سوره ماعون
أَرَأَیْتَ الَّذِی یُکَذِّبُ بِالدِّینِ(1)
آیا دیدی کسی که (روز) سزا و جزا دروغ می پندارد ؟
فَذَلِکَ الَّذِی یَدُعُّ الْیَتِیمَ (2)
همان کسی که یتیم را هل داده سخت از پیش خود می راند .
وَلَا یَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ(3)
( و دیگران) و بر خوراک دادن به مستمند تشویق و ترغیب
نمی نماید .
فَوَیْلٌ لِّلْمُصَلِّینَ (4)
واویلا بر نمازگزارانی !
الَّذِینَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ(5)
آنانی که آنها از نمازشان غافلان اند .
الَّذِینَ هُمْ یُرَاؤُونَ(6)
آنانی که آنها خودنمائی می کنند .
وَیَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ(7)
و از دادن وسائل کمکی ناچیز (به یکدیگران) خودداری می کنند.
تفسیرآسان درفهم قرآن
آنچه ازاین سوره فهمیده می شود امور زیر می باشد:
1- نام این سوره از آخرین کلمه؛آخرین آیه این سوره گرفته شده
است و( ماعون) یعنی : چیزهای معمولی که معمولا همسایه ها
به یکدیگر به عنوان کار گشائی کمک و همکاری می کنند.
2 - ایمان به قیامت و روز سزا و جزا از مسائل مهم و اصولی
عقیده اسلامی است و تکذیب آن کفراست .
3 - به یتیم بد رفتاری نمودن و آن را راندن و از خود دور کردن
عادت کفار است و این عمل زشت شایسته یک مسلمان نیست
بلکه بر عکس یک مسلمان باید همیشه یار و یاور یتیم ها باشد.
4 - مردم را تشویق نمودن به اینکه به فقراء و مساکین کمک کنند
از ویژگیهای یک مسلمان است و فرد کافر به چنین کارهای خیری
بدون اهداف دنیوی و برای رضای الله علاقه ای ندارد.
5 - نماز بدون حضور قلب و با تغافل خواندن؛ نماز شرعی
نیست .
6 - غفلت و بی توجهی به نماز حرام و ناجائزاست .
7 - نمازگذاران غافل و بی توجه و بی اخلاص از هلاک
شوندگان اند.
8 - ریاکاران و خودنمایان ازهلاک شوندگان اند.
9 - کسانی که با همسایه ها و مسلمانان روابط خوبی ندارند و
چیزهای معمولی که معمولا افراد وهمسایه هابه آنها نیاز پیدا
می کنند همانند بیل ، سوزن و غیره را به آنها نمی دهند،این
نوع افراد آدمهای خوبی نیستند واین عمل نامناسب آنها باعث
هلاکت آنها خواهد گشت.
سوره کوثر
إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ(1)
همانا ما به تو نهر و حوض کوثردادیم.
فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ(2)
پس (حال که چنین است) برای پروردگارت نماز بخوان و
قربانی بکن .
إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ(3)
بدون شکّ ، دشمن کینه توز تو، او بی نام و نشان است .
تفسیرآسان درفهم قرآن
آنچه از سوره کوثر فهمیده می شود امور زیر می باشد:
1- نام این سوره ازکلمه آخر؛ آیه اول این سوره گرفته شده است
و معنای لغوی آن خیر و برکت زیاد می باشد.
2- الله مهربان به رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بسیار خیر
و برکات عنایت فرموده زیرا معنای لغوی کوثر همین است .
3 - الله مهربان در قیامت برای رسول الله صلی الله علیه و آله و
سلم حوض و نهر کوثری عنایت خواهد نمود همانگونه که در
احادیث متواتر این موضوع آمده است و این سوره نیز بیانگر
همین مطلب است .
