قضایی نماز وتر

پرسش: اگر کسی تا اذان صبح نماز وترش را نخواند آیا می شود بعد از اذان صبح بخواند؟

پاسخ: وقت نماز وتر بعد از نماز عشاء شروع تا شروع وقت نماز صبح ادامه دارد، ولی اگر کسی بخواب رفت و یا فرموش کرد، هرگاه که به یادش آمد و یا بیدارشد؛ می تواند نماز وترش را قضاء بیاورد و بخواند، در این باره به این دو حدیث صحیح زیر توجه نمایید:

1- عَنْ أَبِی سَعِیدٍ، أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: «أَوْتِرُوا قَبْلَ أَنْ تُصْبِحُوا». صحیح مسلم، (754)

ترجمه: ابوسعید خدری رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: قبل از اینکه وارد وقت صبح گردید (نماز) وتر (خود را) بخوانید.

2- عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الخُدْرِیِّ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ نَامَ عَنِ الوِتْرِ أَوْ نَسِیَهُ فَلْیُصَلِّ إِذَا ذَکَرَ وَإِذَا اسْتَیْقَظَ».جامع الترمذی، (465)

ترجمه: ابوسعید خدری رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرکس از نماز وتر بخواب رفت و یا اینکه (خواندن) آن را فراموش کرد، پس باید هرگاه که بیادش آمد و (یا) هرگاه که از خواب بیدار شد (نماز وترش را) بخواند.

حکم جمع در میان نماز جمعه و عصر برای مسافر

پرسش: آیا جمع بین نمازجمعه و نماز عصر برای مسافر و یا افراد معذورجایز است؟

پاسخ: بنا بر دو دلیل بله؛ جمع در میان نماز جمعه و نماز عصر برای مسافر و افراد معذور جایز است:

1- نماز جمعه؛ جانشین نماز ظهر است، لذا همانگونه که در میان نماز ظهر و عصر جمع جایز است در میان جانشین ظهر یعنی نماز جمعه و میان عصر نیز جمع نمودن، جایز است.

 2- در صحیح مسلم روایت (705) زمانی که از علت جمع نمودن رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم در میان دو نماز در وطن و محل اقامت؛ از ابن عباس رضی الله عنه پرسیده می شود، ایشان در جواب می فرمایند: «أَرَادَ أَنْ لَا یُحْرِجَ أَحَدًا مِنْ أُمَّتِهِ»، رسول الله صلی الله علیه و آله خواسته تا کسی از امتش را به تنگی و سختی نیندازد، و همچنین در روایت (706) صحیح مسلم که از معاذبن جبل رضی الله عنه در باره حکمت جمع نمودن رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم در سفر در میان دو نمازروایت شده؛ پرسیده می شود در آن نیزچنین پاسخ داده شده است: «أَرَادَ أَنْ لَا یُحْرِجَ أُمَّتَهُ»، رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم خواسته تا امتش به تنگی و حرج نیندازد.

لذا برای رفع حرج از مسافر؛ جمع در میان نماز جمعه و نمازعصر مجاز می باشد.

حکم یافتن اشیاء گم شده

پرسش: اگر کسی گوسفندی را یافت و بعد آن گوسفند بچه زیاید و صاحبش پیدا نشد، فرد یابنده به این گوسفند و بچه آن چه کند؟

پاسخ: اگر کسی گوسفندی را یافت باید تا یک سال اعلان کند، اگر صاحبش پیدا شد که آن گوسفند را به صاحبش باز گرداند، واگر در مدت این سال زاید بچه آن نیز باید به صاحبش باز گردانده شود، و اگر آن گوسفند در طول سال مرده که هیچ، ولی اگر بعد از یک سال گوسفند زنده بود و صاحبش هم پیدا نشد، آن وقت است که آنکسی که آن را یافته مالکش می گردد، و هر نوع تصرف برایش مجاز می باشد، ولی اگر بعدها هر زمان صاحبش پیدا شد باید آن گوسفند بهمراه تمام بچه هایش به صاحبش باز گردانده شود، و اگر یابنده آن را بعد از یکسال آن گوسفند را کشته و خورد و یا فروخت ولی بعد ها صاحبش پیدا شد، در این وقت باید قیمتش و یا گوسفندی همانندش را به صاحبش برگردانده شود، در این باره به حدیث زیر توجه نمایید:

