صفـــات منــــافقین

بسم الله الرحمن الرحیم

صفـــات منــــافقین

ستایش بی نهایت شایسته الله مهربان است و درود و سلام فراوان مخصوص پیامبر بزرگوار اسلام محمّد صلی الله علیه و آله وسلم است، بعد از این حمد و ثناء و درود و سلام، باید گفت:

کلمه «نفاق» و «منافق» از کلماتی است که زیاد در قرآن مجید و احادیث صحیح نبوی صلی الله علیه وآله و سلم بکار رفته است، و هرمسلمانی کم و بیش نسبت به مفهوم و معنای این دو کلمه آشنائی دارد، ولی شاید بسیاری این را ندانند که علمای بزرگوار «نفاق» را به دو قسم «اعتقادی» و «عملی» تقسیم نموده اند، و گفته اند که «نفاق اعتقادی» این است که فرد از نظر عقیدتی منافق باشد یعنی بظاهر اسلام را پذیرفته و لی در باطن اسلام را قبول نداشته باشد همانند منافقین زمان رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم که الله متعال در باره آنها در قرآن فرموده «قطعا منافقین در پایین ترین طبقه جنهم اند» ولی «نفاق عملی» یعنی اینکه در مسلمانی یک و یا چند صفت از صفات منافقین همانند درغگوئی، خیانت و.... یافت شود، این فرد گرچه از نظر ظاهر و باطن اسلام را قبول دارد، ولی از آنجایی که از نظر عملی گرفتاربرخی از اوصاف منافقین گشته؛ گفته می شود که «نفاق عملی» دارد.

آری «نفاق» هر دو نوعش از گناهان کبیره محسوب می شوند ، ولی«نفاق اعتقادی» داشتن؛ کفر است، و فرد هرگز در نزد الله متعال مسلمان محسوب نمی شود و گرچه در دنیا با احتیاط با او همانند مسلمانان واقعی برخورد می شود، وامّا «نفاق عملی» انسان را از اسلام بیرون نمی کند ، ولی در دنیا و آخرت با کسی که چنین نفاقی دارد، همانند یک مسلمان گنه کار برخورد خواهد شد.

«نفاق عملی» از بدترین گناهانی است، که متأسفانه برخی از مسلمانان گرفتارش شده اند ، که باید ازآن پرهیز کرد، زیرا این گناه باعث بی اعتمادی در میان مسلمانان و جوامع بشری می گردد، و جامعه ای که در آن «نفاق» وجود داشته باشد، همیشه گرفتار مشکلات خواهد گشت، و در مسیر پیشرفت آن موانعی بزرگی پیش خواهد آمد، برای آگاهی بیشتر از «علامت نفاق»، «اوصاف منافق» و «مثالهای منافقین» به احادیث صحیح زیر توجه دهید:

1- عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: آیَةُ المُنَافِقِ ثَلاَثٌ: إِذَا حَدَّثَ کَذَبَ، وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ .

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: نشانی منافق سه (چیز) است: چون سخن گوید دروغ گوید، و چون وعد کند خلاف وعده نماید، و چون به او امانتی داده شود خیانت کند.

(صحیح بخاری، حدیث: 33)

2- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ کَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا، وَمَنْ کَانَتْ فِیهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ کَانَتْ فِیهِ خَصْلَةٌ مِنَ النِّفَاقِ حَتَّى یَدَعَهَا: إِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ، وَإِذَا حَدَّثَ کَذَبَ، وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ، وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ.

ترجمه: عبدالله بن عمرو رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: چهار(چیز) در هرکسی باشد او خالص منافق است: و هرکس درآن عادتی ازآنها باشد در او عادتی از نفاق است تا اینکه آن را رها کند: چون به او امانتی داده شود خیانت کند، و چون سخن گوید دروغ گوید، و چون عهد ببنند عهد شکنی کند، و چون مجادله و بحث کند از حق مایل شده و با حیله حقیقت را انکار و رد کند.

(صحیح بخاری، حدیث: 34)

3- عن أَنَس عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «آیَةُ الإِیمَانِ حُبُّ الأَنْصَارِ، وَآیَةُ النِّفَاقِ بُغْضُ الأَنْصَارِ».

ترجمه: انس (بن مالک) رضی الله عنه روایت نمودند که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: دوستی با انصار نشانی ایمان است، و بغض و کینه داشتن با انصار نشانی نفاق است.

(صحیح بخاری، حدیث: 17)

4- عَنْ زِرٍّ، قَالَ: قَالَ عَلِیٌّ: وَالَّذِی فَلَقَ الْحَبَّةَ، وَبَرَأَ النَّسَمَةَ، إِنَّهُ لَعَهْدُ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِلَیَّ: «أَنْ لَا یُحِبَّنِی إِلَّا مُؤْمِنٌ، وَلَا یُبْغِضَنِی إِلَّا مُنَافِقٌ».

