1۲- محدّث به چه کسى گفته مى شود؟
جواب: محدّث بفردى گویند که مشغول روایت ودرایت علم حدیث باشد ونسبت به بسیاری ازروایات واحوال راویان، آگاهى داشته باشد، همانند استاد آلبانى محدّث عصر حاضر رحمة الله علیه نویسنده سلسلة الأحادیث الصحیحة والضعیفة وتخریج و تحقیق سنن اربعه و دها کتب حدیثی دیگر.
1۱- مسند (بکسرنون) به چه چیزى گفته مى شود؟
جواب: مسند (بکسرنون) به کسى گویند که حدیثى را با سندش روایت کند، خواه نسبت به آن حدیث علم و آگاهى داشته باشد ویا بجزروایت نمودن الفاظ آن؛ دیگرآگاهی نسبت به آن نداشته باشد .
۱۰- مسند(بفتح نون) را تعریف نمائید؟
جواب: در لغت : اسم مفعول وبه معناى نسبت داده شده مى آید.
ودر اصطلاح محدثین : به سه معنی مى آید:
(أ) مسند به کتابى گفته مى شود که در آن روایتهاى هر صحابه ای جدا جدا آورده شده باشد، همانند: مسندامام أحمد بن حنبل رحمة الله علیه.
(ب) مسند به حدیث مرفوعی گفته مى شود که با سند متصل روایت شده باشد.
(ج) مسند مصدر میمى است وبمعناى سند مى باشد.
۹- متن را تعریف کنید؟
جواب: متن درلغت عربى به زمین سفت وبرآمده گویند.
ودر اصطلاح : به سخنى گویند که بعد ازراویان سند ذکرمی شود.
بعنوان مثال امام ترمذى مى گوید: حَدَّثَنَا هَنَّادٌ،عَنْ إِسْرائیلَ، عَنْ سِمَاکِ، عَنْ مُصْعَب بن سَعْدٍ، عَنْ ابن عُمَرَ، عَنْ النَّبیِّ صَلَّى الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: "لا تُقبَلُ صَلاةٌ بِغَیْرِ طُهُورٍ، ولا صدَقَةٌ مِنْ غُلُولٍ".
در این مثال (حَدَّثَنَا هَنَّادٌ،عَنْ إِسْرائیلَ، عَنْ سِمَاکِ، عَنْ مُصْعَب بن سَعْدٍ، عَنْ ابن عُمَرَعَنْ النَّبیِّ صَلَّى الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ ) سند است.
وجمله (لا تُقبَلُ صَلاةٌ بِغَیْرِ طُهُورٍ، ولا صدَقَةٌ مِنْ غُلُولٍ) متن است.
8- سند را تعریف کنید؟
جواب: سند در لغت عربى به چیزى گویند که بشود به آن اعتماد کرد وبعنوان مدرک از او استفاده کرد.
وبه سلسله راویان یک حدیث بدین سبب سند می گویند؛ زیرا مدرک ثبوت و اعتبار حدیث بر آنها است.
ودر اصطلاح : به سلسله راویانى گویند که قبل ازمتن ذکر شده وآن را روایت مى کنند.
7- مراد از اسناد چیست؟
جواب: اسناد دو معنی دارد:
(أ) سخنى را باسند از گوینده اى نقل کردن.
(ب) سلسله راویانى که قبل ازمتن ذکر شده و آن را روایت
مى کنند در این صورت اسناد بمعناى سند مى باشد.
والَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْکَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِکَ وَبِالآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ*
و(پرهیزگاران واقعی) کسانی اند که برآنچه به سوی تو نازل گشته (یعنی : قرآن) و (همچنین) به آنچه پیش از تو نازل گشته است (یعنی : دیگر کتب آسمانی)ایمان می آورند ، و به روز و سرای دیگر(یعنی: قیامت،نیز) آنان یقین می دارند .
(سوره بقره آیه: 4)
الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ*
(پرهیزگاران واقعی) کسانی اند که به نادیده وغیب ایمان می آورند، و نماز را برپا می دارند ، و از آنچه ما به آنان روزی داده ایم خرچ و انفاق می کنند.
(سوره بقره، آیه: 3)
وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا نُوحِی إِلَیْهِ أَنَّهُ لا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ (الأنبیاء:۲۵)
وما قبل از تو هیچ پیامبری را نفرستاده ایم مگر اینکه به سوی اووحی نموده ایم که یقینا بجز من دیگر معبود به حقی نیست پس (فقط) مرا عبادت و پرستش کنید.
وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ (النحل:36).
و ما در هر امتی پیامبری را فرستاده ایم (تا اینکه به آنها بگوید) : که الله را عبادت و پرستش نمایید و از سرکشان بدوری و پرهیز نمایید.
إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِن شَعَآئِرِ اللّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْهِ أَن یَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَن تَطَوَّعَ خَیْراً فَإِنَّ اللّهَ شَاکِرٌ عَلِیمٌ (158)
همانا (دو کوه) صفا و مروه از نشانه های ( دین ) الله است. پس هر کس که حجّ یا عمره نمود ، بر او گناهی نیست که برآن دو(کوه) چرخش نمایند. هر که به دلخواه کار نیکی را انجام دهد همانا الله پذیرنده سپاس و بسیارآگاه است .
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنَ الْبَیِّنَاتِ وَالْهُدَى مِن بَعْدِ مَا بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتَابِ أُولَئِکَ یَلعَنُهُمُ اللّهُ وَیَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ (159)
همانا کسانی که پنهان می دارند آنچه را که ما از دلائل روشن و هدایت فرو فرستاده ایم ، بعد از آن که آن را برای مردم در کتاب ( آسمانی) بیان نموده ایم ، ایشان را الله لعنت می نماید و لعنت کنندگان ( نیز) ، ایشان را لعنت می کنند.
إِلاَّ الَّذِینَ تَابُواْ وَأَصْلَحُواْ وَبَیَّنُواْ فَأُوْلَئِکَ أَتُوبُ عَلَیْهِمْ وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِیمُ(160)
مگر کسانی که توبه نمودند و (خویش را) اصلاح نموده و ( حقایق را) بیان نمودند . پس من توبه چنین کسانی را می پذیرم و من بسی توبه پذیر و بی نهایت مهربانم .
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ کُفَّارٌ أُولَئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللّهِ وَالْمَلآئِکَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ(161)
همانا کسانی که کفر ورزیدند و در حالی که کافر بودند مردند برآنان لعنت الله و فرشتگان و همه مردمان خواهد بود .
خَالِدِینَ فِیهَا لاَ یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلاَ هُمْ یُنظَرُونَ(162)
(وایشان) جاویدانان در آن(لعنت) اند و نه عذاب آنان سبک می شود و نه مهلتی بدیشان داده می شود .
وَإِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ لاَّ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ(163)
ومعبود به حق شما ، همان یکتا و یگانه معبودی است که بجز او دیگر معبود به حقی نیست (و او) بسیار بخشاینده و بی نهایت مهربان است. إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْکِ الَّتِی تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِمَا یَنفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن مَّاء فَأَحْیَا بِهِ الأرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِیهَا مِن کُلِّ دَآبَّةٍ وَتَصْرِیفِ الرِّیَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخِّرِ بَیْنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ لآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ(164)
همانا در آفرینش آسمانها و زمین و آمد و رفت شب و روز و کشتیهائی که به سود مردم در دریا در حرکتند و آبی را که الله از آسمان نازل کرده و با آن زمین را پس از مرگش زنده ساخته و انواع جنبندگان را در آن گسترده ، و در وزاندان بادها و ابرهائی که در میان آسمان و زمین مسخر می باشند ، بی گمان (همه ی اینها)نشانه هائی (برای وجود ویگانگی الله) است برای افرادی که می فهمند .
وَمِنَ النَّاسِ مَن یَتَّخِذُ مِن دُونِ اللّهِ أَندَاداً یُحِبُّونَهُمْ کَحُبِّ اللّهِ وَالَّذِینَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبّاً لِّلّهِ وَلَوْ یَرَى الَّذِینَ ظَلَمُواْ إِذْ یَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلّهِ جَمِیعاً وَأَنَّ اللّهَ شَدِیدُ الْعَذَابِ(165)
وبرخی از مردم هستند که غیر از الله، رامعبود برمی گزینند و آنان را همچون الله دوست می دارند ، و کسانی که ایمان آورده اند الله را بیشترو سخت دوست می دارند. واگرآنانی که ستم می کنند (می شد) که عذاب (الهی در قیامت را در همین دنیا) مشاهده می نمودند قطعا (می دانستند) که قدرت و عظمت همه از آن الله است و قطعا الله سخت عذاب دهنده است .
إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِینَ اتُّبِعُواْ مِنَ الَّذِینَ اتَّبَعُواْ وَرَأَوُاْ الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الأَسْبَابُ(166)
در آن هنگام که ( رستاخیز فرا می رسد) (رهبران باطلی) که از آنها (در دنیا) پیروی شده از (پیروان خود) که ازآنها (در دنیا) پیروی نموده اند اظهاربیزاری می نمایند وعذاب را مشاهده می نمایند ، و روابط واسباب برایشان گسیخته می گردد.
وَقَالَ الَّذِینَ اتَّبَعُواْ لَوْ أَنَّ لَنَا کَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ کَمَا تَبَرَّؤُواْ مِنَّا کَذَلِکَ یُرِیهِمُ اللّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَیْهِمْ وَمَا هُم بِخَارِجِینَ مِنَ النَّارِ (167)
و ( در این موقع ) آنانی که (از رهبران باطل در دنیا) پیروی نموده اند می گویند : کاش بازگشتی ( به دنیا ) می داشتیم تا از آنان بیزاری جوئیم ، همان گونه که آنان ( امروزه ) از ما بیزاری جستند. این چنین الله کردارهایشان را به گونه حسرت زا و اندوهباری به آنان نشان می دهد ، و آنان هرگز بیرون روندگان ازآتش (دوزخ) نیستند.
یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُواْ مِمَّا فِی الأَرْضِ حَلاَلاً طَیِّباً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ(168)
ای مردم ! از آنچه در زمین حلال و پاکیزه است بخورید ، واز(رد پای )وگامهای شیطان پیروی نکنید . بی گمان او (آنطور) دشمنی برای شما است که (دشمنی خود را) آشکار کننده است .
إِنَّمَا یَأْمُرُکُمْ بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاء وَأَن تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ (169)
او فقط شما را به سوی بدی و بی حیائی دستور می دهد (همچنین به شما دستور می دهد) تا اینکه بگویید بر الله آنچه را که نمی دانید.
وَإِذَا قِیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنزَلَ اللّهُ قَالُواْ بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَیْنَا عَلَیْهِ آبَاءنَا أَوَلَوْ کَانَ آبَاؤُهُمْ لاَ یَعْقِلُونَ شَیْئاً وَلاَ یَهْتَدُونَ (170)
و هنگامی که به آنان گفته شود : از آنچه الله فرو فرستاده است پیروی کنید.می گویند:بلکه ما از آنچه پیروی می کنیم که بر آن پدران ما را یافتیم. آیا اگر پدرانشان بودند که چیزی را نمی فهمیدند و هدایت نبودند (باز هم از ایشان پیروی می کنند ؟! ) .
وَمَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُواْ کَمَثَلِ الَّذِی یَنْعِقُ بِمَا لاَ یَسْمَعُ إِلاَّ دُعَاء وَنِدَاء صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لاَ یَعْقِلُونَ(171)
ومثال کسانی که کفر ورزیده اند همچون (حیواناتی اند) که (چوپان) آنها را صدا میزند ، ولی آنها چیزی جز سر و صدا نشنوند، کران و لالان و کورانند و لذا ایشان نمی فهمند .
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُلُواْ مِن طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ وَاشْکُرُواْ لِلّهِ إِن کُنتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ(172)
ای کسانی که ایمان آورده اید ! از چیزهای پاکیزه ای که ما به شما روزی داده ایم بخورید ، و شکر الله را بجا آورید ، اگر فقط او را پرستش می کنید .
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنزِیرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَیْرِ اللّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ(173)
همانا (الله) فقط مردار و خون(روان) و گوشت خوک و آنچه ( به هنگام ذبح ) نام غیرالله بر آن صدازده شده است را بر شما حرام کرده است . ولی آن کس که مجبور شود در صورتی که سرکش وازحد گزرنده نباشد ، بر او گناهی نیست(که ازحرام های مذکور بخورد) . بی گمان الله بسیار بخشاینده و بی نهایت مهربان است .