عَنْ زَیْدِ بْنِ خَالِدٍ الجُهَنِیِّ أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنِ اللُّقَطَةِ، فَقَالَ: «اعْرِفْ وِکَاءَهَا، أَوْ قَالَ وِعَاءَهَا، وَعِفَاصَهَا، ثُمَّ عَرِّفْهَا سَنَةً، ثُمَّ اسْتَمْتِعْ بِهَا، فَإِنْ جَاءَ رَبُّهَا فَأَدِّهَا إِلَیْهِ» قَالَ: فَضَالَّةُ الإِبِلِ؟ فَغَضِبَ حَتَّى احْمَرَّتْ وَجْنَتَاهُ، أَوْ قَالَ احْمَرَّ وَجْهُهُ، فَقَالَ: «وَمَا لَکَ وَلَهَا، مَعَهَا سِقَاؤُهَا وَحِذَاؤُهَا، تَرِدُ المَاءَ وَتَرْعَى الشَّجَرَ، فَذَرْهَا حَتَّى یَلْقَاهَا رَبُّهَا» قَالَ: فَضَالَّةُ الغَنَمِ؟ قَالَ: «لَکَ، أَوْ لِأَخِیکَ، أَوْ لِلذِّئْبِ». صحیح بخاری، حدیث (91)

ترجمه: زید بن خالد جهنی رضی الله عنه فرمودند: همانا مردی از پیامبر صلی الله علیه و آله در باره چیزی که یافته می شود پرسید، (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: نخ (دهان کیسه) اش طرفش و ظرفش را شناسائی کن و سپس یکسال اعلان کن، سپس (اگر صاحبش پیدا نشد) از آن استفاده کن، و اگرصاحبش آمده که آنچه را که یافتی به صاحبش برگردان. (آن مرد) گفت: در باره شتر گم شده چه می فرمایید؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم، به حدی) ناراحت شدند تا اینکه دو گونه و یا چهره ایشان سرخ شد، و سپس فرمودند: ترا به شترچه و در حالی که مشک آبش و سمش همراهش هست، برآب می رود و از درخت و گیاه می چرد، رهایش کن تا اینکه صاحبش آن را در یابد،(آن مرد) گفت: در باره گوسفند گم شده چه می فرمایید؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: (آن گوسفند گم شده) از توست (اگر صاحبش پیدا نشود) و یا از برادر تو است (اگر صاحبش که برادر دینی تو است پیدا شد) و یا از گرگ خواهد بود(در صورتی که آن گوسفند گم شده را رها کنی).

آیا بستن دندان اشکال دارد؟

پرسش: آیا بستن دندان اشکال دارد؟

پاسخ: علاج و درمان برای هر عضو از بدن و یا هرقسم از بدن مجاز است، رسول الله صلی الله علیه وآله و سلم فرمودند: «تَدَاوَوْا فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ لَمْ یَضَعْ دَاءً إِلَّا وَضَعَ لَهُ دَوَاءً، غَیْرَ دَاءٍ وَاحِدٍ الْهَرَمُ». سنن ابی داود (3855)

ترجمه: (در بیماریها خودتان را) مداوا کنید زیرا الله با عزت و بزرگوار هیچ دردی را نیافریده مگر اینکه برایش دارویی نیز آفریده است، بجز یک درد و بیماری که پیری (و مرگ) باشد.

طبق این قانون کلی هر نوع بیماری و دردی که در بدن باشد علاجش مجاز است، جریان دندان نیز از این قانون استثناء نیست، لذا کندن دندان ، و یا پر کردن و یا بستن بوقت نیاز مجاز می باشد.

