند: بله (در میان آنها رسم دست دادن ومصافحه نمودن بوده)

تبصره : درسلام نمودن بر بچه ها این فوائد حاصل می شود:

1 -  ما آنها را از کوچکی بررعایت نمودن آداب شرعی و عمل نمودن به دستورات پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم عادت می دهیم .

2- نفس ما بر تواضع ونرم برخورد نمودن با دیگران عادت می نماید.

این از علامات کوچک قیامت است که فقط بر افرادی که می شناسیم سلام کنیم در روایت مسند احمد از ابن مسعود رضی الله که آن را آلبانی نیز صحیح دانسته چنین آمده که پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:إن من أشراط الساعة إذا کانت التحیة على المعرفة"     

یعنی : تنها بر آشنایان سلام نمودن از نشانیهای قیامت است.

در روایت دیگری ازمسند احمد که آن را آلبانی نیز صحیح دانسته چنین آمده که پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: (إن بین یدی الساعة تسلیم الخاصة...) یعنی در نزدیکی قیامت (فقط ) بر افراد خاصی سلام می شود.

بهترین الفاظ سلام : (السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته) می باشد و دلیل این مطلب روایتی است که در ترمذی آمده و آلبانی نیز آن را صحیح دانسته که ابوهریره رضی الله عنه می فرماید : فردی بر مجلسی که در آن رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم نشته بودند گذر نمود وگفت (السلام علیکم) رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: (ثواب ده نیکی به او داده شد) فرد دیگری گذر نمود وگفت (السلام علیکم ورحمة الله) رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: (ثواب بیست نیکی به او داده شد) فرد سومی گذر نمود وگفت (السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته) رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: (ثواب سی نیکی به او داده شد).

روش پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم همانگونه که ابن القیم در زاد المعاد ذکرکرده نیز همین بوده که سلامش را به (وبرکاته) بپایان می رسانده یعنی : (السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته) می گفته است.  

 

             سنت (3)   

 

مسواک زدن زمان ورود به منزل و خانه 

امام مسلم از عایشه رضی الله عنه روایت نموده که ایشان فرمودند: پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم هرگاه وارد خانه ی خویش می شدند اول مسواک می زدند. 

تبصره : مسواک زدن در تمام اوقات و حتی برای فرد روزه دارمطابق با قول صحیح سنّت می باشد و اما سنّت بودن آن در موارد خاصی تأکید بیشتری شده است ودر باره مسواک زدن و تشویق به این امربیشتر از یکصد حدیث آمده است .

 در صحیح بخاری از انس بن مالک رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: همانا من زیاد شما را به مسواک زدن تشویق نمودم .

 ابن القیم رحمه الله در کتاب زاد المعاد می نویسد: در مسواک زدن منافع متعددی وجود دارد: دهان را خوشبو می کند،لثه ها را سفت و محکم می کند، بغلم را کم می کند، چشم را نورانی می کند، زردی روی دندانها را از بین می برد، معده را سالم می کند، آواز را صاف می کند، بر هضم غذا کمک می کند، حلق را روان می کند، انسان را بر تلاوت،ذکر ونماز با نشاط می گرداند، خواب درو می کند ، پروردگار را راضی می کند، فرشتگان این عمل را دوست می دارند و به نیکیهای انسان می افزاید.

آری این که زمان ورود به خانه و منزل مسواک زدن سنت است یکی ازمواردی است که مسواک زدن در آنها تأکید شده است علاوه از این موارد دیگری نیز وجود دارد به در ذیل بیان خواهد شد:

1 - زمانی که بوی دهان متغیر گردد در بخاری معلقا و با صیغه جزم و همچنین در نسائی و مسند احمد بن حنبل از عایشه رضی الله عنها روایت است که ایشان فرمودند: پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: مسواک زدن باعث پاکی دهان و رضا مندی پروردگار می گردد.

2 - زمان شروع نمودن نماز، در بخاری و مسلم از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: اگر بر امتم سخت نبودی به آنها دستور ایجابی می دادم که زمان شروع هر نمازی مسواک بزنند.

3 - زمان شروع وضو؛ همانگونه که در مسند احمد بن حنبل آمده که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: اگر بر امتم سخت نبودی به آنها دستور (ایجابی) می دادم که به همراه هر وضو مسواک بزنند.

ودر بخاری تلیقا و با صیغه جزم چنین آمده : اگر بر امتم سخت نبودی به آنها دستور (ایجابی) می دادم تا زمان شروع هر وضو مسواک بزنند.

 احمد شاکر رحمه الله این روایت را صحیح قرار داده است .

جهمور اهل علم بر این باورند که جای مسواک زدن در وضو هنگام مضمضه ودهان آب کشیدن است .

4 - زمان بیدار شدن از خواب بنابر روایت حذیفه رضی الله عنه که در بخاری و مسلم آمده که ایشان فرمودند: پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم هر گاه شب (برای عبادت) بیدار می شدند دهانشان را مسواک می زدند.

5 - هنگام تلاوت قرآن در روایت (صحیحی) درابن ماجه از علی رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همانا دهانهای شما راههای قرآن است آنها را با مسواک زدن پاک کنید.