بَاب مَا جَاءَ فِی النَّهْیِ عَنْ الْبَوْلِ قَائِمًا بحث: آنچه در باره ممانعت از ادرارنمودن در حال ایستاده آمده است 12 – (صحیح)حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ حُجْرٍ أَخْبَرَنَا شَرِیکٌ عَنْ الْمِقْدَامِ بْنِ شُرَیْحٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ
عَائِشَةَ قَالَتْ مَنْ حَدَّثَکُمْ أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ
عَلَیْهِ وَسَلَّمَ کَانَ یَبُولُ قَائِمًا فَلَا تُصَدِّقُوهُ مَا کَانَ
یَبُولُ إِلَّا قَاعِدًا. عایشه
رضی الله عنها فرموده است : هر کس به شما گفت که پیامبر صلی الله علیه و
آله وسلم ایستاده ادرار می نمودند؛ قبول نکنید زیرا ایشان بجز درحالت
نشسته (به حالت دیگری)ادرار نمی کردند. (ابوعیسی
رحمه الله) فرموده: و در این باره از عُمَر، بُرَیْدَه وَعَبْدِ
الرَّحْمَنِ بْنِ حَسَنَه رضی الله عنهم نیز روایت آمده است. (ابوعیسی رحمه الله) فرموده: روایت عایشه رضی الله عنها در این باره صحیح تر و حسن ترین روایت است . ابوعیسی
رحمه الله فرموده : همانا این حدیث را فقط عَبْد الْکَرِیمِ بْن أَبِی
الْمُخَارِق مرفوعا روایت نموده است، و ایشان در نزد محدثین ضعیف است،
ایوب سختیانی رحمه الله ایشان را تضعیف نموده و در باره جرح ایشان سخن
گفته است، آری عُبَیْدُ اللَّه ازنَافِع وایشان از ابْنِ عُمَررضی الله
عنهما روایت نموده که ایشان فرمودند: عمر رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ فرمودند:
من از زمانی که مسلمان شدم ایستاده ادرار ننموده ام. این روایت از روایت
عبدالکریم صحیح تر است. واما روایت بریده رضی الله عنه در باره صحیح نیست. ممانعت از ادرارنمودن در حالت ایستاده تأدیبی است و نه حرمتی. واز
عبد الله بن مسعود رضی الله عنه روایت شده است که ایشان فرمودند: همانااین
ازخشونت است که تو در حالتی ادرار نمائی که استاده هستی.
واما روایت عمر رضی الله عنه از طریق عَبْدِ الْکَرِیمِ بْنِ أَبِی الْمُخَارِقِ
عَنْ نَافِعٍ عَنْ ابْنِ عُمَرَ عَنْ عُمَرَ رضی الله عنه چنین روایت شده
است : پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم مرا دیدند و در حالی که من ایستاده
ادرار می کردم به من گفتند: ای عمر ایستاده ادرار نکن پس از این من هرگز
دیگر ایستاده ادرار ننمودم .
بَاب مَا جَاءَ مِنْ الرُّخْصَةِ فِی ذَلِکَ
بحث : آنچه در باره مجاز بودن آن آمده است
9 - (صحیح) حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى قَالَا حَدَّثَنَا وَهْبُ بْنُ جَرِیرٍ حَدَّثَنَا أَبِی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَقَ عَنْ أَبَانَ بْنِ صَالِحٍ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ نَهَى النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَنْ نَسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةَ بِبَوْلٍ فَرَأَیْتُهُ قَبْلَ أَنْ یُقْبَضَ بِعَامٍ یَسْتَقْبِلُهَا.
جابر بن عبد الله رضی الله عنه می فرماید: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم به هنگام ادرار نمودن از رخ نمودن به سوی قبله ممانعت نمودند ولی سپس یک سال پیش از این که وفات نمایند من ایشان را دیدم که رخ به سوی قبله پیشاب می نمایند.
(ابوعیسی رحمه الله فرمود): دراین باره ازابو قَتَادَه ،عَائِشَةَ وَعَمَّارِ بْنِ یَاسِر رضی الله عنهم نیز روایت آمده است.
ابوعیسی رحمه الله فرمود: حدیث جابر رضی الله عنه در این باره حدیث حسن غریب است .
10 - (سند این حدیث ضعیف است ) وَقَدْ رَوَى هَذَا الْحَدِیثَ ابْنُ لَهِیعَةَ عَنْ أَبِی الزُّبَیْرِ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی قَتَادَةَ أَنَّهُ رَأَى النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَبُولُ مُسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةِحَدَّثَنَا بِذَلِکَ قُتَیْبَةُ حَدَّثَنَا ابْنُ لَهِیعَةَ
جابررضی الله عنه از ابوقتاده رضی الله عنه روایت نموده که ایشان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را دیدند که رخ به سوی قبله ادرار می کنند.
روایت (اول جابررضی الله عنه) از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم از روایت (دومی جابررضی الله عنه که از ابوقتاده رضی الله عنه روایت نموده) که آن را ابن لهیعه روایت نموده؛ صحیح تر است، زیرا ابن لهیعه در نزد محدثین ضعیف است و ایشان را یَحْیَى بْن سَعِید الْقَطَّان و دیگر علما از نظر حافظه ضعیف قرار داده اند.
11 - (صحیح) حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ بْنُ سُلَیْمَانَ عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَى بْنِ حَبَّانَ عَنْ عَمِّهِ وَاسِعِ بْنِ حَبَّانَ عَنْ ابْنِ عُمَرَ قَالَ رَقِیتُ یَوْمًا عَلَى بَیْتِ حَفْصَةَ فَرَأَیْتُ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عَلَى حَاجَتِهِ مُسْتَقْبِلَ الشَّامِ مُسْتَدْبِرَ الْکَعْبَةِ.
ابن عمر رضی الله عنه می فرماید: روزی بر بام خانه حفصه (رضی الله عنها) بالا رفتم دیدم که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم رخ به سوی شام و پشت به سوی قبله نشسته اند وقضای حاجت می نمایند.
ابوعیسی رحمه الله فرمود: این حدیث حسن صحیح است.
