ترجمه آیه (159) و (160) سوره بقره
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنْ الْبَیِّنَاتِ وَالْهُدَى مِنْ بَعْدِ مَا بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتَابِ أُوْلَئِکَ یَلْعَنُهُمْ اللَّهُ وَیَلْعَنُهُمْ اللاَّعِنُونَ (159)
ترجمه آیه (158) سوره بقره
إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوْ اعْتَمَرَ فَلا جُنَاحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَإِنَّ اللَّهَ شَاکِرٌ عَلِیمٌ (158)
ترجمه : همانا (کوه) صفا و (کوه) مروه از علامات و نشانی های (دین) الله است پس هر کس حج خانه (کعبه) نمود و یا عمره کرد پس براو گناهی که بر این دو (کوه صفا و مروه) طواف کند( و بر آنها رفت و آمد داشته باشد) و هرکس بدلخواه خود کار خیر و نیکی انجام داد برای او بهتر است و همانا الله شکر پذیر و بی نهایت داناست .
تفسیر آسان آیه (158) سوره بقره
(إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ) صفا و مروه دو کوه اند که در شهر مکه مکرمه قرار دارند وبرای کسی که حج و یا عمره انجام می دهد ضروری است که هفت بار بر این دو کوه چرخیده ورفت و آمد کند ، و این رفت و آمد باید از صفا شروع و بر مروه ختم شود.
از آنجایی که حج رکنی از ارکان اسلام است و عمره یکی از بهترین اعمال اسلامی است و هر دوی اینها بدون رفت و آمده بر کوه صفا و مروه تکمیل نمی شوند بدین خاطر الله متعال در این آیه این دو کوه را نشانی دین الهی معرفی نموده است .
(فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوْ اعْتَمَرَ فَلا جُنَاحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِمَا) در دوران جاهلیت گروهی از عربها بودند که در ایام حج بر این دو کوه طواف نمی کردند و برعکس گروه دیگری بودند که بر این دو طواف می کردند زمانی که اسلام آمد و آنها مسلمانان شدند هر دو گروه طواف بر این دو کوه را از امور جاهلیت دانسته و احساس گناه می کردند ، لذا این آیه نازل شده و به آنها فهماند که رفت و آمد بر صفا و مروه گناه ندارد و بلکه از علامت ها و نشانی ها دین الله متعال است ، پس بر این دو طواف نموده و با این کار حج و عمره خویش را تکمیل نمایید.
(وَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَإِنَّ اللَّهَ شَاکِرٌ عَلِیمٌ) هرکس به دلخواه خویش و بدون اینکه اسلام بر او امری را واجب نموده باشد عمل نیکی را انجام دهد همانند اینکه حج و عمره نفلی و یا هرعمل نفلی دیگری انجام دهد، این عملش را الله متعال پذیرفته و به او اجر و ثواب خواهد داد زیرا الله متعال شکر پذیر است و بسیار دانا است که چه کسی برای الله متعال چه کاری را انجام می دهد .
در این قسمت از آیه دو صفت از صفات الهی آمده که همان (شَاکِرٌ) و (عَلِیمٌ) باشد؛ ذکر شده است ، (شَاکِرٌ) یعنی شکر پذیر، پس تو ای خواهر و برادر مسلمان این را به یقین بدان که هر گفتار و یا کردار نیکی که داشته باشی و آنها را مخلصانه بعنوان شکر برای الله متعال انجام داده باشی ، هر گز ضایع نخواهد شد و الله متعال شکر ترا پذیرفته و در مقابل به تو نعمت های بیشتری خواهد داد و یا سختی ها و مشکلات زیادی را از تو دور خواهد کرد .
صفت دیگر الله که در این آیه ذکر شده (عَلِیمٌ) است یعنی ذات بسیار دانا و بی نهایت آگاه ، ذاتی که از تمام حرکات و سکنات تو آگاه بوده و از گفتار و کردار و ایده ها و اندیشه های تو، حتی از خود تو و هر کس دیگر بیشتر آگاه و باخبر است ، لذا اینجا نمی شود دغل بازی و حیله گری کرد ، اینجا فقط عمل نیکی می خواهد که با اخلاص و صداقت کامل انجام شده باشد ، زیرا او هر از کار و هر چیز و هر کس کاملا آگاه و با خبر است .