احکام ماه گرفتگی و خورشید گرفتگی

پرسش: آیا این درست است که برخی می گویند: در زمان ماه گرفتگی و یا خورشید گرفتگی اگر زن حامله راه برود و یا تکان بخورد بچه اش ناقص متولد می شود؟

پاسخ : این واقعیت ندارد که در زمان ماه گرفتگی و یا خورشید گرفتگی اگر زن حامله راه برود و یا تکان بخورد بچه اش ناقص متولد می شود، در اصل خورشید و ماه دو نشانی از نشانی ها وجود الله متعال اند که گه گاهی الله متعال برای آنها گرفتگی ایجاد می کند و با این طریق بندگانش را می ترساند، لذا هرگاه که خورشید و یا ماه گرفت، اسلام به ما دستور دعا، دادن صدقات، آزادی غلامان، نماز و انجام سایر کاریهای نیک را داه اند، در این باره به چند حدیث صحیح در این باره توجه نمایید:

1-  عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «إِنَّ الشَّمْسَ وَالقَمَرَ آیَتَانِ مِنْ آیَاتِ اللَّهِ، لاَ یَخْسِفَانِ لِمَوْتِ أَحَدٍ وَلاَ لِحَیَاتِهِ، فَإِذَا رَأَیْتُمْ ذَلِکَ، فَادْعُوا اللَّهَ، وَکَبِّرُوا وَصَلُّوا وَتَصَدَّقُوا». صحیح بخاری، حدیث (1044)

ترجمه: عایشه رضی الله عنها فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همانا خورشید و ماه دو نشانی از نشانیهای الله است، این دو نه برای مرگ کسی و نه برای زندگی کسی می گیرند، هرگاه شما این (گرفتگی) را دیدید، پس از الله دعا کنید، و الله اکبر بگویید، و نماز بخوانید و صدقه بدهید.

2- عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ أَبِی بَکْرٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَتْ: «کُنَّا نُؤْمَرُ عِنْدَ الخُسُوفِ بِالعَتَاقَةِ». صحیح بخاری، حدیث (2520).

ترجمه: اسماء دختر ابوبکر رضی الله عنهما فرمودند:  ما ( از جانب رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) به هنگام خورشید گرفتگی دستور به آزاد نمودن بردگان؛ داده می شدیم.

3- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «إِنَّ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ آیَتَانِ مِنْ آیَاتِ اللهِ، لَا یَنْکَسِفَانِ لِمَوْتِ أَحَدٍ، وَلَا لِحَیَاتِهِ، فَإِذَا رَأَیْتُمْ ذَلِکَ فَاذْکُرُوا اللهَ». صحیح مسلم، حدیث (907)

ترجمه: ابن عباس رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همانا خورشید و ماه دو نشانی از نشانیهای الله اند، نه برای مرگ کسی می گسرند و نه برای زندگی کسی، هرگاه که این گرفتگی را مشاهده نمایید، پس الله را یاد کنید( و به ذکر الله مشغول گردید).

4- عَنْ أَبِی مُوسَى، عَن النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: «إِنَّ هَذِهِ الْآیَاتِ الَّتِی یُرْسِلُ اللهُ لَا تَکُونُ لِمَوْتِ أَحَدٍ، وَلَا لِحَیَاتِهِ، وَلَکِنَّ اللهَ یُرْسِلُهَا، یُخَوِّفُ بِهَا عِبَادَهُ، فَإِذَا رَأَیْتُمْ مِنْهَا شَیْئًا، فَافْزَعُوا إِلَى ذِکْرِهِ، وَدُعَائِهِ، وَاسْتِغْفَارِهِ». صحیح مسلم، حدیث (912)

ترجمه: ابوموسی رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همانا این نشانی ها (همانند خورشید گرفتگی و غیره ای) که الله می فرستد نه برای مرگ یکی اتفاق می افتد و نه برای زندگیش، و لیکن الله آنها را می فرستد و با آنها بندگانش را می ترساند، هرگاه که چیزی از اینها را دیدید، پس بسوی ذکر الله و دعایش و طلب آمرزش از ایشان بشتابید.