73- آیا در میان الفاظ (کتب مستخرج) با الفاظ (بخاری و مسلم) تفاوتی هم یافت می شود؟
جواب: آری؛ در میان الفاظ (کتب مستخرج) با الفاظ (بخاری و مسلم) در بعض مواقع اندک تفاوتی یافت می شود واین بدان خاطر است که هر کس از استادش هر آنچه را که شنیده است نقل و روایت نموده است.
72- مشهورترین کتب مستخرج بر (بخاری و مسلم) را نام ببرید؟
جواب: مشهورترین کتب مستخرج بر (بخاری و مسلم) از قرار زیر اند:
1- مستخرج ابوبکر اسماعیلی بر صحیح بخاری.
2- مستخرج ابوعوانه اسفراینی بر صحیح مسلم.
3- مستخرج ابونعیم اصفهانی بر صحیح بخاری .
4- مستخرج ابونعیم اصفهانی بر صحیح مسلم .
71- (مستخرج) به چه کتابی گفته می شود؟
جواب : (مستخرج) به کتاب حدیثی گفته می شود که مصنّف آن احادیث کتابی از کتب حدیثی را با سند خویش علاوه از سند صاحب کتاب روایت کند؛ واین روایت طوری باشد که با صاحب کتاب دراستادش و یا بالاتر از آن در سند به یکدیگر برسند و سند یکی شود .
عن أبی هریرة قال:قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" إن أوَّلَ ما یُحاسَب به العبدُ یومَ القیامة أن یُقال له: ألم أُصِحَّ لکَ جسمکَ، وأروِکَ من الماءِ البارِدِ؟".
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:اولین چیزی که از بنده در روز قیامت پرسیده خواهد شد (این است) که به او گفته خواهد شد: آیا برایت جسمت را سالم نگرداندم و ترا از آب سرد سیراب نگرداندم؟
(روایت: ترمذی، ابن حبان، وحاکم، السلسلة الصحیحة: 539)
عن أبی برزة، أن رسولَ الله صلی الله علیه و آله وسلم قال:" لا تزولُ قدما عبدٍ یومَ القیامة حتى یُسأل عن أربعٍ: عن عُمُرِهِ فیمَ أفناهُ، وعن علمِه ماذا عمِل به، وعن مالِه من أین اکتسبَه وفِیمَ أنفَقَهُ، وعن جسمِه فِیمَ أبلاهُ ".
از ابوبرزه رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:هرگز دو پای انسانی در قیامت از جا تکان نخواهد خورد تا اینکه از چهار چیز از او پرسیده شود:۱-از عمرش که در چه راهی فنا نموده است 2- و از علمش که چه قدر به آن عمل نموده است. 3- واز مالش که از کجا به دست آورده و در چه راهی خرچ نموده است4- واز جسمش که در چه راهی پوسیده نموده است.
(روایت: ترمذی ، صحیح الترغیب والترهیب: 3592)
عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : إِنَّ لِعَیْنِکَ عَلَیْکَ حَقًّا وَإِنَّ لِجَسَدِکَ عَلَیْکَ حَقًّا وَإِنَّ لِزَوْجَتِکَ عَلَیْکَ حَقًّا وَإِنَّ لِضَیْفِکَ عَلَیْکَ حَقًّا وَإِنَّ لِصَدِیقِکَ عَلَیْکَ حَقًّا .
عبدالله بن عمروبن عاص رضی الله عنهما فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همانا چشمت بر تو حقی دارد و همانا جسمت بر تو حقی دارد و قطعا خانمت بر تو حقی دارد و یقینا مهمانت بر تو حقی دارد و همانا دوستت بر تو حقی دارد .
(روایت: نسائی)
عن أبی جحیفة وهب بن عبد الله رضی الله عنه قال: آخى النبی صلی الله علیه و آله وسلم بین سَلمان وأبی الدرداء، فزار سلمانُ أبا الدرداء، فرأى أمَّ الدرداء مُتبَذِّلَةً، فقال: ما شأنُکِ؟ قالت:أخوک أبو الدرداء لیس له حاجةً فی الدنیا، فجاء أبو الدرداء فصنع له طعاماً، فقال له: کل فإنی صائم قال: ما أنا بآکِلٍ حتى تأکلَ، فلما کان اللیلُ ذهبَ أبو الدرداءُ یقوم، فقال له: نمْ، فنام ثم ذهب یقومُ، فقال له: نمْ، فلما کان آخرُ اللیلِ قال سلمان: قم الآن، فصلَّیا جمیعاً، فقال له سلمان: إنَّ لربِّکَ علیک حقَّاً، وإنَّ لنفسِکَ علیکَ حقَّاً، ولأهلک علیک حقاً، فأعطِ کلَّ ذی حقٍّ حقه، فأتى النبیَّ صلی الله علیه و آله وسلم فذکر ذلک له، فقال النبیُّ صلی الله علیه و آله وسلم:" صَدَقَ سَلمان "
ابوجحیفه وهب بن عبد الله رضی الله عنه فرموده اند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بین سلمان و ابودرداء (رضی الله عنهما) برادری برقرار نمودند،(روزی) سلمان به دیدار بینی و ملاقات ابودرداء رفت و دید که ام درداء (خانم ابودرداء) لباسی به تن دارد که علاقه شوهر را بیشتر وجزب نمی کند به او گفت:ترا چه شده است؟(ام درداء) گفت: برادرت ابودرداء نیاز به دنیا (وزنان آن) ندارد، ابودرداء آمد و برای سلمان غذا آمده نمود و به او گفت که به خورمن که روزهام (سلمان)گفت من تا تو نخوری نخواهم خورد، و چون شب فرارسید ابودرداء خواست برای قیام الیل و نماز شب بلند شود(سلمان) به او گفت: به خواب، و او خوابید و باز دوباره خواست بلند شود(سلمان) به او گفت به خواب و او خوابید،و چون آخر شب شد سلمان (به ابودرداء) گفت: حالا بلند شو،لذا هردو(سلمان و ابودرداء) بلند شدند و نماز شب خواندند سپس سلمان به (ابودرداء)گفت:همانا پروردگارت بر تو حقی دارد و قطعاجسمت بر تو حقی دارد و خانواده ات بر تو حقی دارد، پس هر حق هر صاحب حق را به او پرداخت و اداء نما، ابودرداء به نزد پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آمده و این جریان را برای ایشان یسان نمودند ،پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: سلمان راست گفته است.