4 - الله متعال به رسولش محمد صلی الله علیه و آله وسلم دستور
داده که فقط برای الله نماز خوانده و قربانی کند و ما نیز که جزء
امتیان ایشان هستیم باید بر راهی برویم که الله متعال برای
رسولش انتخاب نموده لذا بر هر مسلمان ضروری و فرض است
که نمازها و قربانیهایش و تمام عباداتش فقط وفقط برای الله
مهربان و رضامندی وی انجام دهد.
5 - دشمنان رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم ناکام بوده و
خواهند بود و در دنیا و آخرت هر گز به کامیابی واقعی نخواهند
رسید.
6 - کامیابی و پیروزی در پیروی از رسول الله صلی الله علیه و
آله وسلم است و ناکامی در مخالفت و دشمنی با ایشان نهفته است.
7 - رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم کامیاب ترین فرد دنیا
بوده اند چون الله متعال ایشان را حمایت نموده و دشمنانش را
ناکام نموده است.
سوره کافرون
قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ (1)
بگو : ای کافران !
لَا أَعْبُدُ مَا تَعْبُدُونَ(2)
آنچه را که شما ( علاوه ازالله ) می پرستید ، من نمی پرستم .
وَلَا أَنتُمْ عَابِدُونَ مَا أَعْبُدُ(3)
و نه هم شما پرستش کننده اید آنچه را که من می پرستم .
وَلَا أَنَا عَابِدٌ مَّا عَبَدتُّمْ (4)
و نه من پرستش کننده ام آنچه را که شما (علاوه از الله)
پرستش نمودید .
وَلَا أَنتُمْ عَابِدُونَ مَا أَعْبُدُ (5)
و نه هم شما پرستش کننده اید آنچه راکه من پرستم.
لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ (6)
(لذا) آئینتان برای خودتان ، و آئین من برای خودم !
تفسیرآسان درفهم قرآن
از سوره فوق امور زیر فهمیده می شود:
1 - غیر مسلمانان را کافر گفتند ایرادی ندارد.
2 - عبادت وپرستش غیر الله حرام و شرک است .
3 - هر گز نباید مسلمانی راضی به عبادت و پرستش غیر الله
شود.
4 - بعضی از کفار به مرحله ای می رسند که دیگر قابل هدایت
نیستند و هر گزالله را پرستش نخواهند کرد.
5- مدعو هر گاه به مرحله عناد برسد داعی نباید پافشاری کند
و باید او را با همان ایده ای که دارد رها کند.
6- عبادت به هر عملی گفته می شود که شریعت به ما دستور
اجرایش را داده باشد، لذا در هر عبادتی باید دو چیز یافت شود :
1- برابری با قرآن و احادیث صحیح.
2 - اخلاص .
7 - یک مسلمان نباید به هیچ عنوان با کفار و مشرکین سازش
عقیدتی نماید، زیرا سازش با شرک یعنی پذیرفتن شرک و
مشرک شدن و با این طریق از اسلام خارج شدن.
9- رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم در تمام دوران
زندگیشان راضی به سازش عقیدتی نشدند.
10- اسلام هیچ کس را مجبور به پذیرش اسلام نه کرده و نه
هم می کند.
سوره نصر
إِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ (1)
آن گاه که یاری الله و پیروزی ( براهل مکّه ) فرا رسد .
وَرَأَیْتَ النَّاسَ یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللَّهِ أَفْوَاجاً (2)
و دیدی که مردم گروه گروه در دین الله داخل می گردند.
فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ کَانَ تَوَّاباً (3)
پس(آن وقت) منزه بودن پروردگارت را با ستایش بیان نما واز
او درخواست آمرزش کن زیرا قطعا او بسیار توبه پذیربوده
است .
تفسیرآسان درفهم قرآن
ازسوره فوق امور زیر فهمیده می شود:
1- در این سوره الله مهربان قبل از فتح مکه (پیروزی بر اهل
کفر وفتح مکه ) را پیش بینی نموده است واین خود یکی از دلائل
حقانیت قرآن است که پیش بینهای آن بدون هیچ کم وکاستی اتفاق
افتاده ومی افتد.
