✏قول شاذ چیست؟✏
✏ امروزه بسیاری از افراد کم سواد و یا عالم نما هستند که هر گاه از کسی سخنی بشنوند که با طبع و یا مذهب و حزبشان سازگاری نداشته باشد فورا می گویند این سخن خلاف جمهور و شاذ است و نباید از آن پیروی کرد زیرا پیروی از شذوذ باعث هلاکت و گمراهی می شود ، و فورا تورا متهم می کنند که دنبال اقوال شاذ هستی و داری از آنها پیروی می کنی ، در اینجا مناسب می دانم که برای این دسته از افراد کم سواد و عالم نما ، معنی و مفهوم شاذ را در نز علما بیان کنم تا شاید کمی بخود آمده و دیگر کمتر از این سخنان بی اعتبار بزنند .
✏علمای بزگوارقول شاذ را چنین تعریف نمودند ( شاذ به نظریه و سخنی گویند که با حق یعنی با کتاب الله و سنت مخالف باشد)
✏ابن تیمیه در کتاب (ﺍﻟﻨﺒﻮﺍﺕ ) چنین فرموده اند : ﻭﺃﻣﺎ ﺍﻟﻘﻮﻝ ﺍﻟﺬﻱ ﻳﺪﻝ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﻜﺘﺎﺏ ﻭﺍﻟﺴﻨﺔ ﻓﻼ ﻳﻜﻮﻥ ﺷﺎﺫﺍ، ﻭﺇﻥ ﻛﺎﻥ ﺍﻟﻘﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺃﻗﻞ ﻣﻦ ﺍﻟﻘﺎﺋﻞ ﺑﺬﺍﻙ ﺍﻟﻘﻮﻝ، ﻓﻼ ﻋﺒﺮﺓ ﺑﻜﺜﺮﺓ ﺍﻟﻘﺎﺋﻞ ﺑﺎﺗﻔﺎﻕ ﺍﻟﻨﺎﺱ.
ترجمه : سخنی که از قرآن و سنت دلیلی دارد شاذ نمی باشد ، و گرچه آن قول کم ترین گوینده را داشته باشد ، پس به اتفاق علما ،زیادی گوینده اعتباری ندارد.
✏و ﺍﺑﻦ ﺣﺰﻡ در کتاب ( ﺍﻟﻨﺒﺬﺓ ﺍﻟﻜﺎﻓﻴﺔ ) چنین فرموده اند: ﻭﺇﺫﺍ ﺧﺎﻟﻒ ﻭﺍﺣﺪ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﺀ ﺟﻤﺎﻋﺔ ﻓﻼ ﺣﺠﺔ ﻓﻲ ﺍﻟﻜﺜﺮﺓ . ﻷﻥ ﺍﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻳﻘﻮﻝ ـ ﻭﻗﺪ ﺫﻛﺮ ﺃﻫﻞ ﺍﻟﻔﻀﻞ ـ : ( ﻭَﻗَﻠِﻴﻞٌ ﻣَّﺎﻫُﻢْ ) . ﻭﻗﺎﻝ ﺗﻌﺎﻟﻰ : ( ﻓَﺈﻥ ﺗَﻨَﺎﺯَﻋْﺘُﻢْ ﻓِﻲ ﺷَﻴﻰٍْ ﻓَﺮُﺩُّﻭﻩُ ﺇِﻟَﻰ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﻭَﺍْﻟﺮَّﺳُﻮﻝِ ﺇِﻥ ﻛُﻨﺘُﻢْ ﺗُﺆْﻣِﻨُﻮﻥَ ﺑِﺎﻟﻠَّﻪِ ﻭَﺍْﻟْﻴَﻮْﻡِ ﺍﻟْﺄَﺧِﺮِ ) .
ترجمه : هرگاه یکی از علما با جماعت و گروه از آنان مخالفت کند در زیادی افراد حجت نیست زیرا الله متعال در بیان اهل فضل می فرماید : ( ﻭَﻗَﻠِﻴﻞٌ ﻣَّﺎﻫُﻢْ ) یعنی : آنان بسیار کم اند .
و الله متعال می فرماید: ( ﻓَﺈﻥ ﺗَﻨَﺎﺯَﻋْﺘُﻢْ ﻓِﻲ ﺷَﻴﻰٍْ ﻓَﺮُﺩُّﻭﻩُ ﺇِﻟَﻰ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﻭَﺍْﻟﺮَّﺳُﻮﻝِ ﺇِﻥ ﻛُﻨﺘُﻢْ ﺗُﺆْﻣِﻨُﻮﻥَ ﺑِﺎﻟﻠَّﻪِ ﻭَﺍْﻟْﻴَﻮْﻡِ ﺍﻟْﺄَﺧِﺮِ )
یعنی : اگر در چیزی اختلاف نمودید آن را بسوی الله و رسول الله یعتی کتاب الله و سنت باز گردانید اگربه الله و روز قیامت ایمان دارید.
✏ از تعریفی که علما برای قول و نظریه شاذ در بالا بیان نمودند چند چیز فهمیده می شود :
✏ حق بودن در نظریات به اکثریت و اقلیت بستگی ندارد به صحت دلیل بستگی دارد .
✏ اکثریت فی نفسه دلیل حقانیت نیست همانگونه که اقلیت فی نفسه دلیل بطلان نیست .
✏ نظریه و قول شاذ آن است که با کتاب الله و سنت صحیح مخالف باشد .
✏ نظریه ای که بر گرفته از قرآن و سنت صحیح باشد هر گز شاذ نیست گرچه قائلین و معتقدان به آن کم باشند .
✏نظریه ای که مخالف با قرآن و یا سنت صحیح باشد گرچه قائلین و معتقدین زیادی هم داشته باشد ، شاذ است .