اولین ها در احادیث نبوی (6)

باب أول من ذهب عنه النعاس یوم بدر

بحث: اوین کسی که روز جنگ بدر چرت زدن از او دور شد

72 - عن الزبیر ، قال : « لما التقینا یوم بدر ، کان أول من استقیل من النعسة رسول الله صلى الله علیه وسلم »

ترجمه: زبیر بن العوام رضی الله عنه می فرمایند : آنگاه که در روز (جنگ) بدر با دشمن ملاقات نمودیم (و در گیر شدیم و چرت بر ما طاری شد) اولین فردی که از چرت زدن به حالت اولیه بر گشتند رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بودند

تحقیق: سند این روایت ضعیف است زیرا در سند آن (الولید بن مسلم) وجود دارد که مدلس است و این روایت را بصورت عنعنه روایت نموده و (ابن لهیعة) وجود دارد که ضعیف است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول من طعن یوم بئر معونة

بحث: اولین کسی که در واقعه روز بئرمعونه ضربه خورد

73 - عن أنس ، قال : « بعث رسول الله صلى الله علیه وسلم بسریة إلى بئر معونة فاستعدى علیهم عامر بن الطفیل أناسا من بنی سلیم فکان أول من طعن : حرام بن ملحان ، فتلقى دمها بیده وجعل ینضحها على وجهه ویقول : فزت ورب الکعبة »

ترجمه : انس بن مالک (رضی الله عنه) می فرماید: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم گروهی را به سمت بئر معونه فرستاد (در وسط راه) عامر بن طفیل بر علیه ( وبرای جنگ بااین گروه از مسلمانان) از افرادی از (قبیله) بنی سلیم در خواست کمک و یاری نمود (و آنها نیز همکاری نمودند و جنگ در گرفت) و اولین کسی که ضربه خورد حرام بن ملحان (رضی الله عنه) بود او خونش را بادستش گرفته و بر چهره اش پاشید و در حالی که می گفت : سوگند به پرودگار کعبه که کامیاب شدم.

تحقیق :  این حدیث صحیح است و در صحیح بخاری ، صحیح مسلم و مسند احمد مفصل ترو دقیق تر از اینجا روایت شده است.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــ

باب أین کانت أول شکوى رسول الله الأخیرة

بحث: ابتداء آخرین بیماری رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم در کجا بود

74 - عن أسماء بنت عمیس ، رضی الله عنها قالت : « أول ما اشتکى رسول الله فی بیت أم سلمة ثم حول إلى بیت عائشة »

ترجمه : ترجمه : اسماء بنت عمیس رضی الله عنه می فرمایند: ابتداء بیماری رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم در خانه ام سلمه شروع شد سپس (ایشان) به خانه عایشه (رضی الله عنها) منتقل شدند.

تحقیق : این حدیث صحیح است و در مسند احمد مفصل تر از اینجا روایت شده ولی همین مطلب در صحیح مسلم و مسند احمد از عایشه رضی الله عنها مفصل تر از اینجا روایت شده است ناگفته نماند که در این روایت (ابتدای بیماری رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم درخانه ام سلمه رضی الله عنه) وهم و اشتباه یکی از راویان است درست تر همانگونه که در صحیح مسلم و مسند احمد آمده ابتدای بیماری پیامبر در خانه (میمونه رضی الله عنها) بوده است.

 ــــــــــــــــــــــــــ

باب أی مسجد وضع فی الأرض أول

بحث: اولین مسجدی که در زمین ساخته شده است

75 - عن أبی ذر ، رضی الله عنه قال : « قلت یا رسول الله أی مسجد وضع فی الأرض أول ؟ قال : المسجد الحرام . قال : قلت : ثم أی ؟ قال : ثم المسجد الأقصى . قلت : کم بینهما ؟ قال : أربعون سنة »

ترجمه : ابوذر (غفاری) رضی الله عنه می فرمایند: من گفتم ای رسول الله (صلی الله علیه و اله وسلم) برزمین کدام مسجد اول ساخته شده است؟ ایشان فرمودند (مسجد الحرام) من (دوباره) گفتم: سپس کدام (مسجد) ؟ ایشان فرمودند: مسجد الاقصی (ابوذر) می گوید: من گفتم: فاصله زمانی در میان (ساخت) این دو (مسجد) چقدر بوده است؟ ایشان فرمودند: چهل سال.

تحقیق : این حدیث صحیح است و در صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن نسائی، سنن ابن ماجه و مسند احمد با اندک اضافی نیز روایت شده است.

 ـــــــــــــــــــ

باب أول من یشفع له رسول الله صلى الله علیه وسلم من أمته

بحث: اولین کسی که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم از امتیانش شفاعت می کند.

