باب أول خبر جاء المدینة بمبعث رسول الله صلى الله علیه وسلم
بحث : اولین خبری که از بعثت رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم به مدینه رسید
56 - عن جابر بن عبد الله ، رضی الله عنهما قال : « أول خبر جاء إلى المدینة بمبعث رسول الله صلى الله علیه وسلم حین بعث أن امرأة من أهل المدینة کان لها تابع من الجن جاء فی صورة طیر حتى وقع على جذع لهم فقالت له : ألا تنزل إلینا فتحدثنا بحدیثک وتخبرنا بخبرک فقال : لا ، إنه قد بعث نبی بمکة حرم الزنا ومنع منا الفرار »
ترجمه : جابر بن عبد الله رضی الله عنهما می فرمایند: اولین خبری که از بعثت رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم به مدینه رسید زمانی بود که زنی از اهل مدینه با جنیات در ارتباط بود (همان جنیاو) به شکل پرنده ای آمد و درخت خرمای از آنان نشست و برایش گفت: آیا فرود نمی آئی که از سخنانت برای ما سخن گفته و از خبرهایت برای ما خبر دهی او گفت : نه زیرا در مکه پیامبری مبعوث و فرستاده شده که زنا را حرام نموده و فرار را از ما گرفته است .
تحقیق: سند این حدیث ضعیف است زیرا در سند آن (عبد الله بن محمد بن عقیل) وجود دارد که از راویان ضعیف محسوب می شود.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
باب أول أهل رسول الله کان أسرع به لحوقا
بحث: اولین کسی که از خاندان رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم از همه زود تر به ایشان ملحق می شوند
57 - عن عائشة قالت : « أقبلت فاطمة رضی الله عنها تمشی کأن مشیتها مشیة رسول الله صلى الله علیه وسلم فقال : مرحبا بابنتی فأجلسها عن یمینه فأسر إلیها حدیثا فبکت فقلت لها استحضک رسول الله صلى الله علیه وسلم بحدیثه ثم تبکین ثم أسر إلیها حدیثا فضحکت . فقلت : ما رأیت کالیوم فرحا أقرب من حزن فسألتها عما قال . فقالت : ما کنت لأفشی سر رسول الله صلى الله علیه وسلم حتى إذا قبض رسول الله صلى الله علیه وسلم سألتها فقالت : إنه أسر إلی فقال : إن جبریل علیه السلام کان یعارضنی بالقرآن کل سنة مرة وإنه عارضنی العام مرتین ولا أراه إلا قد حضر أجلی وإنک أول أهل بیتی لحاقا بی ونعم السلف أنا لک فبکیت لذلک ثم قال : ألا ترضین أن تکونی سیدة نساء هذه الأمة أو نساء المؤمنین فضحکت لذلک »
ترجمه : عایشه رضی الله عنها می فرمایند: فاطمه رضی الله عنها(بنزد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) آمدند (ایشان) راه رفتن شان همانند و شبیه راه رفتن رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم بود(وقتی که ایشان آمدند پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم) فرمودند: دخترم خوش آمدید سپس (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) ایشان در سمت راست خود نشاندند و با آهسته به ایشان سخنی راگفتند (فاطمه رضی الله عنها) گریه نمودند (عایشه رضی الله عنها می فرماید) من به (فاطمه رضی الله عنها) گفتم : رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم(از میان ما) ترا خاص نموده و به تو سخن (خصوصی) راگفته سپس تو گریه می کنی سپس (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم برای بار دوم) آهسته به ایشان سخنی را بیان نمودند بعد از آن (فاطمه رضی الله عنها) خندیدند (عایشه رضی الله عنها فرمودند) من (با خودم) گفتم : من (تا به حال) همانند امروز شادی نزدیک به غمی را ندیدم سپس من از(فاطمه رضی الله عنها) در باره آنچه (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) به ایشان گفته بودند پرسیدم (فاطمه رضی الله عنها) گفتند: من نیستم که راز رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم را بر ملا و افشا کنم (همین حالت بود) تا اینکه رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم وفات نمودند سپس از ایشان پرسیدم (که علت گریه و خنده آن روز) چه بود (فاطمه رضی الله عنها) گفتند: همانا (بار اولی رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) که آهسته به من سخنی راگفتند چنین فرمودند: همانا جبرئیل علیه السلام هر سال قرآن را یک بار با من تکرار می نمود ولی امسال دو بار تکرار نموده است گمان نمی کنم مگراینکه مرگ من فرارسیده است و همانا تو اولین کسی از خاندان من هستی که به من ملحق می شوی و (من برایت) بهترین گذشته ائی هستم، (فاطمه رضی الله عنها می گوید) لذا من برای این بود که گریه نمودم (ولی برای بار دوم رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم به من گفتند) آیا راضی نیستی که سردارخانمهای این امت و یا سردار زنان مسلمانان باشی و من برای این جریان بود که خندیدم .