(روایت: صحیح بخاری)
عن أبی سعید الخدری، عن رسولِ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" إنَّ الدُّنیا خَضِرَةٌ حُلْوَةٌ، وإنَّ اللهَ عزوجل مُستخلفَکُم فیها؛ لینظرَ کیف تعملون، فاتَّقوا الدُّنیا، واتقوا النِّساءَ، فإنَّ أوَّلَ فتنةِ بنی إسرائیل کانت فی النِّساءِ ".
از ابوسعید خدری رضی الله عنه روایت که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همانا دنیا سبز و شیرین است و همانا الله عزوجل شما را در آن جانشین قرار دهنده است؛ تا اینکه نگاه کند که شما چه می کنید، پس از دنیا بر حذر باشید واز زنان برحذر باشید زیرا اولین فتنه در بنی اسرائیل در زنان بوده است.
)روایت: احمد، السلسلة الصحیحة: 911)
عن أبی هریرة، قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" قالَ اللهُ تعالى: أنفِقْ یا ابنَ آدمَ أُنفِق علیک ".
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:الله متعال فرموده اند:ای فرزند آدم (در راه من) خرج کن ، من برتو خرج خواهم نمود (و به تو مال خواهم داد).
(روایت بخاری و مسلم)
عن عبد الله بن عمرو قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" مَن قُتِلَ دونَ مالِه فهو شَهیدٌ ".
عبد الله بن عمرو رضی الله عنهما فرمودند:رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هر کس در دفاع از مالش کشته شود ، او شهید است .
(روایت بخاری و مسلم)
عن أبی سعید الخدری، عن النبی صلی الله علیه و آله وسلم قال:" صَدَقةُ السرِّ تُطفِئُ غَضَبَ الربِّ ".
ابوسعید خدری رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: صدقه دادن مخفیانه و پنهانی (آتش) خشم پرودگار را خاموش می گرداند.
(روایت : طبرانی ، السلسلة الصحیحة: 1908)
عن عُقبة بن عامر، قال: قال رسولُ الله رصول الله صلی الله علیه و آله وسلم:" إنَّ الصدقةَ لتُطفئ عن أهلها حرَّ القبورِ، وإنما یَستظلُّ المؤمنُ یومَ القیامة فی ظلِّ صدَقتِه ".
عقبه بن عامر رضی الله عنه فرمودند:رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هماناصدقه دادن گرمای قبر را از صاحبش خاموش (و سرد)می گرداند، وقطعا مسلمان واقعی در قیامت در سایه صدقه اش، سایه می جوید.
(روایت: طبرانی در المعجم الکبیر، السلسلة الصحیحة: 3484)
عن أبی أمامة، قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" یا ابنَ آدمَ إن تَبذُلِ الفضلَ خیرٌ لک، وإن تُمْسِکْهُ شَرٌّ لک، ولا تُلامُ على کفَافٍ، وابدأ بمن تَعُول ".
از ابوامامه رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: ای فرزند آدم اگر از مالت (در راه الله)خرج کنی برایت بهتر است و اگر نگه داری و خرج نکنی برایت بد تر است، توبر اینکه بقدر کفایت مال نگه داری ملامت نخواهی شد (و در انفاق وخرج نمودن مال)از کسی که نیازمند به تواست و مخارجش برعهده تواست شروع کن.
(روایت: مسلم)
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الشِّخِّیرِقَالَ أَتَیْتُ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآله وسَلَّمَ وَهُوَ یَقْرَأُ (أَلْهَاکُمْ التَّکَاثُرُ) قَالَ یَقُولُ ابْنُ آدَمَ مَالِی مَالِی قَالَ وَهَلْ لَکَ یَا ابْنَ آدَمَ مِنْ مَالِکَ إِلَّا مَا أَکَلْتَ فَأَفْنَیْتَ أَوْ لَبِسْتَ فَأَبْلَیْتَ أَوْ تَصَدَّقْتَ فَأَمْضَیْتَ.
عبد الله بن شخّیر رضی الله عنه فرمودند: من به نزد پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آمدم و در حالی که ایشان سوره (أَلْهَاکُمْ التَّکَاثُرُ) تلاوت می نمود، (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم )فرمودند: فرزند آدم می گوید: مال من مال من. (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم )فرمودند:آیا (ای انسان) برایت از مال هست مگر آنچه را که خوردی و تمام نمودی و یا اینکه پوشیدی و کهنه کردی و یا اینکه صدقه دادی و (برای قیامتت قبلا) فرستادی.
(روایت :مسلم)
عن أبی واقد اللیثی، قال: کنا نأتی النبیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآله وسَلَّمَ إذا أُنزِلَ علیه، فیُحدِّثنا، فقال لنا ذات یومٍ:" إنَّ الله عزّوجلّ قال:إنَّا أنزلنا المالَ لإقامِ الصلاةِ، وإیتاءِ الزَّکاةِ، ولو کان لابنِ آدمَ وادٍ من ذَهَبٍ لأحبَّ أن یکون إلیه ثَانٍ، ولو کان له وادیان لأحبَّ أن یکون إلیهما ثالثٌ، ولا یملأ جوفَ ابنَ آدم إلا التُّرابُ، ثم یتوبُ اللهُ على من تاب ".
ابوواقدلیثی رضی الله عنه می فرماید:ما بودیم که هر گاه برپیامبر صلی الله علیه و آله وسلم وحی نازل می شد به نزد ایشان می آمدیم ، سپس برای ما حدیث بیان می نمودند، روزی برای ما گفتند: همانا الله عزّوجلّ می فرماید: همانا ما مال را برای برپائی نماز و پرداخت زکات فروفرستاده ایم واگرفرزند آدم یک درّه ای از طلا داشته باشد قطعا او دوست دارد که درّه ای دیگری نیز با آن داشته باشد، واگردودرّه داشته باشد یقینا او دوست می دارد که درّه ای سومی نیز با آنها می داشت، ودر حالی که درون فرزند آدم را بجز خاک چیز دیگری پر نمی کند، سپس الله توبه ی کسی را می پذیرد که از گناه باز آمده و توبه کند.