2 - دومین پیش بینی قرآن در این سوره گروه گروه هدایت شدن
مردم و مشرف شدن آنها به دین اسلام است که قرآن قبلا آن را
علان نموده بود که بعد از فتح مکه اتفاق افتاد.
3- در این سوره الله مهربان به رسول الله صلی الله علیه وآله
وسلم دستور داده است که بعنوان شکرانه بر انتشار اسلام ،
شکست دشمنان و فتح شهر مکه که در آن قبله مسلمین قرار
دارد به منزه بودن ،ستایش نمودن پروردگارش پرداخته واز
اودرخواست آمرزش نماید .
4 - انبیاء و فرستادگان الهی با وجود معصوم بودن باز هم باید
از الله متعال درخواست آمرزش نمایند.
5 - یکی از صفات الله مهربان توبه پذیری است لذا هر انسانی
باید توبه نموده واز الله متعال بخواهد تا که توبه او را به پذیرد.
6 - توبه یعنی از گناه بازگشتن وبه سوی الله مهربان رفتن ،از
آنجائی که گناهان یا تعلقشان به حقوق الله مهربان است ویا تعلقش
به حقوق الناس لذا شرائط توبه هر گناه با گناه دیگر فرق دارد .
اگر گناه تعلقش با حقوق الله باشد و فرد می خواهد توبه کند او
باید سه کا را انجام دهد:
1- از گذشته خویش پشیمان شود.
2 - در حال وزمان حاضرآن گناه را ترک کند.
3 - در آینده نیزدیگر این گناه را مر تکب نشود.
ولی اگر تعلقش به حقوق الناس باشد علاوه از سه شرط بالا باید
چهارمین چیز نیز اتفاق بیفتد و آن این که حق کسی را که ضایع
نموده پرداخت نماید و یا از آن حلالی بطلبد و آن فرد هم آن را
حلال کند.
7 - انسان زمان پیروزی نباید به خود مغرور شود بلکه باید شکر
الله را بجا آورد زیرا پیروزی در اصل به توفیق و عنایت او بوده
است .
8 - انسان هر چند هم که به نظرش کارش را خوب انجام داده
باشد باز هم باید از الله طلب آمرزش کند که اگر کوتاهیهائی در
هنگام انجام شده باشد الله مهربان از آن صرف نظر نموده و آن
را ببخشد.
9 - بخشش گر گناه و توبه پذیر فقط و فقط الله مهربان است
وبس .
10 - اسلام فقط دین و قانون الله است وبس .
11 - داعی نباید در زمان مشکلات و سختیها نا امید شود زیرا
اگر حکمت الهی رفته باشد حتما روزی پیروزی فرا خواهد رسید
و دشمن هر چند قوی باشد قدرت و توانش در مقابل قدرت الهی
هیچ است و باطل هر چند قدرت مند باشد ماندنش دائمی نیست و
حق هم هر چند ضعیف شود از بین نخواهد رفت .
سوره مسد
تَبَّتْ یَدَا أَبِی لَهَبٍ وَتَبَّ (1)
دو دست ابولهب هلاک گشت! وخودش (نیزقطعا) هلاک گشت .
مَا أَغْنَى عَنْهُ مَالُهُ وَمَا کَسَبَ (2)
مال او و آنچه که کسب نموده او را بی نیاز نگردانده است .
سَیَصْلَى نَاراً ذَاتَ لَهَبٍ (3)
بزودی به آتش بزرگ شعله وری داخل خواهد گشت .
وَامْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ(4)
و(نیز) همسرش که هیزم کش است .
فِی جِیدِهَا حَبْلٌ مِّن مَّسَدٍ(5)
(همانی که ) در گردنش رشته طناب تافته و بافته ای از
الیاف است .