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ الْکِتَابِ وَیَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَناً قَلِیلاً أُولَئِکَ مَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ إِلاَّ النَّارَ وَلاَ یُکَلِّمُهُمُ اللّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَلاَ یُزَکِّیهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ(174)
هماناکسانی که پنهان می دارند آنچه را الله از کتاب ( آسمانی ) نازل کرده است ، و آن را به بهای اندک می فروشند ، آنان جز آتش (جهنم) چیزدیگری را در شکمهایشان (فرو نمی برند و) نمی خورند . و روز رستاخیز الله با ایشان سخن نمی گوید و آنان را ( از پلیدی گناهانشان) پاکیزه نمی دارد . وبرای ایشان (در قیامت) عذاب بسیاردردناکی است .
أُولَئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوُاْ الضَّلاَلَةَ بِالْهُدَى وَالْعَذَابَ بِالْمَغْفِرَةِ فَمَا أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ(175)
آنان کسانی اند که گمراهی را با هدایت ، و عذاب را با آمرزش (مبادله و ) خریداری کرده اند . پس شگفتا، چقدر (اینها) در برابر آتش(دوزخ) صبرو تحمل دارند !.
ذَلِکَ بِأَنَّ اللّهَ نَزَّلَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ الَّذِینَ اخْتَلَفُواْ فِی الْکِتَابِ لَفِی شِقَاقٍ بَعِیدٍ(176)
آن ( عذابی که به آنها داده می شود) به سبب این است که الله کتاب ( آسمانی) خودرا به حق فرو فرستاده است و به راستی کسانی که درباره کتاب ( آسمانی ) اختلاف می ورزند به شگاف و دو دستگی دور(از حقی) گرفتارند.
لَّیْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلآئِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّآئِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلاةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاء والضَّرَّاء وَحِینَ الْبَأْسِ أُولَئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ(177)
( تنها) نیکی این نیست که ( به هنگام نماز ) چهره هایتان را به جانب مشرِق و مغرب کنید ،. بلکه (اصل) نیکی این است که فرد به الله و روز واپسین و فرشتگان و کتاب ( آسمانی ) و پیامبران ایمان آورد ، و مال ( خود ) را با وجود علاقه ای که بدان دارد به خویشاوندان و یتیمان و نیازمندان و مسافرین (نیازمند) و گدایان دهد ، و در (آزادسازی) گردنهای (بردگان صرف کند) ، و نماز را برپا دارد ، و زکات را بپردازد ، و ( نیکی کردار واقعی آنانی اند که ) وفاکنندگان به پیمان خود بوده هنگامی که پیمان بندند ، واز صبر کنندگان در برابر مشکلات ،سختی ها و بیمارها و به هنگام جنگ هستند. اینان کسانی هستند که(درادّعای ایمان)راست گفته اند وبه راستی همینها پرهیزکاران(واقعی) اینانند .
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصَاصُ فِی الْقَتْلَى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالأُنثَى بِالأُنثَى فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخِیهِ شَیْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاء إِلَیْهِ بِإِحْسَانٍ ذَلِکَ تَخْفِیفٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَرَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِکَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِیمٌ(178)
ای کسانی که ایمان آورده اید ! درباره کشته شدگان ، قصاص بر شما نوشته (و مقرر) شده است ( بدین گونه که) : آزاد در برابر آزاد ، و برده در برابر برده ، و زن در برابر زن است . پس اگر کسی ( از جنایتش ) از ناحیه برادر ( دینی ) خود ، گذشتی شد ، پس باید به نحو احسن و خوبی دنبال نماید و پرداخت ( دیه ) با نیکی انجام گیرد. این ( حکم ) تخفیف و رحمتی است از سوی پروردگارتان . پس اگر کسی بعد از آن ( گذشت و یاگرفت دیه ) تجاوز کند ( و از قاتل انتقام بگیرد ) برای او (در قیامت) عذاب بسیاردردناکی خواهد بود .
وَلَکُمْ فِی الْقِصَاصِ حَیَاةٌ یَاْ أُولِیْ الأَلْبَابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ(179)
وای صاحبان خرد ! برای شما در قصاص ، زندگی است، باشد تا که پرهیزکاری پیشه نمایید.
کُتِبَ عَلَیْکُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ إِن تَرَکَ خَیْراً الْوَصِیَّةُ لِلْوَالِدَیْنِ وَالأقْرَبِینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقّاً عَلَى الْمُتَّقِینَ(180)
برشما (این قانون الهی) نوشته شده است که هرگاه یکی از شما را مرگ فرا رسد ، اگر دارائی از خود به جای گذاشت ، برای پدر و مادر و نزدیکان به طور شایسته وصیّت نماید. این حقی است بر پرهیزکاران .