تحقیق: این حدیث صحیح است و در صحیح مسلم، سنن ابن ماجه و مسند احمد نیز روایت شده است.
ــــــــــــــــــــــــــــ
باب أول الناس هلاکا
بحث: اولین افرادی که هلاک خواهند شد
58 - عن عائشة ، قالت : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « أول الناس هلاکا قومک » قالت : قلت : یا رسول الله کیف ؟ قال : « یستحلیهم الموت ویتنافس فیهم » قلت : فما بقاء الناس بعدهم قال : « بقاء الحمار إذا کسر صلبه »
ترجمه: از عایشه رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: اولین (گروه و قبیله ای) که از مردم هلاک شوند قوم تواند، عایشه می فرماید) من گفتم: ای رسول الله چگونه؟ مرگ آنها حل و ذوب می نماید و در آنان رقابت می کند (عایشه می گوید) من گفتم مردم چقدر بعد از آنان (زنده)می مانند (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: همانند (زنده) باقی ماند خر زمانی که کمرش بشکند.
تحقیق : استاد آلبانی رحمه الله این حدیث را در سلسله احادیث صحیحه ذکر نموده وصحیح قرار داده و گفته است که سند (این) روایت ازعایشه (رضی الله عنها) حسن است .
ناگفته نماند که قسمت های اخیر این روایت یعنی (قالت : قلت : یا رسول الله کیف ؟ قال : « یستحلیهم الموت ویتنافس فیهم » قلت : فما بقاء الناس بعدهم قال : « بقاء الحمار إذا کسر صلبه ») از سندی روایت شده در اینجا که در آن (مجالد بن سعید) وجود دارد و ایشان یک راوی ضعیف اند.
ـــــــــــــــــــــــ
باب أول حبس کان فی الإسلام
بحث: اولین وقفی که در اسلام بوده است
59 - عن ابن عمر ، أن عمر ، استشار النبی صلى الله علیه وسلم فی صدقة أرضه فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « احبس أصلها وتصدق بثمرتها » . قال ابن عمر : فإنها لأول صدقة تصدق بها فی الإسلام یعنی أول حبس
ترجمه : ابن عمر رضی الله عنه می فرماید :عمر رضی الله عنه با پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم در باره صدقه دادن زمینش مشورت نمودند رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم به ایشان فرمودند: اصل مالت را نگه دارد (و بعنوان صدقه ای که در ملکیت کسی در آید نده بلکه وقف کن) و درآمدش را (در راه الله) صدقه نما .ابن عمر رضی الله عنهما می فرماید: این اولین صدقه ای بود که (بعنوان وقف) در اسلام صدقه داد شد.
تحقیق : این حدیث را آلبانی رحمه الله صحیح دانسته ناگفته نماند که بجزاین قول (قال ابن عمر : إنها لأول صدقة تصدق بها فی الإسلام) بقیه حدیث در سنن نسائی و سنن ابن ماجه نیز روایت شده است ولی در سند این حدیث یحیی بن سلیم وجود دارد که حافظه اش بد است لذا در صحت جمله اخیری که در ابن ماجه و نسائی نیامده اندکی شک و تردید وجود دارد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
باب أول من أسلم من العرب بعد الأنصار
بحث: اولین عربهای که بعد از انصار مشرف به اسلام شدند
60 - عن عمر ، رضی الله عنه قال : « کان أهل الیمن أول من أسلم من العرب بعد الأنصار ثم عبد القیس أهل البحرین »
ترجمه:عمربن خطاب رضی الله عنه می فرمودند:اهل یمن اولین عربهای بودند که بعد از انصار مشرف به اسلام شدند و سپس (طائفه) عبدالقیس از اهل بحرین(مشرف به اسلام شدند)
تحقیق : در سند این اثرموقوف (إسماعیل بن أبی أویس) که امام نسائی رحمه الله ایشان را ضعیف قرارداده اند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
باب أی المدینتین یفتح أولا قسطنطینیة أو رومیة
بحث : کدام یک از دوشهر اول فتح می شود قسطنطنیه و یا روم
61 - عن عبد الله بن عمرو ، قال : بینما نحن عند رسول الله صلى الله علیه وسلم إذ سئل أی المدینتین تفتح أول : قسطنطینیة أو رومیة ؟ فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « بل مدینة هرقل تفتح » ، یعنی قسطنطینیة.
