۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

احادیث ابوبکر (رض) در مسند حمیدی

بسم الله الرحمن الرحیم

 

ترجمه مسند ابوبکر عبد الله بن الزبیرالحمیدی

(معروف به مسند حمیدی)


 

احادیث ابوبکر صدیق رضی الله عنه


 

حـــــــدیث (1): قَالَ عَلِىّ بْنَ أَبِى طَالِبٍ رضى الله عنه : کُنْتُ إِذَا سَمِعْتُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- حَدِیثًا نَفَعَنِى اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ بِمَا شَاءَ أَنْ یَنْفَعَنِى مِنْهُ ، وَإِذَا حَدَّثَنِى غَیْرُهُ اسْتَحْلَفْتُهُ ، فَإِذَا حَلَفَ لِى صَدَّقْتُهُ ، فَحَدَّثَنِى أَبُو بَکْرٍ - وَصَدَقَ أَبُو بَکْرٍ - قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- یَقُولُ :« لَیْسَ مِنْ عَبْدٍ یُذْنِبُ ذَنْبًا فَیَقُومُ فَیَتَوَضَّأُ فَیُحْسِنُ الْوُضُوءَ ، ثُمَّ یُصَلِّى رَکْعَتَیْنِ ، ثُمَّ یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ إِلاَّ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ».


ترجمــــه: علی بن ابی طالب رضی الله عنه فرمودند: (عادتم بر این بود که) هر گاه خودم (مستقیما) از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم سخنی می شنیدم هر آنچه الله بخواستی از آن سخن به من نفع می رساند ولی هر گاه کس دیگری از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم برایم روایت می نمود ازاو می خواستم تاسوگند بخورد (که آیا واقعا از خود رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم این حدیث شنیده است؟) سپس (علی رضی الله عنه فرمودند:) ابوبکر(رضی الله عنه) برایم حدیث بیان نمود و ابوبکر(رضی الله عنه) راست گفت: (ایشان) فرمودند: من از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیدم که می فرمایند: هیچ بنده ای نیست که گناهی را انجام می دهد و سپس بلند می شود ووضو می گیرد و خوب وضو می گیرد و سپس دو رکعت نماز می خواند و سپس از الله طلب آمرزش و بخشش (آن گناه را) می نماید مگر اینکه الله (آن گناه) را برایش می بخشد.


تحـــقیق: این حدیث را استاد آلبانی رحمه الله در سنن ترمذی و سنن ابن ماجه حسن و در سنن ابی داود و صحیح الترغیب و الترهیب صحیح دانسته است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ

حـــــدیث (2)عَنِ الْحَسَنِ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله علیه وسلم- بِمِثْلِهِ وَزَادَ فِیهِ إِلاَّ أَنَّهُ قَالَ : وَیَتَبَرَّرُ یَعْنِى یُصَلِّى.

 

ترجمـــه : (و در روایت دیگری) حسن (بصری رحمه الله) از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم همانند روایت بالا روایت نموده ولی دراین روایت چنین اضافه نموده و گفته: ( وَیَتَبَرَّرُ) یعنی کار نیک انجام می دهد یعنی نماز می خواند.

 

تحــــــقیق: این روایت و روایت بالا از نظر متنی یکی است ولی سند این حدیث مرسل است زیرا حسن بصری رحمه الله تابعین است و صحابه نیست.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

حـــــدیث (3) عن أَوْسَط الْبَجَلِىَّ وَهُوَ عَلَى مِنْبَرِ حِمْصَ یَقُولُ سَمِعْتُ أَبَا بَکْرٍ الصِّدِّیقَ یَقُولُ وَهُوَ عَلَى مِنْبَرِ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- یَقُولُ : سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- ثُمَّ خَنَقَتْهُ الْعَبْرَةُ ، ثُمَّ عَادَ فَخَنَقَتْهُ الْعَبْرَةُ ، ثُمَّ قَالَ : سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- یَقُولُ عَامَ الأَوَّلِ :« سَلُوا اللَّهَ الْعَفْوَ وَالْعَافِیَةَ ، فَإِنَّهُ مَا أُوتِىَ عَبْدٌ بَعْدَ یَقِینٍ شَیْئًا خَیْرًا مِنَ الْعَافِیَةِ ».