فَمَن بَدَّلَهُ بَعْدَ مَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِینَ یُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ(181)
پس هر کس که (این وصیت) را بعد از شنیدن تغییر دهد ، تنها گناه آن بر کسانی است که آن ( وصیّت ) را تغییر می دهند . همانا الله کاملا شنوا و بی نهایت دانا است.
فَمَنْ خَافَ مِن مُّوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً فَأَصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلاَ إِثْمَ عَلَیْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ(182)
پس هرکس که از کناره گیری از حق وصیّت کننده یا از گناه او ( به سبب ترک قانون شریعت ) ترسید ودرمیان آنان صلح بر قرار نماید ، پس گناهی بر او نیست. بی گمان الله بسیارآمرزنده وبی نهایت مهربان است .
وَقَالُواْ کُونُواْ هُوداً أَوْ نَصَارَى تَهْتَدُواْ قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْرَاهِیمَ حَنِیفاً وَمَا کَانَ مِنَ الْمُشْرِکِینَ(135)
و ( هر یک از یهود و نصاری ) گفتند : یهودی یا نصرانی شوید تا ( به راه راست ) رهنمود شوید . بگو : بلکه دین توحیدی و حقگرای ابراهیم (را انتخاب کنیدتا هدایت شوید) و (ابرهیم) از مشرکان نبوده است .
قُولُواْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَیْنَا وَمَا أُنزِلَ إِلَى إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ وَالأسْبَاطِ وَمَا أُوتِیَ مُوسَى وَعِیسَى وَمَا أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ (136)
بگوئید : ما به الله ایمان آورده ایم و(همچنین) به آنچه ( به نام قرآن ) بر ما نازل گشته ، و آنچه بر ابراهیم ، اسماعیل ، اسحاق ، یعقوب ، و نوادگان (یعقوب) نازل شده است ، و به آنچه به موسی و عیسی (از تورات و انجیل) داده شده است ، و به آنچه برای ( همه ) پیامبران از طرف پروردگارشان داده شده است (ایمان آورده ایم). ما میان هیچ یک از آنان (از نظر ایمان آوردن به آنها )جدائی نمی اندازیم ( وبه همه ایمان داریم) و ما تسلیم شوندگان الله هستیم .
فَإِنْ آمَنُواْ بِمِثْلِ مَا آمَنتُم بِهِ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا هُمْ فِی شِقَاقٍ فَسَیَکْفِیکَهُمُ اللّهُ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ(137)
پس اگر آنان ایمان آوردند ، همانند شما و به چیزهائی که شما ایمان آورده اید ، پس بدان قطعا هدایت شده اند ، و اگر پشت گرداندند پس راه اختلاف را ( با شما ) در پیش گرفته اند ، پس الله تو راازآنان بی نیاز و در مقابل آنان بسنده خواهد نمود ، و او کاملا شنوا وکاملا بینا است.
صِبْغَةَ اللّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللّهِ صِبْغَةً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدونَ(138)
(رنگ) رنگ الله است و چه کسی ( می تواند که) از الله رنگش نیکتر باشد ؟ و ما تنها او را می پرستیم .
قُلْ أَتُحَآجُّونَنَا فِی اللّهِ وَهُوَ رَبُّنَا وَرَبُّکُمْ وَلَنَا أَعْمَالُنَا وَلَکُمْ أَعْمَالُکُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُخْلِصُونَ(139)
بگو : آیا درباره الله با ما به مجادله می پردازید ؟ و حال آن که او پروردگار ما و شما است وکردار ما از آن ما ، وکردار شما از آن شما است و ما با اخلاص او را پرستش می کنیم .
أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ وَالأسْبَاطَ کَانُواْ هُوداً أَوْ نَصَارَى قُلْ أَأَنتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللّهُ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن کَتَمَ شَهَادَةً عِندَهُ مِنَ اللّهِ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ(140)
آیا (ای یهودیان و نصرانی ها) می گوئید : ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط ، یهودی یا نصرانی بوده اند ؟! ( درصورتی که تورات و انجیل بعد از اینان نازل شده اند!) بگو : آیا شما بهتر می دانید یا الله ؟ و چه کسی ستمگرتر از آن کس است که گواهی و شهادت الهی را که نزد او است پنهان دارد ؟ و الله از آنچه می کنید غافل و بی خبر نیست .
تِلْکَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا کَسَبَتْ وَلَکُم مَّا کَسَبْتُمْ وَلاَ تُسْأَلُونَ عَمَّا کَانُواْ یَعْمَلُونَ (141)
( به هر حال) ایشان ملتی بودند که گذشتند و رفتند .برای آنهاست آنچه را که انجام داده اند ، و برای شما است آنچه را که انجام داده اید ، از شما در باره آنچه بودند که آنها انجام می دادند پرسیده نخواهد شد.
سَیَقُولُ السُّفَهَاء مِنَ النَّاسِ مَا وَلاَّهُمْ عَن قِبْلَتِهِمُ الَّتِی کَانُواْ عَلَیْهَا قُل لِّلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ یَهْدِی مَن یَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ(142)
عنقریب مردم کم خرد خواهند گفت : چه چیز ایشان را از قبله شان که بر آن بودند برگرداند ؟ بگو : مشرق و مغرب از آن الله است . (واو) هر که را می خواهد به راه راست هدایت می دهد .
وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِّتَکُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَیَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیداً وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِی کُنتَ عَلَیْهَا إِلاَّ لِنَعْلَمَ مَن یَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّن یَنقَلِبُ عَلَى عَقِبَیْهِ وَإِن کَانَتْ لَکَبِیرَةً إِلاَّ عَلَى الَّذِینَ هَدَى اللّهُ وَمَا کَانَ اللّهُ لِیُضِیعَ إِیمَانَکُمْ إِنَّ اللّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُوفٌ رَّحِیمٌ (143)
و بی گمان شما را ملّت میانه گردانیدیم تا گواهانی بر (سایر) مردم باشید و پیامبر(نیز) بر شما گواه باشد. و ما قبله ای را که بر آن بوده ای قبله ننموده بودیم مگر این که بدانیم چه کسی از پیامبر(اسلام) پیروی می نماید و چه کسی بر پاشنه های خود به عقب بر می گردد(ومرتد می شو) . و اگرچه ( تغییر قبله) بس بزرگ و دشوار است مگر بر کسانی که الله ایشان را هدایت نموده است و الله ایمان شما را ضایع نمی گرداند. یقینا الله نسبت به مردم بس نرم وبی نهایت مهربان است .
قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاء فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَیْثُ مَا کُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوِهَکُمْ شَطْرَهُ وَإِنَّ الَّذِینَ أُوْتُواْ الْکِتَابَ لَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ(144)
قطعا ما چرخیدن چهره ی تو را به سوی آسمان می بینیم پس تو را به سوی قبله ای می چرخانیم که تو آن را می پسندی ، و لذا رو به سوی مسجدالحرام کن ، و ( ای مؤمنان ! ) در هر جا که بودید روهای خویشتن را ( به هنگام نماز ) به جانب آن کنید . و قطعا کسانی که به آنها کتاب (آسمانی) داده شده است قطعا این را می دانند که (تغییر قبله به سوی کعبه) حق و از جانب پروردگارشان می باشد و الله از آنچه می کنند بی خبر نیست .
وَلَئِنْ أَتَیْتَ الَّذِینَ أُوْتُواْ الْکِتَابَ بِکُلِّ آیَةٍ مَّا تَبِعُواْ قِبْلَتَکَ وَمَا أَنتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ وَمَا بَعْضُهُم بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءهُم مِّن بَعْدِ مَا جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّکَ إِذَاً لَّمِنَ الظَّالِمِینَ(145)
و اگر هر نوع نشانی و دلیلی برای آنان که کتاب بدیشان داده شده است بیاوری آنان از قبله تو پیروی نمی نمایند ، و تو ( نیز) از قبله ایشان پیروی کننده نیستی ، و برخی از آنان هم از قبله برخی دیگر پیروی کننده نیستند و اگر از خواستها و آرزوهای ایشان پیروی کنی بعد از آن که علم و دانائی به نزد توآمده است در این صورت تو بی گمان از زمره ستمکاران خواهی بود.
الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَعْرِفُونَهُ کَمَا یَعْرِفُونَ أَبْنَاءهُمْ وَإِنَّ فَرِیقاً مِّنْهُمْ لَیَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ یَعْلَمُونَ(146)
آنان که بدیشان کتاب ( آسمانی ) داده ایم ، او(یعنی : محمّد) را می شناسند ، بدان گونه که پسران خود را می شناسند ، و برخی از آنان بی گمان حق را پنهان می دارند ، در حالی که آنان می دانند .
