ترجمه جامع الترمذی ،حدیث 93 تا 102

 بَابُ المَسْحِ عَلَى الخُفَّیْنِ

بحث مسح بر دو موزه

93 - (صحیح) حَدَّثَنَا هَنَّادٌ قَالَ: حَدَّثَنَا وَکِیعٌ، عَنْ الأَعْمَشِ، عَنْ إِبْرَاهِیمَ، عَنْ هَمَّامِ بْنِ الحَارِثِ، قَالَ: بَالَ جَرِیرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، ثُمَّ «تَوَضَّأَ، وَمَسَحَ عَلَى خُفَّیْهِ»، فَقِیلَ لَهُ: أَتَفْعَلُ هَذَا؟ قَالَ: وَمَا یَمْنَعُنِی، وَقَدْ «رَأَیْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَفْعَلُهُ» قَالَ إِبْرَاهِیمُ: وَکَانَ یُعْجِبُهُمْ حَدِیثُ جَرِیرٍ لِأَنَّ إِسْلَامَهُ کَانَ بَعْدَ نُزُولِ المَائِدَةِ.

ترجمه: همّام بن حارث رحمه الله فرمودند: جریر بن عبدالله رضی الله عنه ادرار نموده و سپس وضو گرفتند و بر دو موزهشان مسح نمودند، به ایشان گفته شد : چرا این کار را انجام می دهی؟ ایشان گفتند: مگر چه چیزی مانع من از انجام این کار می شود و در حالیکه من رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم را دیده ام که این کار را می کنند. ابراهیم رحمه الله فرمودند: (شاگردان عبدالله بن مسعود رضی الله عنه) را حدیث را می پسندیدند، زیرا اسلام ایشان بعد از نازل شدن سوره مائده بوده است.

94 - (صحیح) وَیُرْوَى عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ، قَالَ: رَأَیْتُ جَرِیرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ  تَوَضَّأَ، وَمَسَحَ عَلَى خُفَّیْهِ، فَقُلْتُ لَهُ فِی ذَلِکَ، فَقَالَ: «رَأَیْتُ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ، وَمَسَحَ عَلَى خُفَّیْهِ»، فَقُلْتُ لَهُ: أَقَبْلَ المَائِدَةِ، أَمْ بَعْدَ المَائِدَةِ؟ فَقَالَ: مَا أَسْلَمْتُ إِلَّا بَعْدَ المَائِدَةِ، حَدَّثَنَا بِذَلِکَ قُتَیْبَةُ قَالَ: حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ زِیَادٍ التِّرْمِذِیُّ، عَنْ مُقَاتِلِ بْنِ حَیَّانَ، عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ، عَنْ جَرِیرٍ، وَرَوَى بَقِیَّةُ، عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَدْهَمَ، عَنْ مُقَاتِلِ بْنِ حَیَّانَ، عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ، عَنْ جَرِیرٍ.

ترجمه: از شهر بن حوشب رحمه الله روایت می شود که ایشان فرمودند: من جریر بن عبدالله رضی الله عنه را دیدم که وضو گرفته و بر دو موزهشان مسح نمودند، من به ایشان در این باره (اعتراض نموده) گفتم (که چرا این کار را انجام می دهی و پاهایت را نمی شوئی؟)، ایشان فرمودند: من پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را دیدم که وضو گرفته و بر دو موزهشان مسح نمودند، من به ایشان گفتم که قبل از (نزول) سوره مائده (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم مسح بر موزه نمودند) و یا بعد از نزول سوره مائده؟ ایشان فرمودند: من مسلمان نشدم مگر بعد از(نزول) سوره مائده.

