ترجمه جامع الترمذی ،حدیث 37 تا 49

بَابٌ فِی تَخْلِیلِ الْأَصَابِعِ

بحثی در باره خلال نمودن انگشتان

38 - (صحیح) حَدَّثَنَا قُتَیْبَةُ، وَهَنَّادٌ، قَالَا: حَدَّثَنَا وَکِیعٌ، عَنْ سُفْیَانَ، عَنْ أَبِی هَاشِمٍ، عَنْ عَاصِمِ بْنِ لَقِیطِ بْنِ صَبِرَةَ، عَنْ أَبِیهِ، قَالَ: قَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «إِذَا تَوَضَّأْتَ فَخَلِّلِ الْأَصَابِعَ».

ترجمه: لقیط بن صبره رضی الله عنه فرمودند: پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرگاه که وضو گرفتی پس انگشتان (دست و پایت) را خلال کن.

39 - (حسن صحیح) حَدَّثَنَا إِبْرَاهِیمُ بْنُ سَعِیدٍ الْجَوْهَرِیُّ قَالَ: حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ الْحَمِیدِ بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ أَبِی الزِّنَادِ، عَنْ مُوسَى بْنِ عُقْبَةَ، عَنْ صَالِحٍ مَوْلَى التَّوْأَمَةِ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِذَا تَوَضَّأْتَ فَخَلِّلْ بَیْنَ أَصَابِعِ یَدَیْکَ وَرِجْلَیْکَ».

ترجمه: ابن عباس رضی الله عنه روایت نمودند که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرگاه که وضو گرفتی در میان انگشتان دو دست و دوپایت را خلال کن.

40 - (صحیح) حَدَّثَنَا قُتَیْبَةُ قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ لَهِیعَةَ، عَنْ یَزِیدَ بْنِ عَمْرٍو، عَنْ أَبِی عَبْدِ الرَّحْمَنِ الحُبُلِیِّ، عَنِ الْمُسْتَوْرِدِ بْنِ شَدَّادٍ الْفِهْرِیِّ، قَالَ: «رَأَیْتُ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا تَوَضَّأَ دَلَکَ أَصَابِعَ رِجْلَیْهِ بِخِنْصَرِهِ».

ترجمه: مستورد بن شداد فهری رضی الله عنه فرمودند: من پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را دیدم که وضو گرفته وبا انگشت کوچک دستش انگشتان هر پایش را مالیده و خلال نمودند.

بَابُ مَا جَاءَ وَیْلٌ لِلْأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ

بحث آنچه آمده که هلاکتی از نوع آتش (جهنم) باد برپشت پاهایی که در وضوخشک مانده و شسته نشوند.

41 - (صحیح) حَدَّثَنَا قُتَیْبَةُ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِیزِ بْنُ مُحَمَّدٍ، عَنْ سُهَیْلِ بْنِ أَبِی صَالِحٍ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: «وَیْلٌ لِلْأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ».

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هلاکتی از نوع آتش (جهنم) باد برپشت پاهایی که در وضوخشک مانده و شسته نشوند.

(صحیح) وَقَدْ رُوِیَ عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ قَالَ: «وَیْلٌ لِلْأَعْقَابِ، وَبُطُونِ الْأَقْدَامِ مِنَ النَّارِ».

و (این چنین نیز) از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم روایت شده است: هلاکتی از نوع آتش (جهنم)باد برپشت پاها و شکم قدم هایی که در وضوخشک مانده و شسته نشوند.

بَابُ مَا جَاءَ فِی الْوُضُوءِ مَرَّةً مَرَّةً

بحث آنچه در باره یکبار یکبار وضو گرفتن آمده است.

42 - (صحیح) حَدَّثَنَا أَبُو کُرَیْبٍ، وَهَنَّادٌ، وَقُتَیْبَةُ، قَالُوا: حَدَّثَنَا وَکِیعٌ، عَنْ سُفْیَانَ، ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ قَالَ: حَدَّثَنَا یَحْیَى بْنُ سَعِیدٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْیَانُ، عَنْ زَیْدِ بْنِ أَسْلَمَ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ یَسَارٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، «أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ مَرَّةً مَرَّةً».