 

تــــــرجمه: اوسط بجلی(رحمه الله)درحال سخنرانی برمنبر (مسجدی در) حمص فرمودند: من از ابوبکر صدیق (رضی الله عنه) و در حالی که ایشان بر منبر رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بودند (و سخنرانی می کردند) شنیدم که می فرمایند: من از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیدم . سپس اشکهای ابوبکر(رضی الله عنه) جاری شده و صدا در گلویش گیرکرد وسپس دوباره این جمله را گفت و بازهم اشک از چشمانش جاری شده و صدا در گلویش گیر نمود و سپس گفت: من از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیدم که می فرمایند: از الله در گذری و عافیت بخواهید، زیرا به هیچ بنده ای بعد از یقین (به مسائل اعتقادی) چیزی بهتر از عافیت داده نشده است.

 

تحــــقیق: این حدیث را استاد آلبانی رحمه الله در سنن ترمذی و سنن ابن ماجه حسن صحیح دانسته است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

حـــدیث (4) عَنْ قَیْسِ بْنِ أَبِى حَازِمٍ : أَنَّ أَبَا بَکْرٍ الصِّدِّیقَ قَامَ فَحَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَى عَلَیْهِ ثُمَّ قَالَ : یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّکُمْ تَقْرَءُونَ هَذِهِ الآیَةَ ( یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ لاَ یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ) وَإِنَّا سَمِعْنَا رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- یَقُولُ :« النَّاسُ إِذَا رَأَوُا الظَّالِمَ فَلَمْ یَأْخُذُوا عَلَى یَدَیْهِ یُوشِکُ أَنْ یَعُمَّهُمُ اللَّهُ بِعِقَابٍ ».

 

ترجـــــمه : قیس بن ابی حازم رحمه الله می فرمایند : ابوبکر صدیق رضی الله عنه برای سخنرانی بلند شده سپس حمد و ثنای الله متعال را گفته و بعد فرمودند: ای مردم شما این آیه را می خوانید( یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ لاَ یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ) یعنی: ای کسانی که ایمان آورده اید مواظب خودتان باشید زیرا هر کس که گمراه شود به شما ضرر نمی رساند آنگاه که خودتان هدایت یافته باشید.

(و از این آیه برداشت غلط می کنید که خود که هدایت شدید نیاز به امر به معروف و نهی از منکر نیست، و در حالیکه هدف این آیه این نیست زیرا هدف این آیه این است که بعد از امر به معروف و نهی از منکر اگر شما بر هدایت بودید و مردم حرفتان را قبول ننمودند آن وقت کفرو گناه آنها به شما ضرری نمی رساند زیرا) ما ازرسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیده ایم که می فرمایند: مردم زمانی که ظالم را می بینند و دستانش را نمی گیرند (و او را از ظلمش باز نمی دارند) عنقریب است که الله متعال یک عذاب همگانی بر آنان بیاورد (تا همه با آن ظالم هلاک شوند).

 

 

تحــــقیق: این حدیث را استاد آلبانی رحمه الله در سنن ترمذی ، سنن ابن ماجه و سنن ابی داود صحیح دانسته است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

حـــــــــدیث (5) عَنْ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ قَالَ : کُنْتُ إِذَا سَمِعْتُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- حَدِیثًا نَفَعَنِى اللَّهُ بِمَا شَاءَ مِنْهُ ، فَإِذَا حَدَّثَنِى غَیْرُهُ اسْتَحْلَفْتُهُ ، فَإِذَا حَلَفَ لِى صَدَّقْتُهُ ، وَإِنَّ أَبَا بَکْرٍ حَدَّثَنِى ، وَصَدَقَ أَبُو بَکْرٍ ، قَالَ قَالَ النَّبِىُّ -صلى الله علیه وسلم- :« مَا مِنْ رَجُلٍ یُذْنِبُ ذَنْبًا فَیَتَوَضَّأُ فَیُحْسِنُ الْوُضُوءَ ». قَالَ مِسْعَرٌ :« ثُمَّ یُصَلِّى ». وَقَالَ سُفْیَانُ :« ثُمَّ یُصَلِّى رَکْعَتَیْنِ ، فَیَسْتَغْفِرُ اللَّهَ إِلاَّ غُفِرَ لَهُ ».