بَابُ المَسْحِ عَلَى الخُفَّیْنِ لِلْمُسَافِرِ وَالمُقِیمِ

بحث (مدّت) مسح بر دو موزه برای مسافر و مقیم

95 - (صحیح) حَدَّثَنَا قُتَیْبَةُ قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ، عَنْ سَعِیدِ بْنِ مَسْرُوقٍ، عَنْ إِبْرَاهِیمَ التَّیْمِیِّ، عَنْ عَمْرِو بْنِ مَیْمُونٍ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الجَدَلِیِّ، عَنْ خُزَیْمَةَ بْنِ ثَابِتٍ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ المَسْحِ عَلَى الخُفَّیْنِ؟ فَقَالَ: «لِلْمُسَافِرِ ثَلَاثَةٌ، وَلِلْمُقِیمِ یَوْمٌ».

ترجمه: خزیمه بن ثابت رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در باره (مدّت) مسح بردو موزه پرسیده شدند؟ ایشان فرمودند: (مدت مسح بر موزها) برای مسافرسه (شبانه روز) و برای مقیم یک (شبانه) روزاست.

96 - (حسن) حَدَّثَنَا هَنَّادٌ قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ، عَنْ عَاصِمِ بْنِ أَبِی النَّجُودِ، عَنْ زِرِّ بْنِ حُبَیْشٍ، عَنْ صَفْوَانَ بْنِ عَسَّالٍ، قَالَ: «کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَأْمُرُنَا إِذَا کُنَّا سَفَرًا أَنْ لَا نَنْزِعَ خِفَافَنَا ثَلَاثَةَ أَیَّامٍ وَلَیَالِیهِنَّ، إِلَّا مِنْ جَنَابَةٍ، وَلَکِنْ مِنْ غَائِطٍ وَبَوْلٍ وَنَوْمٍ».

ترجمه: صفوان بن عسّال رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم به ما دستورمی دادند که هرگاه ما مسافر بودیم موزهای ما را (از پاهایمان) نکشیم تا سه شبانه روز، (و برآنها به هنگام وضومسح کشیم) مگر از جنابت (که باید بیرون نموده و غسل کنیم و پاهایمان را بشویم) و لیکن (بعد) از مدفوع، ادرار نمودن و خوابیدن (است که اگر بخواهیم وضو بگیریم برموزهایمان مسح کشیم).

بَابٌ فِی المَسْحِ عَلَى الخُفَّیْنِ أَعْلَاهُ وَأَسْفَلِهِ

بحثی در باره مسح برپشت و کف دو موزه

97 - (ضعیف) حَدَّثَنَا أَبُو الوَلِیدِ الدِّمَشْقِیُّ قَالَ: حَدَّثَنَا الوَلِیدُ بْنُ مُسْلِمٍ قَالَ: أَخْبَرَنِی ثَوْرُ بْنُ یَزِیدَ، عَنْ رَجَاءِ بْنِ حَیْوَةَ، عَنْ کَاتِبِ المُغِیرَةِ، عَنْ المُغِیرَةِ بْنِ شُعْبَةَ، «أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ مَسَحَ أَعْلَى الخُفِّ وَأَسْفَلَهُ».

ترجمه: مغیره بن شعبه رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم برپشت و کف موزهایشان مسح نمودند.

 بَابٌ فِی المَسْحِ عَلَى الخُفَّیْنِ ظَاهِرِهِمَا

بحثی در باره برپشت و بالای دو موزه مسح نمودن

98 - (حسن صحیح) حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ حُجْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ أَبِی الزِّنَادِ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَیْرِ، عَنْ المُغِیرَةِ بْنِ شُعْبَةَ، قَالَ: «رَأَیْتُ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَمْسَحُ عَلَى الخُفَّیْنِ عَلَى ظَاهِرِهِمَا».

ترجمه: مغیره بن شعبه رضی الله عنه فرمودند: من پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را دیده ام که بر پشت و بالای دو موزه مسح می نمودند.