ترجمه :عبد الله بن عمرو رضی الله عنهما فرمودند: در حالی که ما نزد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بودیم ؛ ناگهان ازرسول الله صلی الله علیه و آله وسلم پرسیده شد که کدام یک (ازاین دو شهر ) اول فتح می شود قسطنطنیه و یا (شهر) روم ؟ رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: بلکه شهر هرقل (یعنی قسطنطنیه) اول فتح می شود.
تحقیق : این حدیث صحیح است و در مسند احمد کمی فصل تر روایت شده و استاد آلبانی رحمه الله نیزآن در سلسله احادیث صحیحه ذکر نموده و صحیح قرار داده است.
ــــــــــــــــــــــــ
باب أول أمیر أمر فی الإسلام
بحث: اولین امیری که در اسلام بعنوان امیر انتخاب شد
62 - عن سعد بن أبی وقاص ، رضی الله عنه قال « أمر رسول الله صلى الله علیه وسلم عبد الله بن جحش بن رئاب على سریة وکان أول أمیر فی الإسلام »
ترجمه : سعد بن ابی وقاص رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم عبد الله بن جحشبن رئاب رضی الله عنه امیر (یک گروه جهادی) تعیین نمودند و ایشان اولین امیری بودند که در اسلام بعنوان امیر تعیین شده بودند.
تحقیق: این حدیث ضعیف است و استاد آلبانی رحمه الله در باره سند این حدیث در سلسله احادیث ضعیف و موضوع گفته اند که سند این حدیث ضعیف است زیرا درآن مجالد بن سعید کوفی وجود دارد که حافظ ابن حجر رحمه الله در باره وی گفته : که قوی نیست و در آخر دوچار تغییر حافظه شده است. نا گفته نماند که این حدیث در مسند احمد مفصل تر از اینجا روایت شده است.
ــــــــــــــــــــــــــــــ
باب أول من فاء من أصحاب رسول الله صلى الله علیه وسلم بعد الهزیمة یوم أحد
بحث : اولین کسی که از یاران رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بعد از شکست روز احد بازگشته و(دوباره به میدان) آمده است.
63 - عن عائشة ، رضی الله عنها قالت : قال أبو بکر الصدیق رضی الله عنه : وکنت أول من فاء إلى رسول الله صلى الله علیه وسلم یوم أحد ومعه طلحة فوجدناه قد غلبه النزف وأدنى رسول الله صلى الله علیه وسلم أمثل منه فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « علیکم بصاحبکم » فلم نقبل علیه وأقبلنا على رسول الله صلى الله علیه وسلم وعلى رأسه مغفر قد علق بوجنتیه وبینی وبین المشرکین رجل وأنا أقرب إلى رسول الله صلى الله علیه وسلم فإذا هو أبوعبیدة بن الجراح . فذهبت لأنزعه عنه فقال أبوعبیدة : أنشدک الله یا أبا بکر إلا ترکتنی أنزعه . فجذبها فأخرجها فانتزعت ثنیة أبی عبیدة فذهبت لأنزع الحلقة الأخرى فقال أبوعبیدة : أنشدک الله یا أبا بکر إلا ترکتنی أنزعه فترکته فانتزعه فانتزعت ثنیة أبی عبیدة الأخرى فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « إن صاحبکم قد استوجب »
ترجمه :عایشه رضی الله عنها می فرمایند: ابوبکر صدیق رضی الله عنه فرمودند: من اولین نفری بودم (که بعد از شکست) در روز جنگ احد بسوی رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بر گشتم و به همراه ایشان طلحه بود ما او را در حالی دریافتیم که خون ریزی بر او غلبه حاصل نمود وی در پایین تراز رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم و در وضعیت بهتری از ایشان بودند ، رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم : فرمودند: یارتان (طلحه ) را مواظبت کنید ما بسوی (طلحه) نرفتیم و بسوی رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم متوجه شده و رفتیم و در حالی که بر سر ایشان کلاه خود بود در دو گونه (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرورفته بود و در میان من و مشرکین مردی بود و در حالی که من به ورسول الله صلى الله علیه وآله وسلم نزدیک تر بودم ناگهان متوجه شدم که آن مرد أبوعبیده بن الجراح (رضی الله عنه) می باشد. من خواستم تا آن (کلاه خودی) را (که در گونه های رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرو رفته) بیرون آورم ابو عبیده (رضی الله عنه) گفت ای ابوبکر تو را به الله سوگند می دهم که بگذاری که من بیرونش کنم .سپس ابو عبیده (با دندان هایش گرفت) و کشید تا اینکه بیرون نمود یکی ازدو دندان جلوی دهان ابو عبیده افتاد (ابوبکر رضی الله عنه می گوید) من رفتم تا حلقه دیگری را (که در گونه رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرو رفته بود) بیرون آورم باز هم ابو عبیده گفت: ای ابوبکرتو را به الله سوگند می دهم که بگذاری که من بیرونش کنم .سپس ابو عبیده (با دندان هایش گرفت) و کشید تا اینکه بیرون نمود و یکی دیگر ازدو دندان جلوی دهان ابو عبیده افتاد (در این وقت بود که ) رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم : همانا این یارتان (با این کارش بهشت را) بر خود واجب گرداند.
