مجاز بودن ایستاده ادرار نمودن در روایت حذیفه رضی الله عنه

بَاب الرُّخْصَةِ فِی ذَلِکَ

بحث: مجاز بودن در این (که فرد ایستاده ادرار نماید)

13 - (صحیح) حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا وَکِیعٌ عَنْ الْأَعْمَشِ عَنْ أَبِی وَائِلٍ عَنْ حُذَیْفَةَ أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَتَى سُبَاطَةَ قَوْمٍ فَبَالَ عَلَیْهَا قَائِمًا فَأَتَیْتُهُ بِوَضُوءٍ فَذَهَبْتُ لِأَتَأَخَّرَ عَنْهُ فَدَعَانِی حَتَّى کُنْتُ عِنْدَ عَقِبَیْهِ فَتَوَضَّأَ وَمَسَحَ عَلَى خُفَّیْهِ.

حذیفه رضی الله عنه فرموده است: همانا پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم به زباله دان قومی رفتند و بر آن در حالت ایستاده ادرار نمودند سپس من برایشان آب وضو آورده ام و سپس عقب رفته (واز ایشان دور شدم) مرا صدا زدند (و من آمدم) تا اینکه (به ایشان نزدیک شده) در پشت سر ایشان ایستادم و سپس ایشان وضو گرفتند و بر دو موزهشان مسح نمودند.

ابوعیسی رحمه الله فرمودند: من از جارود شنیدم که می فرمایند که از وکیع شنیده اند که این حدیث را از اعمش بیان می دارد و سپس وکیع گفتند: این صحیح ترین حدیثی است که در باره مسح بر موزها ازپیامبر صلی الله علیه و آله وسلم روایت شده است.
(ابوعیسی رحمه الله فرمودند): وازأَبو عَمَّارٍ حُسَیْن بْنَ حُرَیْث شنیدم که می فرماید: من از وکیع شنیده ام و سپس همانند قول گذشته از وکیع بیان نموده است .

 ابوعیسی رحمه الله فرمودند: و همانند روایت اعمش؛ مَنْصُوروعُبَیْدَه ضَّبِّی ازأَبو وَائِل از حُذَیْفَه رضی الله عنه روایت نموده است .و همچنین حَمَّادُ بْنُ أَبِی سُلَیْمَانَ وعَاصِمُ بْنُ بَهْدَله از أَبو وَائِلٍ از مُغِیرَه بْنِ شُعْبَه عَنْ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وآله وسَلَّم روایت نموده است. ولی روایت ابوائل از حذیفه رضی الله عنه صحیح تر است (ازروایت أَبو وَائِلٍ از مُغِیرَه بْنِ شُعْبَه رضی الله عنه).

برخی از اهل علما ادرار نمودن در حالت ایستاده را مجاز دانسته اند.

ابوعیسی رحمه الله فرمودند: وازعَبِیدَه بْن عَمْرٍو السَّلْمَانِی؛ إِبْرَاهِیم نخَعِی روایت نموده است وعَبِیدَه از تابعین بزرگ است ازعَبِیدَه این روایت شده که ایشان فرموده اند: من دو سال پیش از وفات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم مسلمان شده ام واما عُبَیْدَه ضَّبِّی شاگرد إِبْرَاهِیم است وایشان عُبَیْدَه بْنُ مُعَتِّبٍ الضَّبِّی می باشد که کنیتشان أَبوعَبْدِ الْکَرِیم بوده است.    

بَاب مَا جَاءَ فِی الِاسْتِتَارِ عِنْدَ الْحَاجَةِ

بحث: آنچه در باره مخفی شدن از دید مردم به هنگام قضای حاجت آمده است.

14 - (صحیح) حَدَّثَنَا قُتَیْبَةُ بْنُ سَعِیدٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ السَّلَامِ بْنُ حَرْبٍ الْمُلَائِیُّ عَنْ الْأَعْمَشِ عَنْ أَنَسٍ قَالَ کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَرَادَ الْحَاجَةَ لَمْ یَرْفَعْ ثَوْبَهُ حَتَّى یَدْنُوَ مِنْ الْأَرْضِ.

انس رضی الله عنه فرموده : پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بودند که هر گاه می خواستند برای قضای حاجت بنشینند لباسشان را بالا نمی گرفتند تا اینکه به زمین نزدیک می شدند.

ابوعیسی رحمه الله فرمودند: ومُحَمَّد بْنُ رَبِیعَه ازاعْمَش از أَنَس رضی الله عنه نیز این حدیث را این چنین (همانند روایت ملائی)روایت نموده است. ولی وَکِیع وَأَبُو یَحْیَى حِمَّانِی ازاعْمَشِ این چنین روایت نموده است: قَالَ ابْنُ عُمَرَ کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَرَادَ الْحَاجَةَ لَمْ یَرْفَعْ ثَوْبَهُ حَتَّى یَدْنُوَ مِنْ الْأَرْضِ.

یعنی : ابن عمر رضی الله عنه فرموده: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بودند که هر گاه می خواستند برای قضای حاجت بنشینند لباسشان را بالا نمی گرفتند تا اینکه به زمین نزدیک می شدند.

هردو حدیث مرسل یعنی منقطع است زیرا اعمش نه از انس رضی الله عنه و نه هم از هیچ یک از یاران پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم (حدیث) نشنیده است فقط (انس رضی الله عنه را دیده) و به ایشان نگاه نموده وگفته من انس رضی الله عنه را دیدم که نماز می خواند و سپس (روش ادای) نماز را از ایشان نقل نموده است.

ونام (کامل) اعْمَش ؛ أَبُو مُحَمَّد کَاهِلِی سُلَیْمَان بْنُ مِهْرَان می باشد و اینکه به ایشان کاهلی می گویند چون ایشان از آزادگان این قبیله است.

اعمش می گوید: پدرم کوچک بود و در جنگ با پدرش اسیر مسلمانان شد ،ومسروق رحمه الله ایشان را وارث قرار دادند.