ترجمه آیه (157) سوره بقره
أُولَئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ (157)
ترجمه : اینها (کسانی) اند که تعریف ها و بخشش ها از جانب پروردگارشان و رحمت او شامل حال آنها خواهند شد و اینها (کسانی) اند که فقط هدایت شونده گان اند .
تفسیر آسان آیه (157) سوره بقره
(أُولَئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ) این نوع افرادی که زمان مصیبت (إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ ) گفته و خود را تسلیم قضا و قدر الهی می دانند ، الله متعال برآنها رحمت عنایت نموده و آنها را مورد بخشش و تعریف خویش قرار می دهد .
(وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ) این نوع افراد هدایت شده گان اند زیرا راه حقیقت را شناخت خود و تمام مخلوقات را تحت ملکیت و قضا و قدر الهی دانسته و به قضا و قدر الهی راضی شده و خویش را تسلیم الهی می داند.
آری برادر و خواهر مسلمان الله مهربان در این ندای خویش از تو خواسته که در زمان مشکلات با صبر و برپائی نمازاز او کمک خواسته و هرگز به کسانی که در راه الله کشته می شوند مرده نگوئی و این را بدانی که الله متعال ترا با انواع و اقسام آزمایشات می آزماید؛ تا ببیند که آیا در امتحانات الهی کامیاب می گردی، و یا در فهرست ناکامان قرار می گیری ، پس توای خواهر و برادر دینی من کوشش کن که با صبر و نماز از غمهایت بکاهی، و با تن دادن به قضا و قدر الهی کوله بار سختی ها را از دوشت پایین آوری، و با این طریق دنیای راحت و آخرتی آباد داشته باشی .
ترجمه آیه (156) سوره بقره
الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ (156)
ترجمه : (صبرکننده گان واقعی) کسانی اند که چون مصیبتی بدانها برسد گویند: همانا ما فقط از آن الله هستیم و قطعا ما (از ) بازگشت کننده گان به سوی اوهستیم .
تفسیر آسان آیه (156) سوره بقره
(الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ) صبر کنندگان کسانی اند که چون به آنان مصیبت و سختی برسد قبل از هر چیز (إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ ) و بدین مطلب مهم اقرار می کنند که تمام وجود و اموالشان و سایر مخلوقات از آن الله است و بازگشت اوو همه را بسوی الله متعال است، با این اعتراف از غم خود کاسته و تن به قضا و فدر الهی می دهد .
مصیبتی که در آیه ذکر شده عام و کلی می باشد، و هر نوع مشکل و سختی اعم از مالی و جانی و سایر مشکلات و سختی ها را در بر می گیرد که یک مسلمان زمانی که گرفتار هر یک ازآنها می شود؛ می گوید : (إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ ) و با گفتن این جمله خود را بی هیچ دانسته و مالک اصلی معبود به حق دانسته و خود و تمام مخلوقات را رونده و بازگشت کننده بسوی او دانسته و همه را فانی و از بین رونده دانسته و تنها ذات جاویدان الله متعال را دانسته است .
ترجمه و شرح حدیث (71) صحیح بخاری
قَالَ حُمَیْدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، سَمِعْتُ مُعَاوِیَةَ، خَطِیبًا یَقُولُ سَمِعْتُ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ: «مَنْ یُرِدِ اللَّهُ بِهِ خَیْرًا یُفَقِّهْهُ فِی الدِّینِ، وَإِنَّمَا أَنَا قَاسِمٌ وَاللَّهُ یُعْطِی، وَلَنْ تَزَالَ هَذِهِ الأُمَّةُ قَائِمَةً عَلَى أَمْرِ اللَّهِ، لاَ یَضُرُّهُمْ مَنْ خَالَفَهُمْ، حَتَّى یَأْتِیَ أَمْرُ اللَّهِ».