تفسیرآسان درفهم قرآن
از این سوره می شود مطالب ذیل را فهمید :
1- در اوائل بعثت رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم اقوام و
خویشان خود را جمع نموده و به اسلام دعوت داد از آن میان
ابولهب بر خواست وخطاب به پیامبربزرگوار اسلام صلی الله
علیه و آله وسلم : هلاک گردی آیا مارا برای همین جمع نموده ای
الله مهربان از رسولش دفاع نمود و سوره مسد را نازل کرد که در
اولین آیه اش چنین فرمود: دو دست ابولهب هلاک گشت! وخودش
(نیزقطعا) هلاک گشت .
2 - وقتی که ایمان و کردارنیک نباشد مال و ثروت هر گز باعث
کامیابی ونجات فرد از آتش جهنم نمی گردد همانگونه که برای
ابولهب مفید واقع نشد و او را از آتش جهنم نجات نداد.
3 - تنها خویشاوندی با پیامبران باعث نجات نمی گردد مگر
اینکه ایمان وکردار نیک نیز همراه باشد و رنه ابولهب عموی
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بود ولی چون ایمان نیاورد
و کردار نیک انجام نداد هلاک ونابود گشت و آخرتش تباه و بر
باد شد.
4 - آتش جهنم بسیار بزرگ ، شعله ور و داغ است همانگونه که
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند: آتش جهنم هفتاد
برابر آتش دنیا داغی و حرارت دارد.
5- ام جمیل زن ابولهب نیزبنا بر مخالفتها و دشمنیهائی که با
پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله وسلم نموده بود
جهنمی است .
6- در جهنم بر گردن ام جمیل زن ابولهب طناب آتشینی تافته و
بافته ای از الیاف آویخته خواهد شد .
7 - مدافع پیامبران علیهم السلام و تمام داعیان واقعی اسلام الله
مهربان است واز آنها دفاع می کند همانگونه که در این سوره از
آخرین پیامبرش محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله وسلم دفاع
نموده است.
8 - دشمنی با حق ؛ انسان را هلاک ونابود می گرداند همانگونه
که ابولهب و خانمش را هلاک نمود.
9 - همانگونه که نام افراد خوب باقی می ماند واز آنها بخوبی یاد
می شود نام افراد بد همچون ابولهب و خانمش نیز باقی می ماند
و از آنها همیشه به بدی یاد می شود.
10- هر کس که کار بد کند خواه مرد باشد همانند ابولهب و یا
زن باشد همانند ام جمیل زن ابولهب در دنیا و یا آخرت به
سزای اعمال زشتش خواهد رسید.
11- راه دعوت راهی است که مخالفین زیادی دارد ای چه بسا
که مخالفین اولیه داعی از اقوام نزدیک نباشد.
12- مخالفتها نباید داعی را از دعوت باز دارد بلکه باید مصمم
تر به مسیرش ادامه دهد.
13- توهین به پیامبربزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله وسلم
همانگونه که ابولهب و خانمش را هلاک کرد باعث هلاکت
می گردد.
سوره اخلاص
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (1)
بگو : فقط الله ، یکتا است .
اللَّهُ الصَّمَدُ(2)
الله، سَرورِ والای بی نیازی است و همه نیازمند به او اند.
لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ(3)
نزاده است و زاده نشده است .
وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُواً أَحَدٌ (4)
و هیچ چیز برایش همتا و همگونی نبوده است.
تفسیرآسان درفهم قرآن
در سوره فوق مسائل ذیل مطرح شده است :
1 - الله درذات، صفات و افعال یکتا است که به این توحید گفته
می شود و توحید بر سه قسم است :
(أ) توحید الوهیت یعنی تمام عبادات را مخصوص الله دانستن
وفقط و فقط او را به تنهائی عبادت و پرستش نمودن و در این
امر کسی را همراه او شریک قرار ندادن.
(ب) توحید ربوبیت یعنی تنها الله را خالق،مالک و مدبر دانستن
و کسی را همراه وی شریک ندانستن .
(ج) توحید اسماء و صفات یعنی تمام نامها وصفاتی که در قرآن
واحادیث صحیح رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم برای الله
متعال بکار برده شده آنها را بدون بیان کیفیت ، و بدون تأویل
،تشبیه و تعطیل همه وهمه را قبول نمودن و الله را در آنها یکتا
و بی همتا دانستن.