آیا می شود به اهل تصوّف اهل سنّت گفت؟

پرسش: آیا می شود به اهل تصوّف اهل سنّت گفت؟

پاسخ: برخی ازعلماء می گویند که اهل تصوّف در اهل سنّت عام داخل و در اهل سنّت خاص داخل نیستند، ولی بنظر بنده هر چند ما بیشتربتوانیم تقسیم بندی های فرقه ای درون اسلام را رها کنیم و به همان نامی که الله متعال در قرآن مجید بر ما گذاشته بسنده کنیم بهتر خواهد بود، و ما را بهم نزدیک تر و از اختلافات و در گیریهای فرقه ای بدور تر خواهد داشت، وچه زیبا می شد که اگر همه ما مسلمانان خودمان را بنام زیبایی که الله متعال ما را نام گذاری نموده بسنده می کردیم، الله متعال در آیه (78) سوره حج ما را چنین نام گذاری نموده اند: .... هُوَ سَمَّاکُمُ الْمُسْلِمِینَ مِنْ قَبْلُ وَفِی هَذَا ....یعنی: الله شما را پیش از این (کتاب، درکتابهای آسمانی پیشین) و در این (کتاب آسمانی) مسلمان نام گذاری نموده است.

لذا ما مسلمانان به جای اینکه هر روز گروهی را از جمع ما بیرون کنیم، و عرصه را بر خود و دیگران تنگ کنیم، و فقط خود را حق و سایراهل اسلام را منحرف معرفی نماییم، و آب در آسیاب دشمنان دین برزیم، و دیگران را تکفیر، تفسیق و تبدیع کنیم، باید با کمال اخلاص و نهایت حکمت؛ به نصیحت اهل اسلام بپردازیم، تا بدین طریق خود و دیگران را از مسیر واقعی به انحراف نکشانیم، همانگونه که در این حدیث آمده؛ خیر خواه تمام اهل اسلام باشیم:

عَنْ تَمِیمٍ الدَّارِیِّ أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: «الدِّینُ النَّصِیحَةُ» قُلْنَا: لِمَنْ؟ قَالَ: «لِلَّهِ وَلِکِتَابِهِ وَلِرَسُولِهِ وَلِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِینَ وَعَامَّتِهِمْ». صحیح مسلم، حدیث (55).

ترجمه: تمیم داری رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: دین خیر خواهی است، ما گفتیم: برای چه کسی؟ ایشان فرمودند: برای الله، و برای کتابش، و برای رسولش، و برای رهبران مسلمان و عوام آنها.

حکم خریداجناس با تفاوت قیمت نقد و نسیه

پرسش: آیا خرید ماشین و یا هر چیز دیگر که قیمت نقد آنها با نسیه آنها متفاوت است یعنی نقدی ارزان تر و نسیه ای و قسطی گران تر است، جایزاست؟

پاسخ: خرید و فروش ماشین و سایر اجناس و کالاها بر چند نوع است:

1 - بصورت نقدی و با قیمت نقدی بازار، این نوع معاملات جایز است.

2 - بصورت نسیه ولی به قیمت نقدی، این نوع داد و ستدها جایز است.

3 - بصورت نسیه با قیمتی بیشتر از قیمت نقدی معامله نمودن، و یا بعبارت دیگر بصورت قسطی و با افزایش قیمت معامله نمودن، این نوع خرید و فروش ها حرام و رباست.

عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ قَالَ: «نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عَنْ بَیْعَتَیْنِ فِی بَیْعَةٍ». صحیح است ، سنن نسائی حدیث (4632)

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم از دو قیمت (نقد و نسیه با افزایش قیمت) در یک معامله ممانعت نمودند.

عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، قَالَ: قَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ بَاعَ بَیْعَتَیْنِ فِی بَیْعَةٍ، فَلَهُ أَوْکَسُهُمَا أَوِ الرِّبَا». حسن است، سنن ابی داود، حدیث (3461).

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرکس قیمت (نقد و نسیه با افزایش قیمت) در یک معامله انجام دهد پس برای او ازاین دو همانی است که کم تر(و نقدی) است و یا (همان نسیه با افزیش قیمت است که) رباست.

آیا در قرآن و سنّت در باره مهدی علیه السلام مطلبی آمده است؟

آیا در قرآن و سنّت در باره مهدی علیه السلام مطلبی آمده است؟

پاسخ: در قرآن مجید در باره مهدی علیه السلام سخنی به میان نیامده است ولی احادیث صحیح متعددی در باره مهدی علیه السلام آمده که در ذیل به چند تا از آنها اشاره خواهیم نمود:

1- (صحیح) عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «لَا تَذْهَبُ الدُّنْیَا حَتَّى یَمْلِکَ العَرَبَ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی یُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِی».

ترجمه: عبدالله بن مسعود رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: دنیا نمی رود و به پایان نمی رسد تا اینکه مردی از خاندان من بر عربها حکومت کند، که نامش با نام من برابری دارد.                            

جامع ترمذی، حدیث (2230)

2- (صحیح) عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ حَتَّى یَبْعَثَ فِیهِ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَیْتِی یُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِی، وَاسْمُ أَبِیهِ اسْمُ أَبِی، یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطًا، وَعَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْمًا وَجَوْرًا» .

ترجمه: عبد الله بن مسعود رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: اگر از دنیا باقی نماند بجز یک روز قطعا الله آن روز را طولانی خواهد نمود تا اینکه مردی را از خاندان من بر انگیخته کند که نامش با نام من و نام پدرش با نام پدر من برابری دارد ، او زمین را پر از عدل و انصاف می کند همان گونه که پر از ظلم و ستم شده است. 

سنن ابی داود، حدیث (4282).

3 - (صحیح) عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ، قَالَتْ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ: «الْمَهْدِیُّ مِنْ عِتْرَتِی، مِنْ وَلَدِ فَاطِمَةَ».

ترجمه: ام سلمه رضی الله عنها فرمودند: من از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیدم که می فرمایند: مهدی از خاندان من و از نسل فاطمه (رضی الله عنها) می باشد.

سنن ابی داود، حدیث (4284).

4- (حسن) عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «الْمَهْدِیُّ مِنِّی، أَجْلَى الْجَبْهَةِ، أَقْنَى الْأَنْفِ، یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطًا وَعَدْلًا، کَمَا مُلِئَتْ جَوْرًا وَظُلْمًا، یَمْلِکُ سَبْعَ سِنِینَ».

ترجمه: ابوسعید خدری رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: مهدی از(خاندان) من است، که جلوی سرش صاف و بی موست و بینیش کشیده و نوک باریک و خمیده است، او زمین را پر از عدل و انصاف می کند، همانگونه که پر از ظلم و ستم گشته است، او هفت سال حکومت می کند.

سنن ابی داود، حدیث (4285).

5 - (حسن) عَنْ عَلِیٍّ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «الْمَهْدِیُّ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ، یُصْلِحُهُ اللَّهُ فِی لَیْلَةٍ».

ترجمه: علی بن ابی طالب رضی الله عته فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: مهدی از خاندان ما است، الله او را در یک شب اصلاح می گرداند.

سنن ابن ماجه، حدیث (4085).