ترجمه: زرّ رحمه الله فرمودند: علی رضی الله عنه فرمودند: سوگند به آنی که دانه را شگافت و انسان (و روح) را آفرید، همانا پیامبر درس نخوانده صلی الله علیه و آله وسلم به من عهد نموده و گفته است: که مرا دوست نمی دارد مگر مسلمان و با من بغض و کینه ندارد مگر منافق.

(صحیح مسلم، حدیث: 131)

5- عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ مَاتَ وَلَمْ یَغْزُ، وَلَمْ یُحَدِّثْ بِهِ نَفْسَهُ، مَاتَ عَلَى شُعْبَةٍ مِنْ نِفَاقٍ».

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه وآله سلم فرمودند: هرکس مُرد و (با کفار نجنگید و) جهاد نکرد، و در دلش نیّت آن را ننمود، او بر شعبه ای از نفاق مرده است.

(صحیح مسلم، حدیث: 1910)

6- عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ قَالَ: «الْمُنْتَزِعَاتُ وَالْمُخْتَلِعَاتُ هُنَّ الْمُنَافِقَاتُ».

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: زنانی که خودشان را از (زندگی با شوهرانش) بیرون کشیده و خلع می کنند، زنانی منافق (صفت) اند.

(سنن نسائی، حدیث: 3461)

7- عَنْ أَبِی مُوسَى الأَشْعَرِیِّ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «مَثَلُ المُؤْمِنِ الَّذِی یَقْرَأُ القُرْآنَ کَمَثَلِ الأُتْرُجَّةِ، رِیحُهَا طَیِّبٌ وَطَعْمُهَا طَیِّبٌ، وَمَثَلُ المُؤْمِنِ الَّذِی لاَ یَقْرَأُ القُرْآنَ کَمَثَلِ التَّمْرَةِ، لاَ رِیحَ لَهَا وَطَعْمُهَا حُلْوٌ، وَمَثَلُ المُنَافِقِ الَّذِی یَقْرَأُ القُرْآنَ مَثَلُ الرَّیْحَانَةِ، رِیحُهَا طَیِّبٌ وَطَعْمُهَا مُرٌّ، وَمَثَلُ المُنَافِقِ الَّذِی لاَ یَقْرَأُ القُرْآنَ کَمَثَلِ الحَنْظَلَةِ، لَیْسَ لَهَا رِیحٌ وَطَعْمُهَا مُرٌّ».

ترجمه: ابوموسی اشعری رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: مثال مسلمانی که قرآن می خواند همانند مثال (بالنگ و) ترنجی است، که بویش خوش و مزه اش خوب است، و مثال مسلمانی که قرآن نمی خواند همانند مثال خرمای خشکی است که بویی ندارد و مزه اش شیرین است، و مثال منافقی که قرآن می خواند همانند (گل) ریحانی است که بویش خوش و مزه اش تلخ است و مثال منافقی که قرآن نمی خواند همانند مثال حنظل (و هندوانه ابوجهل) است که بویی ندارد و مزّه اش تلخ است.

(صحیح بخاری، حدیث: 5427)

8- عَنِ ابْنِ عُمَرَ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: «مَثَلُ الْمُنَافِقِ، کَمَثَلِ الشَّاةِ الْعَائِرَةِ بَیْنَ الْغَنَمَیْنِ تَعِیرُ إِلَى هَذِهِ مَرَّةً وَإِلَى هَذِهِ مَرَّةً».

ترجمه: ابن عمر رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: مثال منافق همانند مثال گوسفند حیرانی است که در میان دو (گله) گوسفند قرار دارد ، گاهی بسوی این گله می رود و گاهی بسوی آن گله.

(صحیح مسلم، حدیث: 2784)

9- عَنْ کَعْبٍ: عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَثَلُ المُؤْمِنِ کَالخَامَةِ مِنَ الزَّرْعِ، تُفَیِّئُهَا الرِّیحُ مَرَّةً، وَتَعْدِلُهَا مَرَّةً، وَمَثَلُ المُنَافِقِ کَالأَرْزَةِ، لاَ تَزَالُ حَتَّى یَکُونَ انْجِعَافُهَا مَرَّةً وَاحِدَةً».

ترجمه: کعب رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: مثال مسلمان همانند گیاه تازه وسبزی است که باد، یکبار آن را کج می کند و بار دیگر آن را راست می کند، و مثال منافق همانند (گیاه) سرو و صنوبری است، که همیشه راست و برساقه ایستاده و کج نمی شود تا اینکه یکباره ریشه کن شده و قطع  می گردد.

(صحیح بخاری، حدیث: 5643 )