2 - الله سَرورِ والای بی نیازی که برطرف کننده نیازمندیها است .
3 - الله نزاده است و نه هم زاده شده است یعنی نه فرزندی دارد
و نه هم پدرومادری دارد.
4 - در این سوره رد نظریه یهودیانی است که والعیاذ بالله
عزیرعلیه السلام را فرزند الله می دانند.
5 - در این سوره رد ایده نصرانیهائی است که والعیاذ بالله
عیسی علیه السلام را فرزند الله می دانند.
6 - در این سوره رد افکار و عقیده مشرکانی است که والعیاذ
بالله فرشتگان را دختران الله می دانستند.
7 - در این سوره رد زرتشیانی است که قائل به دو خدا اند .
8 - در این سوره رد تمام مشرکانی است که به نوعی در ذات،
اسماء وصفات و افعال الله متعال شرک می آورند.
7 - الله در ذات، صفات و افعال همتاء و همانندی ندارد.
8 - در این سوره رد افکار و اندیشه کسانی است که صفات الله
را با صفات مخلوق شبیه دانسته ویا اینکه مخلوق رادر کاری از
کارها و یا درصفتی ازصفاتی شبیه الله می دانند.
سوره فلق
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ (1)
بگو : پناه می برم به پروردگار شگاف.
مِن شَرِّ مَا خَلَقَ (2)
از شر هر آنچه که آفریده است .
وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ (3)
و از شرّ ماه زمانیکه غروب می کند.
وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِی الْعُقَدِ(4)
و از شرّ دمندگان در گره ها.
وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ(5)
و از شرّ حسود بدان گاه که حسد می ورزد .
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ(1)
بگو : پناه می برم به پروردگار مردم.
مَلِکِ النَّاسِ (2)
به مالک و حاکم ( واقعی ) مردم .
إِلَهِ النَّاسِ (3)
به معبود ( به حقّ ) مردم .
مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ (4)
از شر وسوسه گری که بسیاررفت و آمد کننده است.
الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ (5)
همانی که در سینه های مردم به وسوسه می پردازد .
مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ (6)
( خواه ) از جنّیها (باشد) و (یا) انسانها .
تفسیر آسان در فهم قرآن
از دوسوره فوق مطالب ذیل فهمیده می شود:
1 - ذات پناه دهنده ای وجود دارد که همان پروردگار ، مالک و
معبود به حق مردم باشد که پروردگار شگاف است ، این ذات پناه
دهنده از پناه برنده واز آنچه از شر او پناه برده می شود بسیار
قوی تراست .
2 - ذات پناه گیرنده ای وجود دارد که پیامبر بزرگواراسلام و
امتش باشد، که به تنهائی و بدون توفیق الله مهربان نمی توانند با
این شرور مقابله نمایند ونیاز به یک پناهگاه قوی و پناه دهند
نیرومند دارند.
3 - چیزهای شروری وجود دارد که باید از شرآنها به الله پناه
برد وکه بعضی ازآنها در این دوسوره چنین بیان شده است :
(أ) شر مخلوقات.
(ب) شرماه وتاریکی بعداز غروب آن .
(ج) شرّ دمندگان در گره ها .
(د) شرّ حسودان .
(هـ) شر وسوسه گری که در سینه ها به وسوسه یعنی اجرای کارهای
زشت در ذهن می اندازد .
4 - الله معبود به حق مردم است .
5 - الله پروردگارمردم است .
6 - الله مالک مردم است .
7- زمانی که نام الله گرفته شود شیطان از قلب فرار می کند و
زمانی که قلب خالی از یاد الله گردد شیطان برای وسوسه می آید.
8 - حسادت کار زشتی است .
9 - دمیدن در گرها و جادو گری حرام است .
10 - محل وسوسه گری شیطان قلب است که در سینه قرار دارد.
11 - شیاطینی انسی وجود دارد.
12 - شیاطینی جنّی وجود دارد .