آیا خوردن مال مسلمانی که شرک می کند حلال است؟

پرسش: آیا خوردن مال مسلمانی که  شرک می کند حلال است و آیا پول اضافه تر از او گرفتن حق الناس محسوب می شود و آیا بر سر او کلاه گذاشتن گناه است و درآخرت باید جواب پس داد؟

پاسخ: آنچه از محتوای این پرسش فهمیده می شود این است که سوال کننده تصور می کند که اگر مسلمانی مرتکب عمل شرکی شود او مشرک گشته لذا حالا خوردن مال او مباح و مجاز است، و در حالی که این گونه نیست؛ لذا برای بهتر واضح شدن این جریان باید سه نکته بیان شود:

1 - مسلمان گرچه عمل شرکی و کفری را مرتکب شود با این وجود نباید او را مشرک و کافر خواندن، زیرا احتمال وجود موانع تکفیر و عدم وجود شرائط کفر در او هست؛ در این باره به احادیث صحیح زیر توجه نمایید:

عَنْ أَبِی ذَرٍّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ سَمِعَ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ: «لاَ یَرْمِی رَجُلٌ رَجُلًا بِالفُسُوقِ، وَلاَ یَرْمِیهِ بِالکُفْرِ، إِلَّا ارْتَدَّتْ عَلَیْهِ، إِنْ لَمْ یَکُنْ صَاحِبُهُ کَذَلِکَ». (صحیح بخاری، حدیث: 6045)

ترجمه: ابوذر رضی الله عنه روایت نمودند که ایشان از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم شنیدند که می فرمایند: فردی فردی را متهم به فسق نمی کند و نه او را متهم به کفر می کند مگر اینکه بر خودش بر می گردد در صورتی که آن کسی را که بدان متهم نموده آن گونه نباشد.

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «أَیُّمَا رَجُلٍ قَالَ لِأَخِیهِ یَا کَافِرُ، فَقَدْ بَاءَ بِهَا أَحَدُهُمَا». (صحیح بخاری، حدیث: 6104)

ترجمه: عبدالله بن عمر رضی الله عنهما روایت نمودند که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هر فردی که به برادر(دینی) خویش بگویید: ای کافر ، قطعا کفر به یکی از آن دو باز گشته است (یعنی اگر واقعا آن فرد کافر باشد که هیچ و رنه کفر به گوینده باز می گردد).

عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِذَا قَالَ الرَّجُلُ لِأَخِیهِ یَا کَافِرُ، فَقَدْ بَاءَ بِهِ أَحَدُهُمَا». (صحیح بخاری، حدیث: 6103)

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه روایت نمودند که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: آنگاه که فرد به برادر(دینی) خویش بگویید: ای کافر ، قطعا کفر به یکی از آن دو باز گشته است (یعنی اگر واقعا آن فرد کافر باشد که هیچ و رنه کفر به گوینده باز می گردد).

عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاکِ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «... مَنْ رَمَى مُؤْمِنًا بِکُفْرٍ فَهُوَ کَقَتْلِهِ». (صحیح بخاری، حدیث: 6105)

ترجمه: ثابت بن ضحاک رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: ... هرکس مؤمنی را متهم به کفر نماید (این کار او؛ از نظر گناه همانند) کشتن اوست.

2 - مسلمانی اگر شرکی را مرتکب می شود حتما عذری مانند، جهل، شبهه، تأویل و... دارد که باید آن عذرهایش برطرف شوند تا او از آن عمل شرکی دست بردارد، و این نکته مهم را باید دانست که مطلق انجام عمل شرکی مسلمانی را مشرک نمی گرداند، زیرا زمانی فرد مشرک می گردد که تمام شروط مشرک گشتن در او یافت شده و هیچ مانعی از موانع کفر در او یافت نشود، که این در حق یک فردی که بطور واقعی ادعای اسلام را دارد محال است، زیرا هیچ فردی که بطور واقعی مدعی اسلام است هرگز بنا بر عناد گرفتار شرک نمی گردد، لذا هرگاه مسلمانی را دیدیم که گرفتار شرکی شده است، ما آن عمل را شرک دانسته، ولی آن برادر مسلمان ما را مشرک ندانیم؛ زیرا حتما برای او عذری از اعذار شرعی از قبیل، جهل، شبهه، تأویل، تقلید از عالم و... وجود دارد، لذا او مسلمان محسوب می شود.

3 - در این شکی نیست که مال مسلمان را به ناحق خوردن حرام است و حق الناس محسوب شده و فردای قیامت باید جواب پس داد، در این باره به این سه حدیث صحیحی که در ذیل آورده می شوند توجه نمایید:

1 - عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ:«... کُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ، دَمُهُ، وَمَالُهُ، وَعِرْضُهُ». (صحیح مسلم، حدیث: 2564)

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و اله وسلم فرمودند: ... تمام مسلمان بر مسلمان دیگر حرام است، (ریختن) خونش، و (خوردن) مالش، و (ریختن) آبرویش.

2 - عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: قَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «... إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ عَلَیْکُمْ دِمَاءَکُمْ، وَأَمْوَالَکُمْ، وَأَعْرَاضَکُمْ کَحُرْمَةِ یَوْمِکُمْ هَذَا، فِی شَهْرِکُمْ هَذَا، فِی بَلَدِکُمْ هَذَا » (صحیح بخاری، حدیث: 1742)

ترجمه: ابن عمر رضی الله عنهما فرمودند: پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:... همانا الله (متعال) بر شما حرام قرار داده است (رختن) خونهایتان، و(خوردن) اموالتان، و (ریختن) آبرهایتان، همانند (اینکه حرام قرار داده) حرمت شکنی این روزتان (دهم ذوالحجه) در این ماه تان (ذوالحجه) در این شهرتان (مکه مکرمه).

3- عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ کَانَتْ لَهُ مَظْلَمَةٌ لِأَخِیهِ مِنْ عِرْضِهِ أَوْ شَیْءٍ، فَلْیَتَحَلَّلْهُ مِنْهُ الیَوْمَ، قَبْلَ أَنْ لاَ یَکُونَ دِینَارٌ وَلاَ دِرْهَمٌ، إِنْ کَانَ لَهُ عَمَلٌ صَالِحٌ أُخِذَ مِنْهُ بِقَدْرِ مَظْلَمَتِهِ، وَإِنْ لَمْ تَکُنْ لَهُ حَسَنَاتٌ أُخِذَ مِنْ سَیِّئَاتِ صَاحِبِهِ فَحُمِلَ عَلَیْهِ». (صحیح بخاری، حدیث: 2449)

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:هرکس نسبت به آبرو یا چیز دیگری نسبت به برادر (و یا خواهردینی) خویش، مرتکب ظلمی شده است، امروز(در این دنیا) باید که از او حلالی بطلبد (و حقش را اداء کند)، پیش از اینکه روزی فرا رسد که در آنجا (پول و) سکه طلا و سکه نقره ای نیست، اگر برای این (ظالم) عمل نیکی باشد به اندازه همان ظلمش از اعمال نیک او گرفته شده و به مظلوم داده خواهد شد، و اگرفرد (ظالم) نیکی هایی نداشته باشد از گناهان آن یارش (که در دنیا به او ظلم نموده) گرفته شده و بر دوش او انداخته خواهد شد.