(روایت: احمد، وطبرانی درالکبیر، السلسلة الصحیحة: 1639)
عن أبی برزة الأسلمی، قال: قال رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم:"یا معشَرَ من آمنَ بلسانه ولم یدخُلِ الإیمانُ قلبَهُ، لا تغتابوا المسلمینَ، ولا تتبعوا عوراتِهم؛ فإنه من اتَّبع عوراتِهم یتَّبِعُ اللهُ عورتَه، ومن یتبعِ اللهُ عورَتَه یفضَحْهُ اللهُ فی بیتهِ ".
ابوبرزه اسلمی رضی الله عنه روایت نموده که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: ای گروهی که با زبانش ایمان آورده و ایمان در دلش داخل نگشته است، مسلمانان را غیبت ننمایید، و دنبال عورات و چیزهای مخفی آنها نگردید زیرا هر کس دنبال چیزهای مخفی آنها باشد الله نیز دنبال چیزهای مخفی او خواهد شد و هر کس که الله دنبال چیزهای مخفی او باشد او را در درون خانه اش رسوا خواهد نمود.
(روایت: صحیح سنن أبی داود: 4083)
عن أبی هریرة، عن النبیِّ صلی الله علیه و آله وسلم قال:" والذی نفسی بیده لا تدخلوا الجنَّةَ حتى تُسْلِموا، ولا تُسْلِموا حتى تحابُّوا، وافشوا السلامَ تحابُّوا، وإیاکُم والبُغضَةَ؛ فإنها هی الحالقة، لا أقولُ لکم: تحلقُ الشَّعرَ، ولکن تحلق الدینَ "
ابوهریره رضی الله عنه روایت نموده که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست به بهشت نخواهی رفت تا اینکه مسلمان گردید و مسلمان نمی گردید تا اینکه با یکدیگر دوستی نمایید، سلام را پخش و منتشر کنید با یکدیگر دوست خواهی گشت، و از بغض و کینه بر حذر و دور باشید زیرا او تراشنده است من نمی گویم که مو را می تراشد بلکه دین را می تراشد.
(روایت: صحیح الأدب المفرد: 197)
عن أبی هریرة، قال: قال رسول الله پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم:" لا تدخلوا الجنَّةَ حتى تُؤمنوا، ولا تُؤمنوا حتى تَحابُّوا، ألا أدلُّکُم على شیءٍ إذا فعلتموه تحاببتُم؟ أفْشُوا السلامَ بینکُم "
ابوهریره رضی الله عنه روایت نموده که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: به بهشت نخواهی رفت تا اینکه ایمان بیاورید و ایمان (واقعی و کامل) نمی آورید تا اینکه با یکدیگر دوستی نمایید، آیا شما بر (کاری و)چیزی راهنمائی نکنم که چون آن را انجام دهید با یکدیگر دوست گردید؟ سلام را در میانتان پخش و منتشر کنید.
(روایت : مسلم)
عن أبی هریرة، قال: قال رسول الله پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم:" لا تدخلوا الجنَّةَ حتى تُؤمنوا، ولا تُؤمنوا حتى تَحابُّوا، ألا أدلُّکُم على شیءٍ إذا فعلتموه تحاببتُم؟ أفْشُوا السلامَ بینکُم "
ابوهریره رضی الله عنه روایت نموده که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: به بهشت نخواهی رفت تا اینکه ایمان بیاورید و ایمان (واقعی و کامل) نمی آورید تا اینکه با یکدیگر دوستی نمایید، آیا شما بر (کاری و)چیزی راهنمائی نکنم که چون آن را انجام دهید با یکدیگر دوست گردید؟ سلام را در میانتان پخش و منتشر کنید.
(روایت : مسلم)
عن ابن عمر، أن رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم قال:" المسلمُ أخو المسلمِ لا یَظلِمهُ ولا یُسْلِمه، ومن کان فی حاجةِ أخیه، کان اللهُ فی حاجته، ومن فرَّج عن مسلمٍٍ کُربةً فرَّجَ اللهُ عنه کُربةً من کُرَبِ یومِ القیامة، ومن سَترَ مُسلماً سَترهُ اللهُ یومَ القیامة ".
ابن عمررضی الله عنه روایت نموده که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: مسلمان برادر مسلمان است نه به او ظلم می نماید و نه هم او را تسلیم ظلم وظالم می نماید، و هر کس در تلاش حل نیازهای برادر(دینی خویش) باشد الله نیازهای او را برآورده می کند و هرکس از مسلمانی سختی و مشکلی را گشاده و دور بدارد الله مشکل و سختی از مشکلات و سختیهای روز قیامت را دور خواهد نمود و هر کس عیب مسلمانی را بپوشد؛ الله در روز قیامت (عیوبش را) خواهد پوشید.
(روایت : متفق علیه).
عن أبی هریرة، عن النبیِّ صلی الله علیه و آله وسلم قال:" والذی نفسی بیده لا تدخلوا الجنَّةَ حتى تُسْلِموا، ولا تُسْلِموا حتى تحابُّوا، وافشوا السلامَ تحابُّوا، وإیاکُم والبُغضَةَ؛ فإنها هی الحالقة، لا أقولُ لکم: تحلقُ الشَّعرَ، ولکن تحلق الدینَ "
ابوهریره رضی الله عنه روایت نموده که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست به بهشت نخواهی رفت تا اینکه مسلمان گردید و مسلمان نمی گردید تا اینکه با یکدیگر دوستی نمایید، سلام را پخش و منتشر کنید با یکدیگر دوست خواهی گشت، و از بغض و کینه بر حذر و دور باشید زیرا او تراشنده است من نمی گویم که مو را می تراشد بلکه دین را می تراشد.
(روایت: صحیح الأدب المفرد: 197)
عن أبی هریرة، عن النبی صلى الله علیه وسلم قال: آیة المنافق ثلاث: إذا حدث کذب، وإذا وعد أخلف، وإذا اؤتمن خان .