تحقیق : سند این اثر موقوف ضعیف است زیرا در سند آن إسحاق بن یحیى بن طلحة ضعیف وجود دارد و در کتاب اوائل ابن ابی عاصم نیز از طریق همین راوی ضعیف ولی بسیار مختصر روایت شده است.
ــــــــــــــــــــــــــــ
باب أول ما ظهر من إیمان النجاشی رحمه الله
بحث: اولین چیزی که از ایمان نجاشی رحمه الله نمایان شد
64 - عن عائشة قالت : « کان أول ما ظهر من إیمان النجاشی عدله وصلابته فی دینه »
ترجمه : عایشه رضی الله عنها فرمودند: این اولین چیزی بود که از ایمان نجاشی (رضی الله عنه) در دینش نمایان شد عدالت و محکمی او در دینش بود.
تحقیق : درسند این اثر موقوف (محمد بن اسحاق) مدلس وجود دارد و این روایت را بصورت عنعنه روایت نموده است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
باب أول من یسمع نفخة الصور یوم القیامة
بحث: اولین کسی که روز قیامت دمیدن صور را می شنود
65 - عن عبد الله بن عمر ، رضی الله عنهما قال : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « ینفخ فی الصور فلا یسمعه أحد إلا أصغى إلیه وأول من یسمعه رجل یلوط حوضه فیصعق »
ترجمه : ازعبد الله بن عمرو رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: (بار اول) در صور دمیده می شود هیچ کس نیست که (صدای صور را) بشنود مگر اینکه بسوی گوش فرامی دهد (وبیهوش می شود) واولین کسی که (صدای صور) را می شنود مردی است که حوضش را(تعمیر نموده و بر آن) لایه گل می مالد (وباشنیدن صدای صور) بیهوش می شود.
تحقیق : این حدیث صحیح است و در صحیح مسلم و مسند احمد در ضمن یک حدیث طولانی روایت شده است.
ــــــــــــــــــ
باب أول ما یقول الله للمؤمنین یوم القیامة
بحث :اولین سخنی که الله برای مسلمانان (در) روز قیامت می گویند
66 - عن معاذ بن جبل ، رضی الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « إن شئتم أنبأتکم بما یقول الله للمؤمنین یوم القیامة . قالوا : نعم . قال : یقول : هل أحببتم لقائی ؟ فیقولون : نعم ربنا . فیقول : لم ؟ فیقولون : رجونا عفوک ومغفرتک . فیقول : قد وجبت لکم مغفرتی »
ترجمه : ازمعاذ بن جبل رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: اگر شما بخواهید شمارا خبر دار می کنم از (اولین) سخنی که الله (در روز قیامت ) به مسلمانان می گوید(صحابه ) گفتند: بله (بفرمایید) ایشان گفتند: همانا الله روز قیامت به مسلمانان می گوید: آیا شما ملاقات با من را دوست داشتید؟(مسلمانان) می گویند: بله ای پروردگارما (الله متعال) می فرماید: چرا؟(مسلمانان) می فرمایند: ما امیدوار عفو تو و بخشش تو بودیم (الله متعال) می گوید: قطعا بخششم رابرشما واجب گرداندم .
تحقیق : این حدیث در مسند احمد بن حنبل نیز روایت شده است و استاد آلبانی رحمه الله در سلسله احادیث ضعیفه و موضوعه این حدیث را ضعیف قرار داده و گفته که در سند آن عبیدالله بن زَحْروجود دارد و ایشان امام احمد و ابن حبان ضعیف قرار داده اند.