ترجمه : حمید بن عبدالرحمن (رحمه الله) فرمودند: از معاویه (رضی الله عنه) در حالی که سخنرانی می کردند شنیدم که می فرمایند: من ازپیامبرصلی الله علیه و آله وسلم شنیدم که می فرمایند: آنی که الله خیرش را بخواهد به او فهم دین عنایت می کند، و همانا من تقسیم گر(مال بیت المال و صدقات) هستم و الله می دهد، وهمیشه (گروهی از) این امت برامر الله پا برجاست، وکسانی که با آنها مخالفت می نمایند، نمی توانند به آنها ضرر(ایمانی) برسانند تا اینکه دستور الله (به برپائی قیامت) بیاید.
مسائل و احکام حدیث:
از حدیث بالا مسائل و احکام زیر برداشت می شود :
1 - هرکس علم و فهم دین دارد، الله متعال خیر اورا خواسته است .
2- با اهل علم دشمنی نباید کرد زیرا اهل علم کسانی اند که الله متعال خیرآنها را خواسته ودشمنی با آنها نشانی بدبختی است .
3- تقسیم کننده اموال بیت المال و صدقات و غنائم در حیات رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم خودایشان بودند.
4- دهنده مال فقط الله متعال می باشد.
5- همیشه در این دنیا گروه برحقی وجود دارد.
6- کسی نمی تواند به اهل حق ضرر ایمانی برساند.
7- این گروه حق تا پایان این دنیا و آمدن قیامت ادامه خواهد داشت .
ترجمه و شرح حدیث (70) صحیح بخاری
عَنْ أَبِی وَائِلٍ، قَالَ: کَانَ عَبْدُ اللَّهِ یُذَکِّرُ النَّاسَ فِی کُلِّ خَمِیسٍ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ: یَا أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ لَوَدِدْتُ أَنَّکَ ذَکَّرْتَنَا کُلَّ یَوْمٍ؟ قَالَ: أَمَا إِنَّهُ یَمْنَعُنِی مِنْ ذَلِکَ أَنِّی أَکْرَهُ أَنْ أُمِلَّکُمْ، وَإِنِّی أَتَخَوَّلُکُمْ بِالْمَوْعِظَةِ، کَمَا کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَتَخَوَّلُنَا بِهَا، مَخَافَةَ السَّآمَةِ عَلَیْنَا ".
ترجمه : ابوائل (رحمه الله) فرمودند: عبدالله (بن مسعود رضی الله عنه) بودند که هر پنج شنبه (برای) مردم (سخنرانی نموده و آنها) را پند می دادند، مردی به ایشان گفت : ای ابو عبد الرحمن من دوست داشتم که ای کاش شما هر روز (برای ما سخنرانی نموده و) ما را پند می دادی؟ (عبد الله بن مسعود رضی الله عنه) فرمودند: همانا آنچه مرا از انجام این کار مانع می گردد این است که من ناپسند می دارم که شما را خسته و دلسرد کنم، و همانا من گه گاهی و در اوقات بانشاطی شما، برایتان پند داده نصیحت می کنم همان گونه که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بودند گه گاهی و در زمان بانشاطی و سرحالی ما؛ ما را موعظه و ارشاد می نمودند این از آن ترس بود که مبادا ما خسته و دلسرد شویم .
مسائل و احکام حدیث:
از حدیث بالا احکام و مسائل زیر فهمیده و برداشت می شود :
1 - عبدالله بن مسعود رضی الله عنه هر پنج شنبه برای مردم سخنرانی نموده و آنها را پند می دادند.
2- پاسخ دادن به شبهات و درخواست های مردمی وظیفه هر عالم و داعی دین است .
3- از علما و داعیان درخواست موعظه و ارشاد بیشتر نمودن مجاز است .
4- کنیت عبد الله بن مسعود رضی الله عنه ابوعبد الرحمن بوده است .
5- در تمام روز های هفته سخنرانی نمودن خوب نیست .