ترجمه : ازأبوهریره رضى الله عنه روایت است که پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم فرمودند : نشانى منافق سه است : چون سخن گوید دروغ گوید وچون وعده نماید خلاف نماید و چون به او أمانتى داده شود خیانت کند.
(روایت: بخارى کتاب الإیمان . باب: علامة المنافق ).
عن عبد الله بن عمرو: أن النبی صلى الله علیه وسلم قال: أربع من کن فیه کان منافقا خالصا، ومن کانت فیه خصلة منهن کانت فیه خصلة من النفاق حتى یدعها: إذا اؤتمن خان، وإذا حدث کذب، وإذا عاهد غدر، وإذا خاصم فجر .
ترجمه : ازعبد الله بن عمرو رضى الله عنه روایت است پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم فرمودند : هر کس در اوچهارچیز یافت شود اوخالص منافق است، وهر کس دراویکى از این عادتها یافت شود در او عادتى ازعادتهاى نفاق وجود دارد تا اینکه آنرا ترک نماید : چون به او أمانتى داده شود خیانت کند و چون سخن گوید دروغ گوید وچون عهد ببندد عهد شکنى کند وچون با کسى درگیر شود دشنام دهد.
(روایت :بخارى کتاب الإیمان . باب: علامة المنافق )
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم خطاب به صحابه رضی الله عنهم فرمودند:
أَلا أُنَبِّئُکُمْ بِأَکْبَرِ الْکَبائِرِ ثَلاثًا، قَالُوا: بَلى یا رَسُولَ اللهِ، قَالَ: الإِشْراکُ بِاللهِ وَعُقوقُ الْوالِدَیْنِ وَجَلَسَ، وَکانَ مُتَّکِئًا، فَقالَ أَلا وَقَوْلُ الزّورِ قَالَ فَما زَالَ یُکَرِّرُها حَتّى قُلْنا لَیْتَهُ سَکَتَ.
آیا شما را از بزرگترین گناهان کبیره خبردار نکنم؟، آیا شما را از بزرگترین گناهان کبیره خبردار نکنم ؟،آیا شما را از بزرگترین گناهان کبیره خبردار نکنم؟، (صحابه رضی الله عنهم) فرمودند: آری ای رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلم)، (ایشان) فرمودند: به الله شرک آوردن واز پدر و مادر نافرمانی نمودن (روای این حدیث می گوید) : رسول الله قبلا تکیه زده بودند راست نشتند و سپس فرمودند: آگاه باشید که سخن دروغ (نیز از بزرگترین گناهان کبیره است) (روای این حدیث می گوید) : رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم جمله ( سخن دروغ از بزرگترین گناهان کبیره است را آنقدرتکرار نمودند) تا اینکه ما (حاضرین در مجلس در دل مان گفتیم) ای کاش رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم سکوت می کردند (و تکرار این جمله را بس می نمودند).
( بخاری: کتاب الشهادات: باب ما قیل فی شهادة الزور)
عن سهل بن سعد، قال: قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:"المؤمنُ من أهلِ الإیمان بمنزلة الرأسِ من الجسد، یألَمُ المؤمنُ لما یُصیبُ أهلَ الإیمان، کما یألَمُ الرأسُ لما یصیبُ الجسدَ "
ازسهل بن سعد رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:جایگاه هر مسلمان واقعی برای سایر اهل ایمان جایگاه سر از بقیه جسم را دارد، مسلمان واقعی از بلایا و مصیبتهای که بر اهل ایمان می آید ناراحت ورنجیده می گردد همانگونه که هر مشکلی بر بقیه جسم می آید سر را درد می گیرد.
(روایت: احمد، صحیح الجامع: 6659)وعن أبی هریرة، قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" أفضلُ الأعمالِ أن تُدخِلَ على أخیکَ المؤمن سروراً، أو تقضی عنه دیناً، أو تُطعمَهُ خُبزاً ".
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: (از) بهترین کارها این است که بر برادرمسلمانت شادی بیاوری، یا قرض او را پرداخت نمائی و (یا)اینکه به او(غذا بدهی)ونان بخورانی
(روایت: صحیح الجامع: 1096)قال النبیِّ صلی الله علیه و آله وسلم :"من أفضلِ الأعمالِ إدخالُ السرورِ على المؤمنِ؛ تقضی عنه دیناً، تقضی له حاجةً، تنفِّسَ له کُربةً ".
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: ازبهترین کارها شادی را برمسلمانی آوردن است؛ بدین منوال که قرض اورا پرداخت نمائی و (یا)اینکه حاجتش را برآورده کنی و (یا) اینکه سختیش را دورنمائی.
(روایت: بیهقی در شعب الإیمان، السلسلة الصحیحة: 2291)
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَفْضَلُ الصِّیَامِ بَعْدَ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ الْمُحَرَّمُ وَأَفْضَلُ الصَّلَاةِ بَعْدَ الْفَرِیضَةِ صَلَاةُ اللَّیْلِ.
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: بهترین روزه بعد ازرمضان ،روزه (گرفتن)در ماه محرم؛ ماه الله است و بهترین نماز بعد از نمازهای فرض؛ نماز شب است .
(مسلم کتاب الصیام بَاب فَضْلِ صَوْمِ الْمُحَرَّمِ حدیث شماره 1982)
عَنْ عَائِشَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهَا أَنَّ قُرَیْشًا کَانَتْ تَصُومُ یَوْمَ عَاشُورَاءَ فِی الْجَاهِلِیَّةِ ثُمَّ أَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بِصِیَامِهِ حَتَّى فُرِضَ رَمَضَانُ وَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ مَنْ شَاءَ فَلْیَصُمْهُ وَمَنْ شَاءَ أَفْطَرَ.
عایشه رضی الله عنها فرمودند:همانا قریش بودند که در دوران جاهیت روز عاشورا(دهم محرم) را روزه می گرفتند، بعدها رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم دستور دادند تااین روزرا روزه بگیرند تا اینکه (روزه)رمضان فرض شد در آن وقت رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:هر کس می خواهد (روز)عاشورا(دهم محرم) را روزه بگیرد و هر کس می خواهد این روز را به خورد و روزه نگیرد.
