پنجمین دلیل قائلین به اجماع

پنجمین دلیلی که قائلین به اجماع برای اثبات اجماع ذکر می کنند این آیه اثر است { مَا رَآهُ الْمُسْلِمُونَ حَسَنًا فَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ حَسَنٌ } یعنی : هر آنچه مسلمانان آن را نیک و خوب دانستند آن در نزد الله خوب است .

قائلین به اجماع می گویند: هر آنچه مجتهدین بر آن اتفاق نمودند و آن را نیک دیدند آن خوب است و درست است و مخالفت با آن مجاز نیست زیرا مجتهدین نمایندگان دینی و مذهبی مردم اند هر آنچه آنها خوب بدانند گویا کل ملت خوب دانسته است.

حالا بیایید تا با هم اصل روایت را بررسی نماییم تا حقیقت این امر نیز بر ما واضح گردد ، اصل این روایت در مسند امام احمد رحمه الله حدیث شماره (3600) چنین آمده است:

عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ، قَالَ: " إِنَّ اللهَ نَظَرَ فِی قُلُوبِ الْعِبَادِ، فَوَجَدَ قَلْبَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ خَیْرَ قُلُوبِ الْعِبَادِ، فَاصْطَفَاهُ لِنَفْسِهِ، فَابْتَعَثَهُ بِرِسَالَتِهِ، ثُمَّ نَظَرَ فِی قُلُوبِ الْعِبَادِ بَعْدَ قَلْبِ مُحَمَّدٍ، فَوَجَدَ قُلُوبَ أَصْحَابِهِ خَیْرَ قُلُوبِ الْعِبَادِ، فَجَعَلَهُمْ وُزَرَاءَ نَبِیِّهِ، یُقَاتِلُونَ عَلَى دِینِهِ، فَمَا رَأَى الْمُسْلِمُونَ حَسَنًا، فَهُوَ عِنْدَ اللهِ حَسَنٌ، وَمَا رَأَوْا سَیِّئًا فَهُوَ عِنْدَ اللهِ سَیِّئٌ "

ترجمه : عبد الله بن مسعود رضی الله عنه فرمودند: همانا الله متعال به قلب های بندگان نگاه نموده قلب محمد صلی الله علیه و آله وسلم را بهترین قلب بندگان یافته است او را برای خودش برگزیده است و او را با رسالتش فرستاده است ، سپس بعد از قلب محمد (دوباره) به قلب های بندگانش نگاه نموده قلب های اصحاب رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم را بهترین قلب های بندگان یافته است آنها را وزیران پیامبرش قرار داده است که در دفاع از دینش جهاد و مبارزه می کنند، پس هرآنچه مسلمانان نیک دیدند پس آن در نزد الله (نیز) نیک است و هر آنچه بد دیدند آن در نزد الله (نیز) بد است.

ودر مستدرک حاکم نیشابوری حدیث شماره (4465) این روایت این گونه آمده است:عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: «مَا رَأَى الْمُسْلِمُونَ حَسَنًا فَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ حَسَنٌ، وَمَا رَآهُ الْمُسْلِمُونَ سَیِّئًا فَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ سَیِّءٌ، وَقَدْ رَأَى الصَّحَابَةُ جَمِیعًا أَنْ یَسْتَخْلِفُوا أَبَا بَکْرٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ»

ترجمه : عبد الله ابن مسعود رضی الله عنه فرمودند: هرآنچه مسلمانان نیک دیدند پس آن در نزد الله (نیز) نیک است و هر آنچه بد دیدند آن در نزد الله (نیز) بد است و همانا تمام صحابه ابوبکر رضی الله عنه را برای جانشین رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم و خلافت مناسب دیدند.

حالا که الفاظ کامل این روایت ذکر شد حالا بیاییم به بررسی آن بپردازیم:

اولا: در باره این روایت (مَا رَآهُ الْمُسْلِمُونَ حَسَنًا فَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ حَسَنٌ) باید گفت که این روایت مرفوع و گفته رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم نیست و بلکه سخن عبد الله بن مسعود رضی الله عنه می باشد همان گونه که از روایت مسند احمد و مستدرک حاکم واضح است ، و همانگونه که استاد آلبانی رحمه الله در سلسله احادیث ضعیفه و موضوعه حدیث شماره (533) فرمودند: (لا أصل له مرفوعا وإنما ورد موقوفا على ابن مسعود) یعنی : این روایت از نظر مرفوعی اصل و اساسی ندارد بلکه بصورت موقوفی از ابن مسعود (رضی الله عنه) روایت شده است.

ثانیا: در این اثر ابن مسعود رضی الله عنه آمده (مَا رَأَى الْمُسْلِمُونَ حَسَنًا ....) یعنی آنچه تمام مسلمانان آن را نیک دیدند آن نیک و خوب است و نفرمودند: آنچه که مجتهدین آن را نیک دیدند آن نیک است .

ثالثا: آنچه که در آخر این اثر در روایت مستدرک آمده (وَقَدْ رَأَى الصَّحَابَةُ جَمِیعًا أَنْ یَسْتَخْلِفُوا أَبَا بَکْرٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ) مشخص می گردد که مقصود ابن مسعود رضی الله عنه از (مَا رَأَى الْمُسْلِمُونَ حَسَنًا ....) صحابه رضی الله عنهم و جریان خلافت و اتفاق صحابه رضی الله عنهم بر خلاف ابوبکر صدیق رضی الله عنه می باشد نه اجماع مجتهدین درهر زمان و در هر مسأله ای .