عقیده امام ابوحنیفه رحمه الله (۷)

                                 ترجمه فقه اکبر امام ابوحنیفه رحمه الله

القَوْل فِی الْقدر

سخنی در باره تقدیر

خلق الله تَعَالَى الْأَشْیَاء لَا من شَیْء وَکَانَ الله تَعَالَى عَالما فِی الْأَزَل بالأشیاء قبل کَونهَا وَهُوَ الَّذِی قدر الْأَشْیَاء وقضاها وَلَا یکون فِی الدُّنْیَا وَلَا فِی الْآخِرَة شَیْء الا بمشیئته وَعلمه وقضائه وَقدره وَکتبه فِی اللَّوْح الْمَحْفُوظ وَلَکِن کتبه بِالْوَصْفِ لَا بالحکم وَالْقَضَاء وَالْقدر والمشیئة صِفَاته فِی الْأَزَل بِلَا کَیفَ یعلم الله تَعَالَى فِی الْمَعْدُوم فِی حَال عَدمه مَعْدُوما وَیعلم انه کَیفَ یکون إِذا أوجده وَیعلم الله الْمَوْجُود فِی حَال وجوده وَیعلم انه کَیفَ فناؤه وَیعلم الله الْقَائِم فِی حَال قِیَامه قَائِما وَإِذا قعد فقد علمه قَاعِدا فِی حَال قعوده من غیر ان یتَغَیَّر علمه اَوْ یحدث لَهُ علم وَلَکِن التَّغَیُّر وَالِاخْتِلَاف یحدث عِنْد المخلوقین .

ترجمه : الله متعال (تمام) چیزها را از هیچ آفریده (و بوجود آورده) است، الله متعال از اول نسبت به (تمام) چیزها قبل از اینکه (توسط الله آفریده شوند) و بوجود آیند آگاه داشته و با خبر بوده است، و الله همان ذاتی است که (تمام) چیزها را اندازه گرفته (و در باره آنها) فیصله نموده است، هیچ چیز در دنیا و در آخرت نمی باشد مگر اینکه با خواست الله (متعال) و آگاهی او فیصله و اندازه گیری او می شود واما اینکه الله متعال آن را در لوح محفوظ نوشته است،(باید گفت) که این نوشتن با توصیف است نه با حکم ، و قضاء و قدر و خواست ، صفاته اولی الله اند که از اول با او بوده است و (ما این صفات را قبول داشته و) برای آنها کیفیت بیان نمی کنیم، الله متعال چیزی که وجود ندارد ودر حالی که آن چیزوجودی ندارد و معدوم است آن را می داند (و نسبت به آن آگاهی دارد) و این را نیز می داند که زمانی که آن چیز را بوجود می آورد چگونه می باشد، و الله متعال نسبت به چیزهایی که وجود دارند در حالی که موجود اند آگاهی (کامل) دارد و این را نیز می داند که آن چیز چگونه نابود و فنا می گردد و الله (ازفرد) ایستاده در حالی که ایستاده است آگاهی دارد (همانگونه) که از (فرد) نشسته زمانی که نشسته است در حال نشستن از او آگاهی دارد بدون اینکه تغییری در علمش ایجاد شود و بدون اینکه چیز جدیدی به علمش اضافه گردد و لیکن تغییر و اختلاف در نزد مخلوقها ایجاد می شود .