 

ترجـــــــــــمه : علی بن ابی طالب رضی الله عنه فرمودند: (عادتم بر این بود که) هر گاه خودم (مستقیما) از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم سخنی می شنیدم هر آنچه الله بخواستی از آن سخن به من نفع می رساند ولی هر گاه کس دیگری از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم برایم روایت می نمود اگر سوگند می خورد (که واقعا ازرسول الله صلی الله علیه و آله وسلم این حدیث را شنیده است؟) تأییدش می نمودم (و روایتش را قبول می کردم) سپس (علی رضی الله عنه فرمودند:) ابوبکر(رضی الله عنه) برایم حدیث بیان نمود و ابوبکر(رضی الله عنه) راست گفت: (ایشان) فرمودند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم شنیدم که می فرمایند: نیست هیچ فردی که گناهی را انجام می دهد و سپس وضو می گیرد و خوب وضو می گیرد و سپس دو رکعت نماز می خواند و سپس از الله طلب آمرزش و بخشش (آن گناه را) می نماید مگر اینکه الله (آن گناه) را برایش می بخشد.

 

تحـــــقیق: این حدیث را استاد آلبانی رحمه الله در سنن ترمذی و سنن ابن ماجه حسن و در سنن ابی داود و صحیح الترغیب و الترهیب صحیح دانسته است.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــ

حـــــدیث (6) عَنْ عَلِىَّ بْنَ أَبِى طَالِبٍ قال : مَا حَدَّثَنِى مُحَدِّثٌ حَدِیثًا لَمْ أَسْمَعْهُ أَنَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- إِلاَّ أَمَرْتُهُ أَنْ یُقْسِمَ بِاللَّهِ لَهُوَ سَمِعَهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- إِلاَّ أَبُو بَکْرٍ ، فَإِنَّهُ کَانَ لاَ یَکْذِبُ ، فَحَدَّثَنِى أَبُو بَکْرٍ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- یَقُولُ :« مَا ذَکَرَ عَبْدٌ ذَنْبًا أَذْنَبَهُ فَقَامَ حِینَ یَذْکُرُ ذَنْبَهُ ذَلِکَ فَیَتَوَضَّأُ فَأَحْسَنَ وُضُوءَهُ ، ثُمَّ صَلَّى رَکْعَتَیْنِ ، ثُمَّ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ لِذَنْبِهِ ذَلِکَ إِلاَّ غُفِرَ لَهُ ».


ترجمــــه : علی بن ابی طالب رضی الله عنه فرمودند: هیچ سخنگوئی سخنی را برایم از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بیان ننمود که من آن را نشنیده باشم مگر اینکه من به او دستور می دادم تا اینکه قسم بخورد که خودش این حدیث را از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیده است بجز ابوبکر (رضی الله عنه که من ایشان را قسم نمی دادم) زیرا ایشان دروغ نمی گفتند،ابوبکر(رضی الله عنه) برایم حدیث بیان نمودند که ایشان از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیده اند که می فرمایند و ابوبکر(رضی الله عنه) راست گفت: (ایشان) فرمودند: من از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیدم که می فرمایند: هیچ بنده ای نیست که گناهی را بیاد نمی آورد وزمانی که بیاد می آورد بلند می شود ووضو می گیرد و خوب وضو می گیرد و سپس دو رکعت نماز می خواند و سپس از الله طلب آمرزش و بخشش (آن گناه را) می نماید مگر اینکه الله (آن گناه) را برایش می بخشد.


تحـــــقیق: این حدیث را استاد آلبانی رحمه الله در سنن ترمذی و سنن ابن ماجه حسن و در سنن ابی داود و صحیح الترغیب و الترهیب صحیح دانسته است.


 ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

حـــدیث (7) عَنْ أَبِى بَرْزَةَ قَالَ : مَرَرْتُ عَلَى أَبِى بَکْرٍ الصِّدِّیقِ وَهُوَ یَتَغَیَّظُ عَلَى رَجُلٍ مِنْ أَصْحَابِهِ فَقُلْتُ : یَا خَلِیفَةَ رَسُولِ اللَّهِ مَنْ هَذَا الَّذِى تَغَیَّظُ عَلَیْهِ؟ قَالَ : وَلِمَ تَسْأَلُ عَنْهُ ؟ قُلْتُ : أَضْرِبُ عُنُقَهُ. قَالَ : فَوَاللَّهِ لأَذْهَبَ غَضَبَهُ مَا قُلْتُ ثُمَّ قَالَ : مَا کَانَتْ لأَحَدٍ بَعْدَ مُحَمَّدٍ -صلى الله علیه وسلم-.