نشانی شناخت جهاد واقعی از غیر واقعی درچیست؟

پرسش: نشانی شناخت جهاد واقعی از غیر واقعی درچیست؟

پاسخ : امروزه برخی ازمسلمانان، بسیاری از درگیریهای فی ما بین مسلمین و کشت و کشتارهای درون کشورهای اسلامی را جهاد نام گذاری می کنند، و در حالی که جهاد با درگیریهای داخلی فرق دارد، اولی اجر و ثواب و دیگری سرتا پا گناه و معصیت است، برای شناخت فرق در میان جهاد واقعی و درگیریهای فی ما بین مسلمین؛ دو چیز را باید خوب دانست:

1- جهاد فقط با کفار و منافقین صورت می گیرد، همان گونه که الله متعال در آیه (73) سوره توبه و درآیه (9) سوره تحریم فرموده اند:

یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ جَاهِدِ الْکُفَّارَ وَالْمُنَافِقِینَ وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ.

ترجمه: ای پیامبر با کفار و منافقین جهاد کن و برآنها سخت بگیر و جایگاه آنان جهنم است و بد جایگاهی است.

لذا درگیریهایی فی ما بین مسلمین و جنگ های درون کشورهای اسلامی جهاد نیست و برادر کشی است، و رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم در این باره فرموده اند:

عَن أَبی بَکْرَةَ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ: «إِذَا التَقَى المُسْلِمَانِ بِسَیْفَیْهِمَا فَالقَاتِلُ وَالمَقْتُولُ فِی النَّارِ»، فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ هَذَا القَاتِلُ فَمَا بَالُ المَقْتُولِ قَالَ: «إِنَّهُ کَانَ حَرِیصًا عَلَى قَتْلِ صَاحِبِهِ». صحیح بخاری، حدیث (31)

ترجمه: ابوبکره رضی الله عنه فرمودند: من از رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که می فرمایند: هرگاه دو مسلمان با شمشیرهایشان با یکدیگر در گیرشوند (که یکی از آن دو کشته شود) کشنده و کشته شده در آتش جهنم (خواهند رفت)، من گفتم ای رسول الله این که کشنده است (که مستحق جهنم است) جریان (جهنم رفتن) فرد کشته شده چیست؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: همانا او نیز علاقه به کشتن آن همراهش (که با او درگیرشده) داشته است.

2- جهاد فقط باید برای اعلای کلمه الله و سربلندی اسلام باشد و لاغیر، در این باره به حدیث (7458) صحیح بخاری توجه نمایید:

 عَنْ أَبِی مُوسَى، قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ الرَّجُلُ: یُقَاتِلُ حَمِیَّةً، وَیُقَاتِلُ شَجَاعَةً، وَیُقَاتِلُ رِیَاءً، فَأَیُّ ذَلِکَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ؟ قَالَ: «مَنْ قَاتَلَ لِتَکُونَ کَلِمَةُ اللَّهِ هِیَ العُلْیَا، فَهُوَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ».

ترجمه: ابوموسی رضی الله عنه مردی به نزد پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آمد و گفت: مردی برای تعصبات (قومی قبیله و غیره) می جنگد، (و مردی ) برای اظهار بهادری و شجاعت می جنگد، و (مردی) برای خود نمائی و ریاکاری می جنگند، پس کدام یک از اینها در راه الله می باشد؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: هرکس برای بلندی کلمه و سخن الله بحنگد او در راه الله است.

چرا علماء «عَدَد و عُدّة» را درجهاد شرط کردند؟

پرسش:  چرا علماء «عَدَد و عُدّة» را درجهاد شرط کردند، در حالیکه اکثر غزوات پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم؛ مسلمانان از کفار هم تعدادشان کمتر بوده و هم سلاحشان کم تر بوده است؟.

پاسخ : در بحث جهاد عَدَد «تعداد مناسبی از افراد» و عُدّة «ابزار و وسائل جنگی مناسب» داشتن ، ضروری است، چون این دو برای هر یک جنگ ضروری است، زیرا بدون این دو جنگ ممکن نیست، و الله متعال این دستور را داده اند، آنجایی که در سوره انفال آیه (60) فرموده اند:

وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّکُمْ وَآخَرِینَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ یَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فِی سَبِیلِ اللَّهِ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ.