الْحَقُّ مِن رَّبِّکَ فَلاَ تَکُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِینَ (147)
حق ( همان است که ) از جانب پروردگارت (باشد) پس هر گزازشکّ کنندگان مباش .
وَلِکُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّیهَا فَاسْتَبِقُواْ الْخَیْرَاتِ أَیْنَ مَا تَکُونُواْ یَأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمِیعاً إِنَّ اللّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ (148)
هر ملّتی را جهتی است (که به هنگام نماز) بدان سو رو می کند . پس در انواع کارهای نیک بر یکدیگر سبقت بگیرید . هر جا که باشید الله همگی شما را گرد می آورد . زیرا الله بر هر چیزی کاملاتوانا است .
وَمِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِنَّهُ لَلْحَقُّ مِن رَّبِّکَ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ (149)
واز هر مکانی که بیرون شدی ( و به هرجا که رسیدی، به هنگام ) نماز رو به سوی مسجدالحرام کن و این روکردنت ( از هرجا به سوی مسجدالحرام ) بیگمان حق است و از جانب پروردگارت می باشد ، و الله از آنچه می کنید بی خبر نیست.
وَمِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَیْثُ مَا کُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ لِئَلاَّ یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ إِلاَّ الَّذِینَ ظَلَمُواْ مِنْهُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِی وَلأُتِمَّ نِعْمَتِی عَلَیْکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ(150)
و از هرجا که بیرون رفتی (وبه هرجا که رسیدی ، به هنگام نماز) رو به سوی مسجدالحرام کن ، و ( ای مؤمنان ! به هنگام نماز ) هر جا که بودید ، رو به سوی آن کنید ، تا مردم بر شما حجّتی نداشته باشند مگر کسانی که از ایشان (با شرک و عدم قبول اسلام به خود) ستم نموده اند. پس از آنان مترسید و تنها از من بترسید وتا نعمت خویش را بر شما تکمیل کنم و تا اینکه هدایت گردید .
کَمَا أَرْسَلْنَا فِیکُمْ رَسُولاً مِّنکُمْ یَتْلُو عَلَیْکُمْ آیَاتِنَا وَیُزَکِّیکُمْ وَیُعَلِّمُکُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَیُعَلِّمُکُم مَّا لَمْ تَکُونُواْ تَعْلَمُونَ(151)
وهمچنین ( برای تکمیل نعمتهایم بر شما) پیامبری را از خودتان در میانتان برانگیختم واوآیات ( قرآن ) ما را بر شما تلاوت می کند و شما را پاکیزه می دارد و به شما کتاب ( قرآن ) و سنت را می آموزد. و به شما (با کتاب وسنت) چیزهای را یاد می دهد که نبودید(بدون آنها) آن چیزها را بیاموزید.
فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَاشْکُرُواْ لِی وَلاَ تَکْفُرُونِ(152)
پس مرا یاد کنید تا من نیز شما را یاد کنم و از من سپاسگزاری کنید و و ناشکری و کفران نعمت نکنید.
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ (153)
ای کسانی که ایمان آورده اید ! با صبرنمودن و نماز ( در برابرسختیها و مشکلات از الله) کمک بخواهید (وبدانید که) قطعا الله با صبرکننده گان است .
وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبیلِ اللّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْیَاء وَلَکِن لاَّ تَشْعُرُونَ(154)
و به کسانی که در راه الله کشته می شوند مرده مگوئید ، بلکه آنان زنده اند ، ولیکن شما ( حقیقت زندگی آنان را) نمی فهمید .
وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ (155)
و قطعاً شما را با برخی از ( امور همچون ) ترس و گرسنگی و زیان مالی و جانی و کمبود میوه جات ، آزمایش می کنیم ، و صبر کنندگان مژده بده.
الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعونَ(156)
آن کسانی که هنگامی که مصیبت وبلائی بدانان می رسد ، می گویند : قطعا ما از آنِ الله هستیم واز بازگشت کنندگان به سوی او هستیم .
أُولَئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ (157)
برآنان الطاف و رحمتی ازجانب پروردگارشان شامل حال آنان می گردد ، و مسلّماً فقط ایشان همان راه یافتگان (واقعی)هستند .