(بخاری کتاب الصوم ، باب وجوب صوم رمضان ،حدیث شماره 1760)
عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ قَدِمَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ الْمَدِینَةَ فَرَأَى الْیَهُودَ تَصُومُ یَوْمَ عَاشُورَاءَ فَقَالَ مَا هَذَا قَالُوا هَذَا یَوْمٌ صَالِحٌ هَذَا یَوْمٌ نَجَّى اللَّهُ بَنِی إِسْرَائِیلَ مِنْ عَدُوِّهِمْ فَصَامَهُ مُوسَى قَالَ فَأَنَا أَحَقُّ بِمُوسَى مِنْکُمْ فَصَامَهُ وَأَمَرَ بِصِیَامِهِ.
ابن عباس رضی الله عنهما فرموده اند: چون پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم (هجرت نموده و)به مدینه آمدند و دیدند که یهودی ها روز عاشورا (دهم محرم)را روز می گیرند از آنها پرسیدند که چرا شما این روز را روزه می گیرید؟ آنها گفتند: این روز نیکی است، الله (متعال) در این روز بنی اسرائیل را از دشمن شان (فرعون) نجات داده و موسی (علیه السلام)این روز را روزه گرفته است (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم ) فرمودند: ما به موسی (علیه السلام) ازشما حق دار تریم، لذا خود روزه گرفتند و به صحابه نیز دستور دادند تا که این روز را روزه بگیرند.
(بخاری کتاب الصوم صیام یوم عاشوراء حدیث شماره 1765)
عن عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا یَقُول حِینَ صَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَوْمَ عَاشُورَاءَ وَأَمَرَ بِصِیَامِهِ قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّهُ یَوْمٌ تُعَظِّمُهُ الْیَهُودُ وَالنَّصَارَى فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَإِذَا کَانَ الْعَامُ الْمُقْبِلُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ صُمْنَا الْیَوْمَ التَّاسِعَ قَالَ فَلَمْ یَأْتِ الْعَامُ الْمُقْبِلُ حَتَّى تُوُفِّیَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ.
عبدالله ابن عباس رضی الله عنهما فرموده اند: زمانی که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم روز عاشورا(دهم محرم) را روزه گرفتند و به (صحابه خویش)دستور دادند تا این روزرا روزه بگیرند (صحابه رضی الله عنهم)گفتند: ای رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلم)این روزی است که یهود و نصاری آن را بزرگ و محترم می دانند، رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: پس ان شاء الله هر گاه که سال آینده شد ما روزه نهم (محرم را نیز با دهم) روز خواهیم گرفت. (ابن عباس رضی الله عنهما) می فرمایند: هنوز عاشورا (دهم محرم)سال آینده نرسیده بود که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم وفات نمودند.
(بخاری کتاب الصوم ای یوم یصام فی عاشوراء حدیث شماره 1916)
عَنْ أَبِی قَتَادَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ صِیَامُ یَوْمِ عَاشُورَاءَ أَحْتَسِبُ عَلَى اللَّهِ أَنْ یُکَفِّرَ السَّنَةَ الَّتِی قَبْلَهُ.
از ابوقتاده رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: امیدوارم که الله (متعال) برای فرد در قبال روزه گرفتن روزعاشورا (دهم محرم)گناهان سال قبل آن را ببخشد.
(مسلم کتاب الصیام باب بَاب اسْتِحْبَابِ صِیَامِ ثَلَاثَةِ أَیَّامٍ مِنْ کُلِّ شَهْرٍ وَصَوْمِ یَوْمِ عَرَفَةَ وَعَاشُورَاءَ وَالِاثْنَیْنِ وَالْخَمِیسِ حدیث شماره1976)
عن أبی هریرة، قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" للمؤمِن على المؤمن ستُّ خِصالٍ: یعودُه إذا مرضَ، ویشهَدُه إذا مات، ویُجیبُه إذا دعاه، ویُسلِّم علیه إذا لقیَه، ویُشمِّتُه إذا عطَسَ، ویَنصحَ له إذا غاب أو شَهِد ".
ازابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: یک مسلمان بر مسلمان دیگر شش حق دارد:۱-هرگاه مریض شد به عیادت و بیمار پرسیش برود. 2- وهرگاه مرد در جنازه و کفن و دفنش حاضر شود و شرکت کند.3-هرگاه او را دعوت نمود اجابت کند. 4- و هرگاه با او ملاقات نمود بر او سلام کند. 5- و هرگاه عطسه زد پاسخش دهد 6- و چه موجود بود و چه غائب؛ در هر دو صورت خیر خواهش باشد.
(روایت : مسلم، نسائی، وابو داود).
وعن البراء بن عازِبٍ قال:" أمرَنا رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم بسبعٍ:أمرنا بعیادةِ المریضِ، واتباعِ الجنائزِ، وتَشمیتِ العاطِس، وإبرارِ القسَمِ أو المُقْسِمِ، ونصْرِ المظلومِ، وإجابةِ الدَّاعی، وإفشاءِ السَّلامِ .. ".
براءبن عازب رضی الله عنه می فرماید: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم به ما هفت دستور دادند:به ما دستور داده اند:۱- رفتن به احوال پرسی و عیادت بیمار، 2- و همراه با جنازه رفتن 3- و جواب عطسه زننده را دادن 4- و قسم ویا قسم خورنده را نگذاشتن که حانث شود 5- ومظلوم را یاری کردن 6- و دعوت را اجابت نمودن 7- و سلام را پخش و نشر نمودن.