تـــرجمـــــه : ابوبرزه رضی الله عنه می فرماید: من بر ابوبکر صدیق (رضی الله عنه) در حالی گذر نمودم که ایشان بر یکی از یاران و همراهانش ناراحت شده خشم گرفته بودند(من که این حالت را دیدم) گفتم ای جانشین رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلم) این فردچه کسی بود که شما بر او ناراحت شده خشم گرفتید؟ (ابوبکر رضی الله عنه) فرمودند: چرا از آن فرد می پرسی؟ من گفتم: می خواهم گردنش را بزنم؟ (روای می گوید که ابوبرزه) گفت: سوگند به الله این گفته من خشم ابوبکر (رضی الله عنه) را از بین برد، سپس (ابوبکر رضی الله عنه) فرمودند: این (که گردن کسی زده شود بنا بر اینکه فرد دیگری را ناراحت نموده و به او توهین نموده) برای هیچ کسی بعد از محمّد صلی الله علیه و آله وسلم نیست(فقط اگر کسی به ایشان توهین کند باید گردنش زده شود).


تحـــــقیق: این حدیث را استاد آلبانی رحمه الله در سنن نسائی صحیح دانسته است.


 ــــــــــــــــــــــــــــ

حـــــدیث (8) عَنْ أَوْسَطَ الْبَجَلِىِّ أَبِى إِسْمَاعِیلَ بْنِ أَوْسَطَ عَنْ أَبِى بَکْرٍ أَنَّهُ سَمِعَهُ حِینَ تُوُفِّىَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- یَقُولُ : قَامَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- عَامَ الأَوَّلِ مَقَامِى هَذَا ، ثُمَّ بَکَى فَقَالَ :« عَلَیْکُمْ بِالصِّدْقِ فَإِنَّهُ مَعَ الْبِرِّ ، وَهُمَا فِى الْجَنَّةِ ، وَإِیَّاکُمْ وَالْکَذِبَ فَإِنَّهُ مَعَ الْفُجُورِ ، وَإِنَّهُمَا فِى النَّارِ ، وَسَلُوا اللَّهَ الْعَافِیَةَ ، فَإِنَّهُ لَمْ یُؤْتَ عَبْدٌ بَعْدَ الْیَقِینِ خَیْرٌ مِنَ الْعَافِیَةِ ثُمَّ قَالَ وَلاَ تَقَاطَعُوا ، وَلاَ تَدَابَرُوا ، وَلاَ تَبَاغَضُوا ، وَلاَ تَحَاسَدُوا ، وَکُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا ».


ترجمـــــه  : اوسط بجلی رحمه الله می فرماید من زمانی که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم وفات نمودند از ابوبکر (صدیق رضی الله عنه) شنیدم که می فرمایند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم سال اول (هجری) در همین جائی که من ایستاده ام ایستادند سپس (ابوبکررضی الله عنه) گریه نمودند (و گفتند که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: بر شما راستگوئی ضروری است زیرا راستگوئی بهمراه نیکی است و این دو (راستگوئی و نیکی) بهشت است و از دروغگوئی بر حذر و دور باشید زیرا دروغگوئی با خلافکاری همراه است و قطعا این دو(دروغگوئی و خلافکاری) درآتش (جهنم) اند، و از الله عافیت بخواهید زیرا به هیچ بنده ای بعد از یقین (به مسائل اعتقادی) بهتر از عافیت داده نشده است ،سپس (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: با یکدیگر قطع رابطه نکنید و با یکدیگر قهر نموده پشت نگردانید و با یکدیگر بغض و کینه نداشته باشید و با یکدیگر حسات نکنید و( همه با هم) بندگان الله و برادر باشید.


تحـــــقیق: این حدیث را استاد آلبانی رحمه الله در سنن ابن ماجه صحیح دانسته است.