76 - عن عبد الله بن جعفر أخبره أنه سمع رسول الله صلى الله علیه وسلم یقول : « أول من أشفع له من أمتی أهل المدینة وأهل مکة وأهل الطائف »

ترجمه : از عبد الله بن جعفر رضی الله عنه روایت است که ایشان از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیده که می فرمایند: اولین کسانی که من از امت خودم شفاعت می کنم اهل مدینه و اهل مکه و اهل طائف می باشند.

تحقیق : استاد آلبانی رحمه الله این حدیث را در سلسله احادیث ضعیف و موضوعه ضعیف قرار داده و گفته در سند این حدیث چندین راوی مجهول وجود دارد ( عبد الملک بن أبی زهیر بن عبد الرحمن الثقفی و حمزة بن عبد الله بن أبی تیماء و القاسم بن حمیر ) همه اینها مجهول اند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول قسامة فی الإسلام

بحث: اولین قسامه در اسلام

77 - عن ابن عباس ، قال : « أول قسامة کانت فی الإسلام ، قسامة بنی هاشم »

ترجمه : ابن عباس می فرماید: اولین قسامه در اسلام ،قسامه بنی هاشم بود.

(قسامه یعنی: اگرمقتولی که قاتلش مشخص نباشد در آن وقت ازاولیاء مقتول پنجاه نفر قسم بخورند که فلانی قاتل این فرد ما بوده است و اگر آنها قسم نخوردند از متهمان و مشکوکان پنجاه نفر را باید قسم داد که آنها قاتل نیستند واز قاتل خبری ندارد)

تحقیق : این حدیث صحیح است و در صحیح بخاری و سنن نسائی بسیار مفصل تر از اینجا روایت شده است ولی ناگفته نماند که فقط در این روایت وهمی صورت گرفته (فی الإسلام) ذکر شده و در حالی که (فِی الْجَاهِلِیَّةِ) است زیرا این روایت در صحیح بخاری و سنن نسائی چنین آمده (إِنَّ أَوَّلَ قَسَامَةٍ کَانَتْ فِی الْجَاهِلِیَّةِ لَفِینَا بَنِی هَاشِمٍ) یعنی : همانا اولین قسامه ای که در دوران جاهلیت اتفاق افتاده در میان (طائفه) ما (طائفه) بنی هاشم بوده است.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول رأس أهدی فی الإسلام

بحث : اولین سری که در اسلام هدیه شد.

78 - عن هنیدة بن خالد الخزاعی قال : « أول رأس أهدی فی الإسلام رأس عمرو بن الحمق أهدی إلى معاویة »

ترجمه : هنیده بن خالد خزاعی رحمه الله فرمودند: اولین سری که در اسلام برای کسی بعنوان هدیه برده شد سرعمروبن حمق بود که برای معاویه رضی الله عنه هدیه شد.

تحقیق : سند این حدیث ضعیف است زیرا در آن (شریک) کثیر الغط یعنی کسی که دچار اشتباهات زیادی در روایات می شود وجود دارد همانگونه که در آن (ابواسحاق) مدلس وجود دارد که این روایت را نیز بصورت عنعنه روایت نموده است.

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول من سن الرکعتین عند القتل

بحث : اولین کسی که دورکعت نماز خواندن را به وقت کشته و اعدام شدن مرسوم مروج ساخت

79 - عن أبی هریرة أن خبیب بن عدی ، رضی الله عنه لما أراد المشرکون قتله قال لهم : « دعونی أصلی رکعتین » فترکوه فصلاهما فکان خبیب أول من سن الرکعتین عند القتل

ترجمه : ابوهریره رضی الله عنه می فرمایند زمانی که مشرکین خواستند خبیب (رضی الله عنه) را بکشند او گفت: رهایم کنید: تا دورکعت نماز بخوانم ، (مشرکین) او را رها نمودند و او دو رکعت نماز خواند ، آری خبیب (رضی الله عنه) اولین فردی بودند که در پیش از کشته شدن و اعدام خواندن دو رکعت نماز را مرسوم ساختند.

تحقیق : این روایت صحیح است و در صحیح بخاری و مسند احمد مفصل تر و جامع تر از اینجا روایت شده است.

 ــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول من بنى مسجدا یصلی فیه فی الإسلام

بحث: اولین کسی که در اسلام مسجدی ساخت که در آن نماز خوانده می شود.

80 - عن القاسم بن عبد الرحمن ، قال : « أول من بنى مسجدا فصلى فیه عمار بن یاسر »

ترجمه : قاسم پسر عبد الرحمن رحمه الله فرمودند: اولین کسی که مسجدی ساخت و در آن نماز خواند عمار بن یاسر(رضی الله عنهما) بودند.

تحقیق : سند این اثر مقطوع ضعیف است زیرا در سند آن راوی به نام مسعودی وجود دارد و ایشان ازراویان ضعیف محسوب می شوند.