( روایت : بخاری و مسلم)
عن تمیم الداری، قال: قال رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم:" إنَّ الدینَ النَّصیحةُ، إنَّ الدینَ النصیحةُ، إنَّ الدینَ النَّصیحةُ "، قالوا: لمن یا رسولَ الله؟ قال:" لله، وکتابِه، ورسولِه، وأئمَّةِ المؤمنین وعامَّتهِم، وأئِمَّةِ المسلمین وعامَّتِهم "
تمیم داری رضی الله عنه روایت نموده است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همانا دین خیرخواهی است، همانا دین خیرخواهی است، همانا دین خیرخواهی است، (صحابه عرض)نمودند:برای چه کسی ای رسول الله؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: برای الله و کتابش (قرآن) و پیامبرش(محمّد صلی الله علیه و آله وسلم) و برای رهبران مسلمانان و برای عموم مسلمانان، و برای رهبران مسلمانان و برای عموم مسلمانان (این دین خیرخواهی است).
(روایت: مسلم، نسائی، وابو داود، صحیح سنن أبی داود: 4135)
عن أنس بن مالک، أن النبَّی صلی الله علیه و آله وسلم قال:" لا تَباغَضُوا، ولا تحاسَدُوا، ولا تدابَرُوا، وکونوا عباد الله إخواناً، ولا یحلُّ لمسلمٍ أن یهجرَ أخاه فوقَ ثلاثِ لیالٍ ".
از انس بن مالک رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: با یکدیگر بغض و کینه ننمایید و با یکدیگر حسادت ننمایید و با بایکدیگر قهر و پشت نگردانید (بلکه)بندگان الله و برادر باشید و حلال و مجاز نیست برای مسلمانی که از برادر مسلمانش بیشتر از سه شبانه روز قهر باشد.
(روایت : بخاری و مسلم)
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ
عَلَیْهِ وَسَلَّمَ مَنْ رَآنِی فِی الْمَنَامِ فَقَدْ رَآنِی فَإِنَّ
الشَّیْطَانَ لَا یَتَمَثَّلُ بِی
از ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم
فرمودند: هرکس مرادر خواب دید (گویا) که مرا (در
بیداری) دیده است؛ زیرا شیطان نمی تواند خودش را به شکل من در آورد.
(روایت مسلم شماره حدیث (10ــ266)
عن أَبِی هُرَیْرَةَ رضی الله عنه قَالَ :
سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ : "
مَنْ رَآنِی فِی الْمَنَامِ فَسَیَرَانِی فِی الْیَقَظَةِ أَوْ لَکَأَنَّمَا
رَآنِی فِی الْیَقَظَةِ لَا یَتَمَثَّلُ الشَّیْطَانُ بِی
از ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: من از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیدم
که می فرماید: هرکس مرادر خواب دید پس او مرا در
بیداری می بیند ویا گویا که مرا در بیداری دیده است؛ زیرا شیطان نمی تواند خودش را
به شکل من در آورد.
(روایت مسلم شماره حدیث (11ــ266
وعن عائشة، قالت:قال رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم:" تخیَّروا لِنُطَفِکُم، فأنکحوا الأکفاءَ، وأَنکِحوا إلیهم ".
ازعایشه رضی الله عنها روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: برای نطفه ها(ونسلتان) زنان (متدین و بااخلاقی) را انتخاب کنید و ازهمتا و همنوع خود زن بگیرید و به آنها نیززن بدهید.
(روایت: ابن ماجه، حاکم، وبیهقی، صحیح الجامع: 2928)
وعن أبی هریرة، قال: قال رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم:" المؤمنُ مرآةُ المؤمنِ، والمؤمنُ أخو المؤمِن، یکفُّ علیه ضَیعَتَهُ، ویحوطُه من ورائه ".
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:مسلمان واقعی آیینه مسلمان واقعی است و مسلمان حقیقی برادر مسلمان حقیقی است، جلو گیری می کند از او آنچه باعث ضایع و نابود شدن رزق وزندگیش گردد و در نبودو غیابش (مال ، خانواده وعزتش را) محافظت می کند.
(روایت: صحیح سنن أبی داود: 4110)
وعن أبی الدرداء، قال: قال رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم:" مَن ردَّ عن عِرضِ أخیه، ردَّ اللهُ عن وجهِه النارَ یومَ القیامةِ ".
از ابودرداء رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هر کس (عیبی را) از آبروی برادر (دینیش) دور کند (و از آبروی او دفاع کند) الله در روز قیامت آتش (جهنم ) را از چهره اش دور خواهد نمود.
(روایت: أحمد، وترمذی، صحیح الجامع: 6262)
وعن أسماء بنت یزید، قالت: قال رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم:" من ذَبَّ عن عِرضِ أخیه بالغَیبَة، کان حقاً على الله أن یعتِقَهُ من النَّار".
از اسماء بنت یزید رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هر کس در غیاب و نبود برادر (دینیش) از آبروی او دفاع کند، حق است برالله (که در روز قیامت) اورا از آتش (جهنم ) آزاد گرداند.
(روایت: احمد، وطبرانی، صحیح الجامع: 6240)
عن أنس، قال:قال رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم:" انصُرْ أخاکَ ظالماً أو مظلوماً "، فقال رجلٌ:یا رسول الله أنصُرهُ مظلوماً، فکیف أنصره ظالماً؟ قال:" تمنعُه من الظُّلمِ، فَذاکَ نَصرُکَ إیَّاه .
از انس رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: برادرت را یاری کن خواه ظالم باشد و یا مظلوم، فردی گفت:ای رسول الله(صلی الله علیه و آله وسلم)من برادرم را زمانی که مظلوم است یاری می کنم ولی چگونه یاریش کنم زمانی که ظالم است ؟!رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلم)فرمودند:او را از ظلم نمودن منع و جلو گیری کن این یاری نمودن تو برای او می باشد.
(روایت : بخاری و مسلم)
عن أنس، قال:قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" مَنْ نصَرَ أخاهُ بالغیبِ نصَرَهُ اللهُ فی الدنیا والآخرة ".
از انس رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:هرکس برادر (دینی) خویش را در زمان نبود و در غیاب او، او را یاری نماید، الله متعال در دنیا و آخرت او را یاری خواهد نمود.
(روایت : بیهقی در الشعب، السلسلة الصحیحة: 1217)
وعن عبد الله بن مسعود قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:"لو أنَّ رجُلین دخلا فی الإسلامِ فاهتَجَرَا؛ لکانَ أحدُهما خارجاً من الإسلام حتى یرجعَ؛ یعنی الظالم ".