ترجمه : ابن عباس رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله یکبار یکبار(نیز) وضو گرفته اند (یعنی هر عضو را در وضو یکبار شستند).

(ضعیف) عَنْ عُمَرَ بْنِ الخَطَّابِ، «أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ مَرَّةً مَرَّةً».

ترجمه: عمربن خطاب رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم یکبار یکبار وضو گرفتند.

بَابُ مَا جَاءَ فِی الْوُضُوءِ مَرَّتَیْنِ مَرَّتَیْنِ

بحث آنچه در باره دوبار دوباروضوگرفتن آمده است.

43 - (حسن صحیح) حَدَّثَنَا أَبُو کُرَیْبٍ، وَمُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ، قَالَا: حَدَّثَنَا زَیْدُ بْنُ حُبَابٍ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ ثَابِتِ بْنِ ثَوْبَانَ، قَالَ: حَدَّثَنِی عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْفَضْلِ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ هُرْمُزَ الْأَعْرَجُ، عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، «أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ مَرَّتَیْنِ مَرَّتَیْنِ».

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم دوبار دوبار (نیز) وضو گرفته اند. (یعنی گاهی هر عضو را دروضودوبار می شستند).

(صحیح) وَقَدْ رُوِیَ عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، «أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ ثَلَاثًا ثَلَاثًا».

ترجمه: واین نیزاز ابوهریره رضی الله عنه روایت شده که ایشان بیان نمودند که پیامبر سه بار سه بار وضوگرفتند.

بَابُ مَا جَاءَ فِی الْوُضُوءِ ثَلَاثًا ثَلَاثًا

بحث آنچه در باره سه بار سه باروضوگرفتن آمده است.

44 - (صحیح) حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِیٍّ، عَنْ سُفْیَانَ، عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ، عَنْ أَبِی حَیَّةَ، عَنْ عَلِیٍّ، «أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ ثَلَاثًا ثَلَاثًا».

ترجمه: علی رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم سه بار سه بار وضو گرفتند.(یعنی: هر عضو را در وضو سه بار شستند).

بَابٌ فِی الْوُضُوءِ مَرَّةً، وَمَرَّتَیْنِ، وَثَلَاثًا

بحث آنچه در باره یکبار و دوبار وسه بار (شستن اعضا) در وضو آمده است.

45 - (ضعیف) حَدَّثَنَا إِسْمَاعِیلُ بْنُ مُوسَى الْفَزَارِیُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا شَرِیکٌ، عَنْ ثَابِتِ بْنِ أَبِی صَفِیَّةَ، قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ: حَدَّثَکَ جَابِرٌ «أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ مَرَّةً مَرَّةً، وَمَرَّتَیْنِ مَرَّتَیْنِ، وَثَلَاثًا ثَلَاثًا؟» قَالَ: نَعَمْ.

ترجمه: ثابت بن ابی صفیه گفت: من به ابوجعفر(رحمه الله) گفتم: (آیا) جابر(رضی الله عنه) برایت بیان نموده که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم (گاهی) یکبار یکبار و(گاهی) دوبار دوبار و(گاهی) سه بار سه بار وضومی گرفتند؟ ایشان فرمودند: بله.

46 - وَرَوَى وَکِیعٌ هَذَا الْحَدِیثَ، عَنْ ثَابِتِ بْنِ أَبِی صَفِیَّةَ، قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ: حَدَّثَکَ جَابِرٌ أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ مَرَّةً مَرَّةً؟ قَالَ: نَعَمْ، وحَدَّثَنَا بِذَلِکَ هَنَّادٌ، وَقُتَیْبَةُ، قَالَا: حَدَّثَنَا وَکِیعٌ، عَنْ ثَابِتٍ.

ترجمه: ثابت بن ابی صفیه گفت: من به ابوجعفر(رحمه الله) گفتم: (آیا) جابر(رضی الله عنه) برایت بیان نموده که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم (گاهی) یکبار یکباروضومی گرفتند؟ ایشان فرمودند: بله.

بَابٌ فِیمَنْ یَتَوَضَّأُ بَعْضَ وُضُوئِهِ مَرَّتَیْنِ، وَبَعْضَهُ ثَلَاثًا

بحثی در باره کسی وضو می گیرد قسمت از وضواش را دو بار و قسمتی را سه بار انجام می دهد.