ترجمه: و برای آنان یعنی کفار؛ هر آنچه از توان و بستن (و داشتن) اسبان می توانید آماده گیری نمایید، تا با آن دشمن الله و دشمن خودتان و دیگرانی علاوه از اینها که شما آنها را نمی دانید و الله آنها را می داند؛ را بترسانید، و آنچه شما در راه الله خرج می کنید، الله پاداش کامل آن را به شما خواهد داد و در حالی که به شما ظلم نخواهد شد.

البته در این شک و تردیدی نیست که آنچه مسلمانان را در جنگ ها پیروز می گرداند، فضل و کرم الهی است، و اگر فضل و کرم الهی همراه نباشد، تعداد زیاد افراد و ابزار و وسائل مهم جنگی نیز کاری را پیش نخواهد برد و مشکلی را حل نخواهد کرد، و باعث شکست خواهد شد، الله متعال ىر سوره توبه آیه (25 و 26) می فرماید:

لَقَدْ نَصَرَکُمُ اللَّهُ فِی مَوَاطِنَ کَثِیرَةٍ وَیَوْمَ حُنَیْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْکُمْ کَثْرَتُکُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْکُمْ شَیْئًا وَضَاقَتْ عَلَیْکُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّیْتُمْ مُدْبِرِینَ (*) ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِینَ وَأَنْزَلَ جُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَعَذَّبَ الَّذِینَ کَفَرُوا وَذَلِکَ جَزَاءُ الْکَافِرِینَ (*)

ترجمه: قطعا الله در جاهای زیادی و (همچنین) در روز (جنگ) حنین شما را یاری نمود، آنگاه که زیادی شما، شما را به خود پسندی و تعجب وا داشته بود، و این (تعداد زیاد شما) چیزی را از شما بی نیاز نگرداند، و زمین با و جود گشادیش برشما تنگ آمد و سپس شما پشت گردانده فرار نمودید، و سپس الله آرامشش را بر پیامبرش و بر مسلمانان فرو فرستاد و و سربازان (و لشکریان) که ندیدید را فرو فرستاد و کسانی که کفر نمودند را عذاب داد و این است سازی کافران.

ربا چیست و ربا خوار کیست؟

پرسش:  ربا چیست و ربا خوار کیست؟

پاسخ: ربا در لغت عربی به معنای اضافه و زیادی گویند، ولی در جریان مالی مراد از اصل سرمایه و رأس المال بیشترگرفتن است.

ربا و یا همان سود در اسلام بر دو قسم است:

1 - ربای نسیه، همان پول و مال اضافی است که طلبکار بنا بردیر گرفتن قرضش از بدهکارمی گیرد، در باره حرمت این نوع ربا به حدیث (1596) صحیح مسلم توجه نمایید.

عَنْ أُسَامَة بْن زَیْدٍ، أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: «إِنَّمَا الرِّبَا فِی النَّسِیئَةِ».

ترجمه: اسامه بن زید رضی الله عنه از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم روایت نمودند که ایشان فرمودند: همانا ربا در نسیه است.

2 - ربای فضل؛ ربائی است که در معاملات پولی و برخی از مواد های غذایی صورت می گیرد، همانند معامله یک گرم طلا با دو گرم طلا و یا معامله یک کیلوی گندم با دو کیلوی گندم، این نوع ربا که به آن ربای فضل گفته می شود، این نوع ربا نیز حرام است، همانگونه که در حدیث (1584) صحیح مسلم این چنین آمده است:

عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «الذَّهَبُ بِالذَّهَبِ، وَالْفِضَّةُ بِالْفِضَّةِ، وَالْبُرُّ بِالْبُرِّ، وَالشَّعِیرُ بِالشَّعِیرِ، وَالتَّمْرُ بِالتَّمْرِ، وَالْمِلْحُ بِالْمِلْحِ، مِثْلًا بِمِثْلٍ، یَدًا بِیَدٍ، فَمَنْ زَادَ، أَوِ اسْتَزَادَ، فَقَدْ أَرْبَى، الْآخِذُ وَالْمُعْطِی فِیهِ سَوَاءٌ».