ازعبد الله بن مسعود رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: اگر دو نفر در اسلام داخل شوند و سپس از یکدیگر قهر نمایند قطعا یکی از آن دو از اسلام خارج و بیرون گشته است تا اینکه ظالم و(گنه کار) برگردد (وآشتی نماید)
(روایت: بزار در مسندش، السلسلة الصحیحة: 3294)
عن أبی خِراش السُّلَمی، أنه سمع رسولَ الله صلی الله علیه و آله وسلم یقول:" من هَجرَ أخاه سنةً، فهو کسفکِ دمِه ".
ازابوخراش سلمی رضی الله عنه روایت است که ایشان از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیدند که می فرمایند: هر کس یکسال با برادر(دینی)خویش قهر باشد (ازنظر گناه این قهری) همانند ریختن خون او (وکشتن او) است .
(روایت: صحیح الأدب المفرد: 313. صحیح سنن أبی داود: 4105)
عن أبی هریرة، قال: قال رسولُ الله صلی الله علیه و آله وسلم:" لا یحلُّ لمسلمٍ أن یهجرَ أخاهُ فوقَ ثلاثٍ؛ فمن هجرَ فوقَ ثلاثٍ فمات، دخلَ النار ".
ازابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: حلال نیست برای مسلمانی که از برادر(دینی) خویش بیشتر از سه روز قهر باشد؛ لذا هر کس بیشتر از سه روز قهر بود و مرد، به آتش (جهنم) خواهد رفت.
(روایت : صحیح سنن أبی داود: 4106)
عن المِقدام بن مَعدی کَرِب، قال: قال النبیُّ صلی الله علیه و آله وسلم:" إذا أحبَّ أحدُکُم أخاه، فلیُعلِمه أنه أحبَّه ".
از مقدام بن معدی کرب رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرموند: هرگاه یکی از شما برادر دینیتان را دوست می دارید پس باید که او را خبر دار نماید که او را دوست می دارد.
(روایت : ابو داود، ترمذی، وحاکم، صحیح الأدب المفرد: 421)
بَاب فِی النَّهْیِ عَنْ اسْتِقْبَالِ الْقِبْلَةِ بِغَائِطٍ أَوْ بَوْلٍ
بحث: ممانعت از رخ نمودن به سوی قبله به هنگام مدفوع و یا ادرار نمودن.
8 - (صحیح)
حَدَّثَنَا سَعِیدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْمَخْزُومِیُّ حَدَّثَنَا سُفْیَانُ
بْنُ عُیَیْنَةَ عَنْ الزُّهْرِیِّ عَنْ عَطَاءَ بْنِ یَزِیدَ اللَّیْثِیِّ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْأَنْصَارِیِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ
اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَتَیْتُمْ الْغَائِطَ فَلَا
تَسْتَقْبِلُوا الْقِبْلَةَ بِغَائِطٍ وَلَا بَوْلٍ وَلَا تَسْتَدْبِرُوهَا
وَلَکِنْ شَرِّقُوا أَوْ غَرِّبُوا.
قَالَ أَبُو أَیُّوبَ فَقَدِمْنَا الشَّامَ فَوَجَدْنَا مَرَاحِیضَ قَدْ بُنِیَتْ
مُسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةِ فَنَنْحَرِفُ عَنْهَا وَنَسْتَغْفِرُ اللَّهَ
.
ابو ایوب انصاری رضی الله عنه می فرماید :رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرگاه شما برای قضای حاجت به توالت رفتید پس به هنگام مدفوع و ادرار نمودن نه رخ به سوی قبله نماید و نه هم بدان سو پشت گردانید ولی به سوی مشرق و یا مغرب (پشت ویا رخ) نمایید( بشرطی که بدان سمت قبله نباشد).
ابو ایوب انصاری رضی الله عنه می فرماید : ما به سر زمین شام رفتیم توالتها آنجا را یافتیم که رخ به سوی قبله ساخته شده بودند ، ما با وجود که زمان نشستن برای قضای حاجت خود را از سمت قبله کج نموده می چرخاندیم ولی با این وجود نیز از الله درخواست بخشش می نمودیم.
ابوعیسی (رحمه الله) فرموده : در این باره از عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَارِثِ بْنِ جَزْء زبَیْدِی ،مَعْقِلِ بْنِ أَبِی الْهَیْثَمِ (که به ایشان مَعْقِلُ بْنُ أَبِی مَعْقِلٍ نیز گفته می شود)، أَبِو أُمَامَه ،أَبوهُرَیْرَه وسَهْلِ بْنِ حُنَیْف رضی الله عنهم نیز روایت آمده است.
ابوعیسی (رحمه الله) فرموده : روایت ابوایوب رضی الله عنه دراین باره حسن ترین وصحیح ترین حدیث است .
وابوایوب رضی الله عنه نامشان خالد بن زید است وزهری اسمش مُحَمَّدُ بْنُ مُسْلِمٍ بْنِ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ شِهَاب زُّهْرِی است و کنیت ایشان ابوبکر می باشد.
أَبُو الْوَلِیدِ مَکِّی فرموده : أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ إِدْرِیسَ الشَّافِعِی رحمه الله فرمودند: همانا این گفته پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم که (نه رخ به سوی قبله نمایید به هنگام ادرار و مدفوع نمودن و نه هم به دان سو پشت گردانید)؛ این برای بیابان هاست واما در توالت های که چهار دیواری دارند برای فرد مجاز است که (به هنگام قضای حاجت به سوی قبله رخ نماید) وإِسْحَقُ بْنُ إِبْرَاهِیم رحمه الله نیز چنین گفته است.
ولی أَحْمَد بْن حَنْبَل رَحِمَهُ اللَّه فرموده : همانا از پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم جواز پشت گرداند به سوی قبله به هنگام ادرار و یا مدفوع ثابت است؛ ولی فرد به هنگام قضای حاجت رخ به سوی قبله ننماید . گویا که ایشان نه در بیابان و نه هم در داخل توالتهای که چهار دیواری دارند قائل به رخ نمودن به سوی قبله نیستند.