سجده فرشتگان برای آدم سجده عبادت نبوده

تفسیر آیات (34) سوره بقره 

ترجمه آیه 

وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلائِکَةِ اسْجُدُوا لآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِیسَ أَبَى وَاسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنْ الْکَافِرِینَ (34)

و آنگاه که ما به فرشتگان گفتیم:برای آدم سجده نمایید بعد (از این 

 گفته ما)همه بجز شیطان سجده نمودند او تنها سرباززد وخواهان 

 کبر شد واو(درتقدیر)ازکافران بود. 

تفسیرآسان آیه فوق 

الله متعال در این آیه احسان بس بزرگی که بر آدم علیه السلام و 

 سایر انسانها گذاشته است را بیان نموده و آن این که الله متعال  

به فرشتگان دستور داده تا آدم که پدر تمام انسانهای دنیا است را 

 سجده کنند وبه وی احترام بگذارند و این شاید بدین خاطر بوده 

 که فرشتگان در وهله اول تعجب نموده بودند که چرا الله  

متعال موجودی را می آفریند که در زمین فساد خواهد نمود و 

 خونها خواهد ریخت ؟!گرچه بعد از عرضه شدن بیان نام های 

 اشیاء بر فرشتگان و نا توان ماندن آنها در جواب و سپس  

جواب دادن آدم علیه السلام؛ این مسأله را خوب متوجه شدند ولی 

 بازهم الله متعال بنا بر حکمتهای نهفته خویش خواست تا  

احترام وارزش انسانها را برای فرشتگان بیان نماید به آنها دستور 

 داد تا به اولین انسان یعنی آدم علیه السلام که پدر تمام  

انسانهاست احترام گذاشته و برای وی سجده احترام بجا آورند؛  

تا با این طریق علاوه از بالا بردن احترام واهمیت آدم علیه السلام 

 برای فرشتگان ؛خبث و پلیدی شیطان لعین نیزآشکارگردد. 

حالا به بیانات الله متعال در این آیه توجه فرمایید:  

1- (وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلائِکَةِ اسْجُدُوا لآدَمَ) این سجده فرشتگان برای 

 آدم علیه السلام؛ سجده عبادت و پرستش نبوده است زیرا عبادت 

 غیر الله شرک است و الله متعال تمام انسانها و جن ها را برای 

 عبادت خویش آفریده است، بلکه این سجده؛سجده احترام و  

سلام بوده است که در بعضی از ادیان مجاز بوده ولی در دین 

 اسلام این سجده نیز همانند سجده عبادت برای غیر الله  

متعال ممنوع  و حرام قرار داده شده است  

.

2-(فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِیسَ)این جاست که پلیدی شیطان نمایان گشته  

و خوبی فرشتگان آشکارا می گردد زیرا فرشتگان از دستور الله 

 متعال بدون پرسیدن حکمت و علت و بدون تصور نمودن اینکه 

 آدم علیه السلام از چه آفریده شده و آنها از چه آفریده شده اند  

همه سر به سجده برده و دستور پرودگارشان را بدون چون و  

چرا اجرا نمودند ولی این شیطان بود که بنا پلیدی درون و ناپاکی 

 خویش از اجرای فرمان الهی سرپیچی نموده و باعث هلاکت 

 و بدبختی خویش گردید. 

3-(أَبَى وَاسْتَکْبَرَ)در قسمت از آیه علت عدم سجده بردن شیطان 

 بیان شده است که همان سر باز زدن و تکبر و غرور باشد؛ 

 ازآنجای که شیطان خلقت خویش را از آتش و خلقت آدم را  

از خاک و گل می دانست و گمان می کرد که آتش از خاک بهتر 

 است در نتیجه او از آدم علیه السلام بهتر است و هر گز  

نباید بهتری برای بدتری سجده ببرد؛ بنا بر این از سجده بردن 

 و احترام گذاشتن به آدم علیه السلام سر باز زد؛ ولی این  

نادان نمی دانست که این جا مسأله بهتر و بدتر بودن مطرح نیست 

، اینجا مسأله اجراء و عدم اجراء دستور الله متعال مطرح است،  

که فرد با اجراء دستور الهی کامیاب و با عدم اجراء آن بدبخت  

و هلاک می گردد. 

آری شیطان با این قیاس نادرست و فهم غلط خویش را از درگاه 

 رحمت الهی محروم ساخته و خود را از از رانده شدگان  

در گاه الهی قرار داد. 

4-(وَکَانَ مِنْ الْکَافِرِینَ)از آنجای که الله دانا از خبث و پلیدی  

درون شیطان با خبر بوده واین را خوب می دانست که او تا آخر 

 بر عبادت الله متعال نخواهد ماند و روزی به سوی کفر و شرک 

بر خواهد گشت لذا در باره او گفته است:که اواز کافران بوده 

 است .