6- هفته ای یک بار برای مردم کلاس درس و یا موعظه و ارشاد گذاشتن روش برخی از یاران رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بوده است.
7- روز خاصی را برای وعظ و ارشاد و یا کلاس درس تعیین نمودن ایرادی ندارد .
8- خسته و دلسرد نمودن مردم کار خوبی نیست .
9- در زمان وعظ و ارشاد رعایت نمودن اوضاع و احوال مردم ضروری است .
10 - در زمان نشاط برای مردم حرف دینی زدن و آنها را وعظ و ارشاد نمودن سنّت رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم و روش و طریقه صحابه رضی الله عنهم بوده است .
ترجمه و شرح حدیث (69) صحیح بخاری
عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: «یَسِّرُوا وَلاَ تُعَسِّرُوا، وَبَشِّرُوا، وَلاَ تُنَفِّرُوا»
ترجمه : انس بن مالک رضی الله عنه روایت نمودند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: (بر مردم) آسان بگیرید و(برآنها) سخت نگیرید و (مردم) بشارت و خوش خبری دهید و (آنها را از دین ) متنفر نکنید .
مسائل و احکام حدیث:
از حدیث بالا احکام زیر برگرفته و فهمیده می شود :
1 - در امور دینی ، دعوتی و اجرائی باید بر مردم آسان گرفت .
2 - در امور دینی، دعوتی و اجرائی نباید بر مردم سخت گرفت .
3- مردم را باید نسبت به امور دینی و انجام اعمال دینی بشارت و خوش خبری داد.
4- نباید در امور دینی طوری برخورد نمود که باعث تنفر افراد از دین شوند .
5- چهار اصل مهم دعوت (آسانگیری نمودن، سختگیری نکردن، بشارت دادن و متنفر نکردن مردم ازدین) می باشد.
چند نکته مهم در باره این حدیث :
( 1 ) مراد از آسان گیری در این حدیث اموری است که در اسلام خودش نسبت به آنها سخت گیری نشده است .
(2) مراد از آسان گیری ترک عمل به اسلام نیست .
(3) تمام احکام دین آسان است و در اسلام هیچ حکم سخت و مشکلی وجود ندارد، و هر کجا اجرا و عمل به حکمی از احکام اسلام نسبت به فردی سخت باشد یا اسلام آن حکم را ترمیم و بر اوآسان می گرداند و یا اینکه کلا از او ساقط می گرداند، مثلا کسی که مال ندارد اسلام زکات را از او ساقط گردانده است و کسی که توان ایستادن در نماز را ندارد اسلام به اواجازه می دهد تا نشسته نماز بخواند.
(4) اینکه در این حدیث آمده که سخت گیری نکنید یعنی از سوی خود بر مردم سخت گیری نکنیم و رنه درخود اسلام هیچ سخت گیری وجود ندارد .
(5) مراد از بشارت و خوش خبری دادن در این حدیث یعنی فضائل و اجر پاداشهایی که در احادیث و آیات قرآنی نسبت به احکام و اعمال نیک آمده آنها را زیاد به مردم بشنوانیم و بیان کنیم تا بدین طریق بتوانیم مردم مشتاق و علاقه مند به اجرای احکام و عمل به اسلام نماییم .
(6) مراد از اینکه مردم را متنفر نکنید این است ؛ یعنی: آنها را زیاد نترسانید و با گفتار و کردار و یا روش دعوتی خویش باعث تنفر مردم نگردید .
(7) از این حدیث شریف معلوم می شود که هر دعوتی که باعث تنفر مردم از اسلام می شود و یا در آن تشدد و افراط گری وجود دارد آن روش دعوتی بر روش رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم نبوده و سرانجام بجز شکست چیز دیگری نصیب آن نخواهد شد.
ترجمه و شرح حدیث (68) صحیح بخاری
عَنِ ابْنِ مَسْعُودٍ، قَالَ: کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ «یَتَخَوَّلُنَا بِالْمَوْعِظَةِ فِی الأَیَّامِ، کَرَاهَةَ السَّآمَةِ عَلَیْنَا».