ــــــــــــــــــــــــــــــ
باب أول من یجیز على الصراط یوم القیامة
بحث: اولین کسی که روز قیامت بر پل صراط می گذرد
67 - عن أبی هریرة قال : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم : « أنا أول من یجیز على الصراط یوم القیامة »
ترجمه : ازابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: من اولین کسی هستم (که در روز قیامت) از پل صراط گذر خواهم نمود.
تحقیق: این حدیث صحیح است و این مطلب در صحیح بخاری ، صحیح مسلم و مسند احمد در ضمن یک حدیث طولانی ذکر شده است .
ــــــــــــــــــــــــــ
باب أول ما تفوه به النبی فی حجة الوداع
بحث : اولین سخنی که از دهان پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) در (حجة الوداع)آخرین حج بیرون شده است.
68 - عن أبی أمامة الباهلی رضی الله عنه قال : خطب النبی صلى الله علیه وسلم فی حجة الوداع فکان أول ما تفوه به أن قال : « إن الله یوصیکم بأمهاتکم إن الله یوصیکم بآبائکم إن الله یوصیکم بالأقرب فالأقرب »
ترجمه : ابوامامه رضی الله عنه می فرماید: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در حجة الوداع (یعنی آخرین حج) سخنرانی نمودند و اولین سخنی را که از دهان بیرون نمودند این بود که فرمودند: همانا الله شما را نسبت به مادرانتان توصیه می کند همانا الله شما را نسبت به پدرانتان توصیه می کند و همانا الله شما را نسبت به خوشاندان نزدیک به نزدیک شما توصیه می کند.
تحقیق : سند این حدیث ضعیف است زیرا در آن (اسماعیل بن عیاش) وجود دارد و ایشان ضعیف اند و (ضمضم بن زرعه) وجود دارد که صدوق بوده و در نقل روایت دچار وهم می شود و (خراش) صدوق وجود دارد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
باب أول مولود ولد فی الإسلام بالمدینة
بحث : اولین نوزاد مسلمانی که در مدینه متولد شده است.
69 - عن عائشة قالت : « أول مولود ولد فی الإسلام بعد الهجرة عبد الله بن الزبیر »
ترجمه : عایشه رضی الله عنها می فرمایند اولین نوزاد مسلمانی که که بعد از هجرت (در مدینه) متولد شده عبد الله بن زبیر(رضی الله عنهما) می باشند.
تحقیق: این حدیث صحیح است و در صحیح بخاری نیز روایت شده است.
ـــــــــــــــــــــــــــــ
باب أول مولود صغیر دخل بطنه ریق النبی صلى الله علیه وسلم
بحث: اولین نوزاد کوچکی که در شکمش (قبل از هر چیز) آب دهان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم داخل گشت
70 - عن أسماء بنت أبی بکر ، رضی الله عنهما : « أنها أتت النبی صلى الله علیه وسلم بعبد الله بن الزبیر حین وضعته فطلبوا تمرة یحنکه بها حتى وجدوها فحنکه فکان أول شیء دخل بطنه ریق رسول الله صلى الله علیه وسلم »
ترجمه : اسماء دختر ابوبکر صدیق رضی الله عنهما می فرمایند که ایشان بهمراه عبد الله بن زیبرمتصل بعد از زایمان به نزد رسول الله صلی الله علیه و آله وسم آمدند و خرما درخواست نمودند تا اینکه(رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم ) (عبد الله) را تحنیک کند(یعنی خرما جویده از دهان بیرون نموده و درگلوی او بمالد) بهر صورت خرما یافتند و(رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم ) او را تحنیک نمود لذا اولین چیزی که در شکم (عبد الله بن زبیر) داخل شد آب دهان رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بود.
تحقیق: این حدیث صحیح است و در صحیح بخاری و صحیح مسلم و مسند احمد نیز روایت شده است.
ــــــــــــــــــــــــــ
باب أول من أصیب من الأنصار یوم بدر
بحث: اولین کسی از انصارکه در روز(جنگ)بدر به شهادت رسید.
71 - عن أنس : « أن حارثة بن النعمان الأنصاری ، کان أول من أصیب من الأنصار یوم بدر »
ترجمه : انس بن مالک رضی الله عنه می فرمایند: همانا حارثه بن نعمان انصاری (رضی الله عنه) اولین کسی از انصاربود که در روز(جنگ) بدر به شهادت رسید.
تحقیق : این اثر را آلبانی رحمه الله درصحیح سنن ترمذی آن را صحیح دانسته است و این اثر در سنن ترمذی و مسند احمد بن حنبل مفصل تر ازاینجا روایت شده ولی جریان اولیت در آن دونیست.