بَابٌ فِی المَسْحِ عَلَى الجَوْرَبَیْنِ وَالنَّعْلَیْنِ

بحثی در باره مسح بر دو جوراب و دو کفش

99 - (صحیح) حَدَّثَنَا هَنَّادٌ، وَمَحْمُودُ بْنُ غَیْلَانَ، قَالَا: حَدَّثَنَا وَکِیعٌ، عَنْ سُفْیَانَ، عَنْ أَبِی قَیْسٍ، عَنْ هُزَیْلِ بْنِ شُرَحْبِیلَ، عَنْ المُغِیرَةِ بْنِ شُعْبَةَ، قَالَ: «تَوَضَّأَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَمَسَحَ عَلَى الجَوْرَبَیْنِ وَالنَّعْلَیْنِ».

ترجمه: مغیره بن شعبه رضی الله عنه فرمودند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم وضو گرفته و بر دو جوراب و دو کفش مسح نمودند.

بَابُ مَا جَاءَ فِی المَسْحِ عَلَى العِمَامَةِ

بحث آنچه در باره مسح بر عمامه و دستار آمده است.

100 - (صحیح) حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ قَالَ: حَدَّثَنَا یَحْیَى بْنُ سَعِیدٍ القَطَّانُ، عَنْ سُلَیْمَانَ التَّیْمِیِّ، عَنْ بَکْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ المُزَنِیِّ، عَنْ الحَسَنِ، عَنْ ابْنِ المُغِیرَةِ بْنِ شُعْبَةَ، عَنْ أَبِیهِ، قَالَ: «تَوَضَّأَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَمَسَحَ عَلَى الخُفَّیْنِ وَالعِمَامَةِ».

ترجمه: مغیره بن شعبه رضی الله عنه فرمودند: پیامبر وضوگرفته و بر دوموزه و عمامه مسح کشیدند.

، قَالَ بَکْرٌ: وَقَدْ سَمِعْتُهُ مِنَ ابْنِ المُغِیرَةِ، وَذَکَرَ مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ فِی هَذَا الحَدِیثِ فِی مَوْضِعٍ آخَرَ «أَنَّهُ مَسَحَ عَلَى نَاصِیَتِهِ وَعِمَامَتِهِ» وَقَدْ رُوِیَ هَذَا الحَدِیثُ مِنْ غَیْرِ وَجْهٍ عَنِ المُغِیرَةِ بْنِ شُعْبَةَ، وَذَکَرَ بَعْضُهُمْ «المَسْحَ عَلَى النَّاصِیَةِ وَالعِمَامَةِ».

ترجمه: در روایت دیگری از مغیره بن شعبه رضی الله عنه آمده که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بر قسمت جلوی سرو عمامه ایشان مسح نمودند.

101 - (صحیح) حَدَّثَنَا هَنَّادٌ قَالَ: حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُسْهِرٍ، عَنْ الأَعْمَشِ، عَنْ الحَکَمِ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِی لَیْلَى، عَنْ کَعْبِ بْنِ عُجْرَةَ، عَنْ بِلَالٍ، «أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ مَسَحَ عَلَى الخُفَّیْنِ وَالخِمَارِ».

ترجمه: بلال رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بر دو موزه و دستاری که بر سر داشتند مسح کشیدند.

102 - (سند صحیح) حَدَّثَنَا قُتَیْبَةُ بْنُ سَعِیدٍ قَالَ: حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ المُفَضَّلِ، عَنْ  عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ إِسْحَاقَ، عَنْ أَبِی عُبَیْدَةَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَمَّارِ بْنِ یَاسِرٍ، قَالَ: سَأَلْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ المَسْحِ عَلَى الخُفَّیْنِ؟ فَقَالَ: «السُّنَّةُ یَا ابْنَ أَخِی»، وَسَأَلْتُهُ عَنِ المَسْحِ عَلَى العِمَامَةِ؟ فَقَالَ: «أَمِسَّ الشَّعَرَ المَاءَ».

ترجمه: ابوعبیده بن محمّد رحمه الله فرمودند: از جابر بن عبدالله رضی الله عنه در باره مسح بر دو موزه (در وضو) پرسیدم؟ ایشان فرمودند: سنّت است ای پسر برادرم، و در باره مسح بر دستار و عمامه پرسیدم؟ ایشان فرمودند: مو(ی سر) را با آب لمس کن.