ترجمه: ابوسعید خدری رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: (زمانی که) طلا با طلا، و نقره با نقره، و گندم با گندم، و جو با جو، و خرما با خرما، و نمک با نمک (معامله می شوند) باید برابر و نقدی باشند، لذا هر کس اضافه داد و یا اضافه گرفت، قط او ربا کاری نموده است، دهنده و گیرنده در این معامله (از نظر گناه) برابر و یکسان اند.

از بیان تعریف و اقسام ربا؛ این نکته واضح می گردد که هرکس معاملاتش را بصورت ربای نسیه و ربای فضل انجام دهد او رباخوار است، و اسلام ؛ ربا و ربا خواری را حرام قرار داده است، در این باره آیات متعددی در قرآن مجید و احادیث متعددی در کتب حدیثی روایت شده است که در ذیل فقط به یک آیه قرآنی ودو حدیث صحیح نبوی صلی الله علیه و آله وسلم که توجه شما را جلب می نمایم:

الَّذِینَ یَأْکُلُونَ الرِّبَا لَا یَقُومُونَ إِلَّا کَمَا یَقُومُ الَّذِی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَیْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَنْ جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ (275).(سوره بقره)

ترجمه: کسانی که سود و ربا می خورند، آنها (فردای قیامت از قبرهایشان) بلند نمی شوند، مگر همانند کسی بلند می شوند که او را جن (و شیطان) دیوانه نموده است، و این بدان سبب است که (سود خوران) می گویند همانا داد و ستد همانند سود خواری و رباست، و (در حالیکه اینگونه نیست) الله داد و ستد را حلال قرار داده و ربا و سود خواری را حرام قرار داده است، پس هر کس پند و اندرزی از جانب پروردگارش (در پرهیزاز سود خواری) آمد و او (از سود خواری) باز آمد، برایش هست آنچه که گذشته است، و جریان (بخشش و عدم بخشش) آن بسوی الله است، و هرکس دو باره (به سود خواری) باز گردد، پس این نوع افراد یاران و صاحبان آتش دوزخ اند و آنها از جاویدانان در آن اند.

1- عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «اجْتَنِبُوا السَّبْعَ المُوبِقَاتِ»، قَالُوا: یَا رَسُولَ اللَّهِ وَمَا هُنَّ؟ قَالَ: «الشِّرْکُ بِاللَّهِ، وَالسِّحْرُ، وَقَتْلُ النَّفْسِ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالحَقِّ، وَأَکْلُ الرِّبَا، وَأَکْلُ مَالِ الیَتِیمِ، وَالتَّوَلِّی یَوْمَ الزَّحْفِ، وَقَذْفُ المُحْصَنَاتِ المُؤْمِنَاتِ الغَافِلاَتِ».                          

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه روایت نمودند: که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: از هفت (گناه) مهلک پرهیز (و دوری) نمایید، (صحابه) گفتند: ای رسول الله آنها کدام اند؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: شرک به الله، جادور، کشتن نفسی که الله کشتن آن را بجز حق حرام گردانیده است، و سود خواری، و مال یتیم خوردن، و روز جنگ (با کفار از میدان جنگ) فرارنمودن، و زنان مسلمان پاک دامن بی خبر(و بی گناه)  را تهمت زدن.

(صحیح البخاری، حدیث: 2766)

2- عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «الرِّبَا سَبْعُونَ حُوبًا، أَیْسَرُهَا أَنْ یَنْکِحَ الرَّجُلُ أُمَّهُ».   

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: سود و ربا هفتاد گناه دارد، آسان ترین و کم ترین آنها این است که مردی با مادرش ازدواج کند.

(سنن ابن ماجه، حدیث: 2274)