ترجمه : ابن مسعود رضی الله عنه فرمودند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بودند که گه گاهی در روزها برای ما سخنرانی می نمودند وحالات نشاط و سرحالی ما را در نظرمی گرفتند زیرا ایشان ناپسندی می نمودند که (با نصحیت روزانه ) باعث خستگی و دلسردی ما شوند .
مسائل و احکام حدیث:
از حدیث بالا مسائل و احکام زیر فهمیده و برداشت می شوند:
1 - رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم روزانه برای یارانش موعظه و ارشاد نمی کردند .
2- رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم گه گاهی و در برخی ایام برای یارانش سخنرانی و نصیحت می نمودند.
3- رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم زمانی برای یارانش سخنرانی و ارشاد می نمودند که آنها سرحال و بانشاط بودند .
4- حکمت این که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم روزانه برای یارانش و عظ و ارشاد نمی نمودند این بود تا خسته نشوند و باعث دلسردی آنان از دین نگردد .
5- وعظ و ارشاد روزانه باعث دلسری و خستگی مردم می گردد .
6- در زمانی که مردم خسته و بی حال اند وعظ و ارشاد اثرات منفی بجا خواهد گذاشت .
7- وعظ و ارشاد زمانی تأثیرات خوبی از خود بجا می گذارد که شنودگان سرحال و با نشاط باشند .
8- داعی باید از احوال مردم با خبر بوده تا بتواند زمان سرحالی آنها را تشخیص داده و آن وقت سخنان حق را برای آنان ارائه نموده تا باعث دلچسپی آنان به دین گردد.
9- علما و داعیان دین هر گز نباید زمانی بی حالی و خسته بودن مردم با آنان از دین و دعوت دینی سخن بگویند زیرا در این حالت باعث تنفر افراد از دین می گردد.
10- نکته بسیار مهم دعوتی در این حدیث بیان شده است و آن اینکه برای تمام علما و داعین دین ضروری است که در مسیر دعوت و وعظ و ارشاد مردم این نکته مهم را مدنظر بگیرند و بجای سخنرانی و نصیحت روزانه گه گاهی برای مردم سخنرانی کنند، و زمانی برای مردم وعظ و ارشاد نمایند که مردم سرحال و مشتاق شنیدن هستند تا بدین گونه سخنان و ارشادات آنها در دلها جا گرفته و باعث خستگی و دلسردی و تنفر مردم از دین، علما و داعیان دین نگردد.
11- از این حدیث این نیز فهمیده می شود که یکی از مهم ترین علل تنفر و دلسردی مردم از دین برخی از داعیان و علمائی اند که اوضاع و احوال مردم را رعایت نمی نمایند، و با انتخاب نادرست زمان و مکان برای وعظ و ارشادهایشان بجای جذب مردم آنها را از از دین بدورمی گردانند.
ترجمه آیه (155) سوره بقره
وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ (155)
ترجمه : و قطعا الله متعال شما را با چیزی از ترس و گرسنگی و کمبود اموال و جانها و میوجات امتحان و آزمایش خواهند نمود و(توای محمد) صبرکننده گان را بشارت بده .
تفسیر آسان آیه (155) سوره بقره
(وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ) در این آیه الله متعال خطاب به اهل ایمان می فرماید: که قطعا ما؛ شما را در این دنیا آزمایش و امتحان می نمایم تا ببینم که کدام یک از شما در این امتحان ها کامیاب و کدام یک نام می گردید .
برخی آزمایش هایی که الله متعال در این آیه ذکر نموده که اهل ایمان را بدانها گرفتارو آزمایش می نماید از قرار زیرمی باشد :
1 - (بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ) یک توع امتحان ؛ امتحان با ترس این است که فرد از عمل به اسلام بترسد و در این باره از دشمنان اسلام احساس خطر کند ، در این زمان فرد اگربه حد توان به اسلام عمل نموده وآن را به دیگران رساند او دراین امتحان کامیاب شده است واگر از عمل به اسلام و دعوت به آن به حد توان سرباز زد و یا از ترس دین را رها نمود اودراین امتحان نا کام گشته است ، که باعث خشم الله متعال خواهد شد .