ـــــــــــــــــــــــــ

باب أول ما یرفع من الناس الخشوع

بحث: اولین چیزی که از میان مردم برداشته می شود خشوع است

81 - عن عوف بن مالک الأشجعی ، رضی الله عنه أن رسول الله صلى الله علیه وسلم نظر إلى السماء یوما فقال : « هذا أوان رفع العلم » فقال له رجل من الأنصار یقال له : زیاد بن لبید : یا رسول الله یرفع العلم وقد أثبت ووعته القلوب فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « إن کنت لأحسبک من أفقه أهل المدینة » ثم ذکر ضلالة الیهود والنصارى على ما فی أیدیهم من کتاب الله . قال جبیر بن نفیر : فلقیت شداد بن أوس الأنصاری فحدثته بحدیث عوف فقال : صدق عوف ألا أنبئک بأول ذلک یرفع الخشوع حتى لا ترى خاشعا

ترجمه : عوف بن مالک رضی الله عنه می فرمایند: همانا رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم روزی به آسمان نگاه نموده فرمودند: این (زمانی است که) وقت بلند شدن (وبرداشته شدن) علم (از میان) فرارسیده است مردی از انصار که نامش زیاد بن لبید به ایشان گفتند ای رسول الله (چگونه) علم برداشته می شود و در حالی که پایدار شده و قلبها آن را حفظ نموده اندرسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همانا من بودم که گمان می کردم که تو (یکی) از فهمیده ترین افراد اهل مدینه هستی سپس (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) جریان گمراهی یهود و نصاری با وجودیکه کتاب الله (تورات و انجیل) در دستانشان بود بیان نمودند. جبیر بن نفیر می گوید :  بعدا من با شداد بن أوس أنصاری ملاقات نموده و این حدیث عوف را برایش بیان نمودم ، او گفت : عوف راست گفته است و آیا من ترا از اولین چیزی که بر داشته می شود خبر دار ننمایم  (آن اولین چیز) خشوع است که بر داشته می شود تا جائی که یک خشوع گر هم نمی بینی.

تحقیق : سند این حدیث ضعیف است زیرا در آن (ابوصالح مصری) که نام ایشان عبد الله بن صالح بن محمد بن مسلم الجهنى وجود دارد وی منشی لیث بوده و ضعیف است ابن حجر رحمه الله در باره ایشان گفته: (صدوق کثیر الغلط) یعنی صدوق است ولی بسیار (در نقل روایات) دچار اشتباه می کند و ذهبی رحمه الله در باره اش گفته : (فیه لین صاحب حدیث) یعنی ایشان محدث اند ولی در ایشان ضعف وجود دارد.ولی ناگفته نماند که همین روایت با اندک تغییراتی و سند دیگری در مسند احمد نیز روایت شده است که باید صحت و سقم آن سند بررسی شود.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول من یعطى کتابه بیمینه وأول من یعطى بشماله

بحث: اولین کسی که نامه اعمالش به دست راستش داده می شود و اولین کسی که نامه اعمالش به دست چپش داده می شود.

82 - عن ابن عباس ، عن النبی صلى الله علیه وسلم قال : « أول من یعطى کتابه بیمینه : أبو سلمة بن عبد الأسد وأول من یعطى کتابه بشماله : أخوه سفیان بن عبد الأسد »

ترجمه : ابن عباس رضی الله عنهما فرمودند: که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: اولین کسی که (در روز قیامت) نام اعمالش به دست راستش داده می شود ابوسلمه بن عبدالاسد و اولین کسی که نامه اعمالش به دست چپش داده می شود برادراو سفیان بن عبد الاسد می باشد.

تحقیق : این حدیث سندش ضعیف است زیرا در سند آن ابْنُ أَخِی الزُّهْرِیِّ وجود دارد که ابن معین رحمه الله درباره اش گفته که وی قوی نیست.

ـــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول شیء یحشر الناس وأول شیء یأکله أهل الجنة

بحث: اولین چیزی که مردم را حشر و جمع می کند و اولین چیزی که اهل بهشت از آن می خورند

83 - عن أنس ، : أن عبد الله بن سلام رضی الله عنه قبل أن یسلم سأل النبی صلى الله علیه وسلم ، عن أول شیء یحشر الناس قال « نار تخرج من عدن أبین ، تبیت معهم حیث باتوا وتقیل  معهم حیث قالوا . قال : وأول شیء یأکله أهل الجنة : زیادة کبد ثور الجنة الذی کان یأکل من کل ثمارها فیجدون فیه طعم کل ثمرة فی الجنة »

ترجمه : انس بن مالک رضی الله عنه فرمودند: عبد الله بن سلام (رضی الله عنه) پیش از اینکه مسلمان شوند از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم از اولین چیزی که مردم را حشر و جمع می کنند پرسیدند رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم (در جواب) فرمودند: (واولین چیزی که مردم را حشر می کند) آتشی است که از عدن ابین بیرون می آید (و مردم را به سمت مغرب می برد) و بهمراه آنان شب می گذراند هر کجا که مردم شب بگذرانند و خواب نیمه روزی می کند آنجا که آنان خواب نیمه روزی نمایند. (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: و چیزی که اهل بهشت از آن می خورند تکه اضافی جگرگاوبهشتی است همان گاوی که از هر نوع میوه بهشت می خورده (و زمانی که بهشتیان از آن می خورند) مزه هر نوع میوه ای که در بهشت وجود دارد را احساس می کنند.