47 - (سند صحیح ولی مرتین آخر حدیث شاذ)حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِی عُمَرَ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْیَانُ بْنُ عُیَیْنَةَ، عَنْ عَمْرِو بْنِ یَحْیَى، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زَیْدٍ، «أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ، فَغَسَلَ وَجْهَهُ ثَلَاثًا، وَغَسَلَ یَدَیْهِ مَرَّتَیْنِ مَرَّتَیْنِ، وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ، وَغَسَلَ رِجْلَیْهِ مَرَّتَیْنِ ».

ترجمه: عبدالله بن زید رضی الله عنه فرمودند: همانا پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم (بدین ترتیب) وضوگرفتند؛ چهرهشان را سه بار شستند، و دو دستشان را(تا به آرنج) دوبار دو بار شستند، و بر سرشان مسح کشیدند، و دو پایشان را دو بار شستند.

بَابٌ فِی وُضُوءِ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ کَیْفَ کَانَ

بحثی در باره اینکه وضوی پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم چه گونه بوده است.

48 - (صحیح) حَدَّثَنَا هَنَّادٌ، وَقُتَیْبَةُ، قَالَا: حَدَّثَنَا أَبُو الْأَحْوَصِ، عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ، عَنْ أَبِی حَیَّةَ، قَالَ: رَأَیْتُ عَلِیًّا «تَوَضَّأَ، فَغَسَلَ کَفَّیْهِ حَتَّى أَنْقَاهُمَا، ثُمَّ مَضْمَضَ ثَلَاثًا، وَاسْتَنْشَقَ ثَلَاثًا، وَغَسَلَ وَجْهَهُ ثَلَاثًا، وَذِرَاعَیْهِ ثَلَاثًا، وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ مَرَّةً، ثُمَّ غَسَلَ قَدَمَیْهِ إِلَى الْکَعْبَیْنِ، ثُمَّ قَامَ فَأَخَذَ فَضْلَ طَهُورِهِ فَشَرِبَهُ وَهُوَ قَائِمٌ»، ثُمَّ قَالَ: أَحْبَبْتُ أَنْ أُرِیَکُمْ کَیْفَ کَانَ طُهُورُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ.

ترجمه: ابوحیه رحمه الله فرمودند: من علی بن ابی طالب رضی الله عنه را دیدم که (بدین تریب) وضوگرفتند؛ دو دستشان تا به مچ را آنقدر شستند تا صاف و تمیزشان نمودند، سپس سه باردهانشان را آب کشیده و سه بار بینی شان را آب کشیده، تمیز کردند، و چهرهشان را سه بار شستند و(بعد) دوساق دستشان را شستند و بر سرشان یکبار مسح کشیدند، و سپس (هر یک از) دو پایشان را تا به دو قوزک شستند، سپس ایستاده و از آب باقی مانده ازوضویشان در حالیکه ایستاده بودند نوشیدند، و سپس فرمودند: من دوست داشتم تا به شما نشان دهم که وضوی رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم چه گونه بوده است.

49 - (صحیح) حَدَّثَنَا قُتَیْبَةُ، وَهَنَّادٌ، قَالَا: حَدَّثَنَا أَبُو الْأَحْوَصِ، عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ، عَنْ عَبْدِ خَیْرٍ، ذَکَرَ عَنْ عَلِیٍّ مِثْلَ حَدِیثِ أَبِی حَیَّةَ، إِلَّا أَنَّ عَبْدَ خَیْرٍ، قَالَ: «کَانَ إِذَا فَرَغَ مِنْ طُهُورِهِ أَخَذَ مِنْ فَضْلِ طَهُورِهِ بِکَفِّهِ فَشَرِبَهُ».

ترجمه: عبدخیر رحمه الله همانند روایت ابوحیه رحمه الله از علی بن ابی طالب رضی الله عنه روایت نمودند، با این فرق که عبد خیر رحمه الله فرمودند: (عادت علی بن ابی طالب رضی الله عنه براین) بود که چون از وضو گرفتنشان فارغ می شدند و وضویشان به پایان می رسید، از آب باقی مانده از وضویشان را با کف دستشان گرفته و می نوشیدند.