2 - (وَالْجُوعِ) گرسنگی و کمبود مواد غذائی نوع دیگر از آزمایشات الهی است و در این زمان اگرفرد راه دزدی ورشوه خواری و سایر راه های حرام را در پیش گرفت او در امتحان ناکام شده است و اگر او با گرسنگی و کم بود مواد غذائی برآنچه الله متعال به او داده کفایت و قناعت نمود او دراین امتحان الهی کامیاب گشته است .
3 - ( وَنَقصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ) کمبود اموال؛ نوع دیگری از آزمایشات الهی است، که بسیاری از افراد را الله متعال به این نوع آزمایشات می آزماید ، یا اموال آنها را از آنان گرفته و یا اینکه از اول به آنان مال اندک می دهد و آنان را بدین طریق می آزماید، یک مسلمان در چنین اوضاع و احوالی باید راه قناعت را در پیش گیرد و به آنچه الله متعال به او داده راضی باشد، و برای ازیاد مال و ثروت به سمت راه های حرام نگاه نکند، ورنه در امتحان ناکام گشته و مورد خشم و غضب الهی قرار خواهد گرفت.
4 - ( وَالْأَنْفُسِ) مرادازاین نوع آزمایش وفات اقوام و خویشاوندان و یا کمی فرزندان است؛ گاهی الله متعال اقوام و خویشاوندان انسان را دچار مرگ نموده و یا به افرادی بچه کم داده ویا اصلا نمی دهد و با این طریق الله متعال یک انسان را می آزماید تا ببیند که آیا او در این صورت صبر می نماید و یا داد و فریاد و گلایه و شکوه می نماید وبه هرراه خلاف شرع و نزد ملایان تعویذی می رود و با این طریق دین و ایمان خودش را در خطر می اندازد و ناکام بر می گردد .
5 - ( وَالثَّمَرَاتِ) کمبود میوه جات نوع دیگر از آزمایشات الهی است، گهی باغ و زمینهای کشاورزی فرد میوه نمی دهد، و یا دچار آفتزدگی می شود و با این طریق الله متعال آن صاحب زمین و باغ را آزمایش می کند.
6 - (وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ) به صبرکنندگان بشارت ده که هرکس در مقابل تمام مشکلات، انجام عبادات و ترک گناهان صبرکرد و هر گز خلاف شرع انجام نداد؛ آو کامیاب شده است و مستحق اجر و ثواب و رضایت الله متعال است .
ترجمه آیه (154) سوره بقره
وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْیَاءٌ وَلَکِنْ لَا تَشْعُرُونَ (154)
ترجمه : و به کسانی که در راه الله کشته می شوند نگویید که مردگان اند بلکه (از جمله) زندگان (عالم برزخ) اند و لیکن شما (زندگی آنان را) درک نمی کنید.
تفسیر آسان آیه (154) سوره بقره
(وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْیَاءٌ) آری کسی که در راه الله شهید می گردد بظاهر مرده ولی فی الواقع زنده است ،به همین خاطر رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند: همانا ارواح شهداء در چیندان های پرندگان سبزاست که در هرکجای بهشت بخواهند گشت می زنند و سپس شب در زیرچهل چراغ های آویزان زیرعرش پناه می برند و (استراحت می کنند)...
لذا الله متعال به اهل ایمان می گوید : شما به کسانی که در راه الله کشته می شوند نگویید که مرده اند بلکه آنها زنده اند، و این نوع بیان الله متعال ، یک نوع تشویقی به جهاد و شهادت در راه الله متعال است، تا مسلمانان به این دنیای فانی دل نبندند و به دنیای جاویدان و زندگی واقعی که بعد از وفات و یا شهادت به دست می آورند دل بسته و علاقه مند شوند، آن وقت است که مسلمانان جانهایشان را در سبد اخلاص گذشته به با کمال میل تقدیم پروردگار مهربانشان می کنند، و شهادت را راهی به زندگی جاویدان می دانند نه پایان عمر و خاتمه زندگی .
