ترجمه و شرح حدیث (50) صحیح بخاری

ترجمه و شرح حدیث (50) صحیح بخاری

عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، قَالَ: کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بَارِزًا یَوْمًا لِلنَّاسِ، فَأَتَاهُ جِبْرِیلُ فَقَالَ: مَا الإِیمَانُ؟ قَالَ: «الإِیمَانُ أَنْ تُؤْمِنَ بِاللَّهِ وَمَلاَئِکَتِهِ، وَکُتُبِهِ، وَبِلِقَائِهِ، وَرُسُلِهِ وَتُؤْمِنَ بِالْبَعْثِ». قَالَ: مَا الإِسْلاَمُ؟ قَالَ: " الإِسْلاَمُ: أَنْ تَعْبُدَ اللَّهَ، وَلاَ تُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا، وَتُقِیمَ الصَّلاَةَ، وَتُؤَدِّیَ الزَّکَاةَ المَفْرُوضَةَ، وَتَصُومَ رَمَضَانَ ". قَالَ: مَا الإِحْسَانُ؟ قَالَ: «أَنْ تَعْبُدَ اللَّهَ کَأَنَّکَ تَرَاهُ، فَإِنْ لَمْ تَکُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ یَرَاکَ»، قَالَ: مَتَى السَّاعَةُ؟ قَالَ: " مَا المَسْئُولُ عَنْهَا بِأَعْلَمَ مِنَ السَّائِلِ، وَسَأُخْبِرُکَ عَنْ أَشْرَاطِهَا: إِذَا وَلَدَتِ الأَمَةُ رَبَّهَا، وَإِذَا تَطَاوَلَ رُعَاةُ الإِبِلِ البُهْمُ فِی البُنْیَانِ، فِی خَمْسٍ لاَ یَعْلَمُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ " ثُمَّ تَلاَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: {إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ} [لقمان: 34] الآیَةَ، ثُمَّ أَدْبَرَ فَقَالَ: «رُدُّوهُ» فَلَمْ یَرَوْا شَیْئًا، فَقَالَ: «هَذَا جِبْرِیلُ جَاءَ یُعَلِّمُ النَّاسَ دِینَهُمْ».

ترجمه : ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم روزی در میان مردم نمایان بودند، جبرئیل (علیه السلام) به نزد ایشان آمدند و فرمودند: ایمان چیست؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: (ایمان این است) که به الله و به فرشتگان الله، و به کتاب هایش و به ملاقات با او (در قیامت) و به پیامبرانش ایمان بیاوری و به برانگیخته شدن بعد از مرگ، ایمان بیاوری.

(جبرئیل علیه السلام) فرمودند: اسلام چیست؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: (اسلام این است) که الله را عبادت کنی، و به اوچیزی را شرک نیاوری، و نماز را برپا داری، و زکات فرض (وتعیین شده در شرع را) پرداخت نمائی، و رمضان را روزه بگیری.

(جبرئیل علیه السلام) فرمودند: احسان چیست؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: (احسان این است) که الله را طوری عبادت نمائی گویا که او را می بینی وگرچه تو او را نمی بینی قطعا او ترا می بیند .

(حبرئیل علیه السلام) فرمودند: قیامت چه وقت برپا می گردد؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: (من) سؤال شونده از (توی) سؤال کننده (در این باره) آگاه تر نیست، ولی بزودی تورا از علامتهای قیامت خبردارخواهم نمود: آنگاه که کنیزصاحبش را بزاید و آنگاه که چوپانان شتران سیاه دربلند سازی ساختمان بر یکدیگر فخر نماید ، (و قیامت ) در پنج چیزی است که بجز الله کسی آنها را نمی داند، سپس پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم (این آیه را) تلاوت نمودند: {إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ} [لقمان: 34] الآیَةَ، یعنی : همانا علم قیامت در نزد الله است .

سپس (جبرئیل که به شکل مردی آمده بودند) پشت گردانده و رفتند(رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: که او را برگردانید، (آنها رفتند که صدایش بزنند) چیزی را ندیدند،(رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: این جبرئیل (بوده) است آمده (بود) تا به مردم دینشان را بیاموزد .

مسائل و احکام حدیث:

از حدیث بالا مسائل و احکام زیر گرفته و برداشت می شود:

1 - جبرئیل علیه السلام گاهی بشکل مردی به نزد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم تشریف می آوردند.

2 - برخی از صحابه های رضی الله عنهم جبرئیل علیه السلام را به شکل مردی دیدند.

3- دین مجموعه ایمان، اسلام و احسان می باشد .

4- ارکان ایمان از قرار زیرمی باشد:

(1)ایمان به الله.

(2) ایمان به فرشتگان .

(3) ایمان به کتابهای آسمانی.

(4) ایمان به پیامبران الهی.

(5)ایمان به قیامت که درآن ملاقات با الله متعال صورت می گیرد .

(6) ناگفته نماند که ایمان به (تقدیر) نیز ازارکان ایمان است ولی در الفاظ این حدیث درصحیح بخاری نیامده ولی درصحیح مسلم حدیث (10) در همین روایت ابوهریره رضی الله عنه این مطلب چنین آمده (وَتُؤْمِنَ بِالْقَدَرِ کُلِّهِ) و اینکه به تمام تقدیر ایمان بیاوری .

5- ارکان اسلام ازقرار زیرمی باشد:

( 1 ) پذیرش توحید و ترک شرک.

( 2 ) برپائی نماز.

( 3 ) پرداخت زکات.

( 4 ) روزه گرفتن ماه رمضان .

( 5 ) ناگفته نماند که (حج) نیز جزء ارکان اسلام است که در الفاظ این روایت نیامده ولی در روایت ابوهریره رضی الله عنه در سنن نسائی حدیث (4991) این مطلب چنین آمده است (وَتَحُجَّ الْبَیْتَ) یعنی اینکه خانه کعبه را حج نمائی .

6- احسان همان وجود اخلاص واقعی در انجام عبادت است و آن اینکه فرد باید الله متعال را طوری عبادت نماید گویا که او را می بیند وگرچه انسان الله متعال را در زمان انجام عبادت نمی بیند ولی این را باید بداند که الله متعال قطعا او را می بیند و بر اعمال او نظاره می کند .

7- تاریخ و زمان دقیق وقوع قیامت را کسی بجز الله متعال نمی داند حتی جبرئیل علیه السلام و پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله وسلم هم نمی دانستند .

8- رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم علامت ها و نشانیهای که پیش از قیامت بروز می کنند و دلیل نزدیک شدن قیامت اند را بیان نمودند .

9 - یکی از علامت های قیامت رونق گرفتن جهاد اسلامی و به دست آوردن کنیزان جنگی است، تا این که این کنیزان از آقایانشان بچه دارمی شوند و بچه های این آقایان در حقیقت آقایان این کنیزان می باشند و این است معنای این که (کنیزآقایش را بزاید) .

10 - یکی دیگر از علامت های قیامت این است که افراد فقیر که روزی چوپان و شتر چران بودند ولی بعدها ثروتمند شدند و با سایرین در ساختمان سازی رقابت نموده و بر این فخر نمایند.

11- یک نوع از انواع تعلیم و آموزش سؤال و جواب است همانگونه که در این حدیث جبرئیل علیه السلام می پرسیدند و رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم پاسخ می دادند و صحابه رضی الله عنهم حاضر در آن جلسه بدین طریق بسیاری از مسائل را یاد گرفتند به همین خاطر رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند (این (فرد) جبرئیل بود آمده بود تا به مردم دینشان را بیاموزد) .