تحقیق : این حدیث صحیح است و در صحیح بخاری و مسند احمد بن حنبل مفصل تر از اینجا روایت شده است. نا گفته نماند که در صحیح مسلم از ثوبان رضی الله عنه الفاظ اخیر این حدیث دقیق تر این گونه روایت شده است (قَالَ الْیَهُودِیُّ فَمَا تُحْفَتُهُمْ حِینَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ قَالَ زِیَادَةُ کَبِدِ النُّونِ قَالَ فَمَا غِذَاؤُهُمْ عَلَى إِثْرِهَا قَالَ یُنْحَرُ لَهُمْ ثَوْرُ الْجَنَّةِ الَّذِی کَانَ یَأْکُلُ مِنْ أَطْرَافِهَا) یعنی (آن عالم) یهودی گفت: تحفه و هدیه اولیه بهشتیان زمانی که به بهشت می روند چیست؟ (پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: اضافی جگر ماهی . (آن عالم یهودی) گفت: غذای بعدی آنان چیست ؟(پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: برای آنان گاوبهشتی ذبح می شود همان گاوی که در اطراف بهشت می چریده است .

ــــــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول من أفشى القرآن من فی النبی صلى الله علیه وسلم بمکة

بحث: اولین کسی که در مکه قرآن را مستقیما از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم (یاد گرفته) و آن را انتشار و پخش نمود.

84 - عن القاسم بن عبد الرحمن ، قال : « أول من أفشى القرآن من فی رسول الله صلى الله علیه وسلم بمکة عبد الله بن مسعود »

ترجمه : قاسم بن عبدالرحمن فرمودند: اولین کسی که در مکه قرآن را مستقیما از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم (یاد گرفته) و آن را انتشار و پخش نمود عبد الله بن مسعود (رضی الله عنه) بود.

تحقیق: این اثرمقطوع سندش ضعیف است زیرا در سند آن راوی ضعیفی به نام (مسعودی) وجود دارد.

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول من أذن

بحث : اولین کسی که اذان داده است.

85 - عن القاسم ، قال : « أول من أذن بلال »

ترجمه : قاسم رحمه الله می فرمایند: بلال (بن رباح رضی الله عنه) اولین کسی که اذان داده است .

تحقیق: این اثرمقطوع سندش ضعیف است زیرا در سند آن راوی ضعیفی به نام (مسعودی) وجود دارد.

 ــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول من عدا به فرسه فی سبیل الله عز وجل

بحث : اولین کسی که اسبش او را بسرعت و دوان دوان در راه الله عزوجل برد.

86 - عن القاسم ، قال : « أول من عدا  به فرسه فی سبیل الله المقداد بن الأسود »

ترجمه : قاسم رحمه الله فرمودند: اولین کسی که او را اسبش در راه الله دوان دوان و با سرعت برد مقداد بن اسود (رضی الله عنه) بودند.

تحقیق: این اثرمقطوع سندش ضعیف است زیرا در سند آن راوی ضعیفی به نام (مسعودی) وجود دارد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول حی من العرب أدوا الصدقة طائعین

بحث: اولین طائفه ای که از عربها صدقات را با رضایت پرداخت نمودند.

87 - عن القاسم ، قال : « أول من أدوا الصدقة طائعین من قبل أنفسهم : بنو عذرة بن سعد »

ترجمه : قاسم رحمه الله فرمودند: اولین طائفه ای (که از عربها ) صدقات را با رضایت و از طرف خویش پرداخت نمودند (طائفه) بنو عذره بن سعد بودند.

تحقیق: این اثرمقطوع سندش ضعیف است زیرا در سند آن راوی ضعیفی به نام (مسعودی) وجود دارد.

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

باب أول حی آلفوا مع رسول الله صلى الله علیه وسلم

بحث: اولین طائفه ای که با رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم متحد شدند.

88 - عن القاسم ، قال : « أول حی آلفوا مع رسول الله صلى الله علیه وسلم جهینة »

ترجمه : قاسم رحمه الله فرمودند: اولین طائفه ای که با رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم متحد شدند (طائفه) جهینه بودند.

تحقیق: این اثرمقطوع سندش ضعیف است زیرا در سند آن راوی ضعیفی به نام (مسعودی) وجود دارد.