(وَلَکِنْ لَا تَشْعُرُونَ) در پایان این آیه الله متعال می گوید : شما درک زندگی شهیدان را ندارید و به ظاهر قضاوت نموده و آنها را مرده می بینید و از بین رفته می دانید ولی در حقیقت آنها در عالم برزخ زنده اند و از نعمات الهی در بهشت بهرمند می گردند .
ترجمه آیه (153) سوره بقره
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ (153)
ترجمه : ای کسانی که ایمان آورده اید با صبر(نمودن) و (برپائی) نماز (از الله متعال) کمک بخواهید همانا الله با صبرکننده گان است .
تفسیر آسان آیه (153) سوره بقره
(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا) این ندای الله مهربان به من وتو خواهر و برادر مسلمان و تمام اهل ایمان دنیاست و این افتخاری است که نصیب من و تو و تمام اهل ایمان شده که الله متعال با صفت زیبای ایمان ما را صدا زده است ، و اهل ایمان زمان این ندای پروردگار مهربان خویش را می شنوند باید با دل وجان بگویند : ای الله مهربان ما این ندای زیبای شما را شنیده ایم و دستور بفرمایید ما درخدمت اجرای دستورات نازنین و زیبا و با حکمت شما هستیم .
(اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ) در این قسمت از آیه دو حکم مهم برای حل مشکلات و کم نمودن فشارهای روحی در زمان مشکلات است ، الله متعال به اهل ایمان دستور می دهد که هرگاه دچار مشکل شدید اول با صبر و تحمل و در ثانی با خواندن نماز از الله متعال بخواهیم که مشکلات شما را حل کند ، در حقیقت صبر و نماز دو داروی آرام بخش در زمان مشکلات است ، لذا ای برادر و خواهرمسلمان هرگاه دچار مشکلات خانوادگی شدی ، هرگاه دچار مشکلات اقتصادی شدی ، هرگاه دچار مشکلات سیاسی شدی ، هرگاه دچار هر نوع مشکل جسمی و یا روحی و روانی شده ای با صبر نمودن و خواندن نماز از الله متعال خواسته تا مشکل ترا حل کند، بعد از این دوکاراگر مشکلت حل شد که الحمد لله و باید شکر الله متعال را بجا آوری و اگر هم مشکلت حل نشد پس این را بدان که تقدیرت اینگونه بوده و الله متعال خواسته بدین طریق ترا آزمایش کند، پس تلاش کن که به قضا و قدر الهی راضی بوده و در این امتحان الهی کامیاب گردی، و این را با قطع و یقین بدان که الله متعال از خودت و هر کس دیگری بخودت مهربان تر است و صلاح کار ترا از خودت و همه گان بهتر می داند و این کار در خیر و صلاح دنیوی و یا اخروی تو خواهد بود، وتو ای برادر و خواهر مسلمان با این روش فکری و این دیدگاه مشکلت بر تو آسان شده و از اجر و ثواب نیز محروم نگشته ای .
(إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ) آری همانا الله متعال با صابران است ، الله متعال با کسانی است که در زمان مشکلات صبر می نماید، الله متعال با کسانی است که بر انجام عبادت ها پایداری می نمایند، و الله متعال با کسانی است که نفس های خویش را کنترل کرده و آنها را نمی گذارند دچار خلاف و نافرمانی الهی اند، برادر و خواهر مسلمان این را یقین بدان که الله متعال اگر با کسی بود دیگر او هرگز نباید ناراحت شود از اینکه فلانی و فلانی با او نیست و او هر گز نباید احساس تنهایی نماید زیرا وقتی الله متعال با او بود گویا همه با او هستند و العیاذ بالله آنگاه که الله با او نبود اگر تمام دنیا هم با او باشند گویا کسی با او نیست چون همه هیچ کاره اند و کسی نمی تواند بدون اجازه او کاری بکنند .