دلیل حرام بودن بیمه چیست؟

 پرسش: دلیل حرام بودن بیمه چیست؟

 پاسخ : ﺑﯿﻤﻪ، ﻧﻮﻋﻰ عقد ﻭ ﭘﯿﻤﺎنی است که در ﻣﯿﺎﻥ ﺩﻭ ﺷﺨﺺ ﺣﻘﯿﻘﻰ ﯾﺎ ﺣﻘﻮﻗﻰ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺁﻥ ﯾﮏ ﻃﺮﻑ ﻣﺘﻌﻬّﺪ ﻣﻰ ‌ ﮔﺮﺩﺩ ﺩﺭ ﺍﺯﺍﻯ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻣﺒﻠﻐﻰ سالانه ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﻃﺮﻑ ﺩﯾﮕﺮ، ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻭﻗﻮﻉ ﺣﺎﺩﺛﻪ، ﻫﻤﮥ ﺧﺴﺎﺭﺕ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﺮ ﺍﻭ ﯾﺎ ﺑﺨﺸﻰ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺟﺒﺮﺍﻥ ﻧﻤﺎﯾﺪ .

در این نوع عقد و پیمان ها چون چند ایراد شرعی دارند حرام می باشند:

1- بیمه در برد و باخت؛ شبیه قمار است، زیرا احتمال دارد بیمه شونده سود کند در صورتی که پول کمتری داده باشد و در زمان خسارت پول بیشتری گرفته باشد و احتمال دارد که بیمه کننده تا آخر چون برای بیمه شونده اتفاق و حادثه ای رخ نداده پولی ندهد، و آنچه از بیمه شونده گرفته به نفعش بوده است. اسلام از قمار ممانعت نموده و آن را حرام قرار داده است.

 ﺍﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ قمار ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ: ‏« ﺇِﻧَّﻤَﺎ ﺍﻟْﺨَﻤْﺮُ ﻭَﺍﻟْﻤَﯿْﺴِﺮُ ﻭَﺍﻷﻧْﺼَﺎﺏُ ﻭَﺍﻷﺯْﻻﻡُ ﺭِﺟْﺲٌ ﻣِﻦْ ﻋَﻤَﻞِﺍﻟﺸَّﯿْﻄَﺎﻥِ ‏» ‏[ ﻣﺎﺋﺪﻩ 90: ‏]

‏« همانا ﺷﺮﺍﺏ ﻭ ﻗﻤﺎﺭ ﻭ ﺑﺖ ﻫﺎﯼ ﻭ ﺗﯿﺮﻫﺎﯼ (ﺑﺨﺖ ﺁﺯﻣﺎ یی و تقسیم) ﭘﻠﯿﺪﯼ ﺍﺯ ﻋﻤﻞ ﺷﯿﻄﺎﻥ ﺍﺳﺖ» ‏ .

2- بیمه شبیه سود و رباست زیرا بیمه شونده پول اندکی می دهد ولی در زمان حوادث چندین برابر آنچه که داده بیشتر از بیمه کننده و شرکت بیمه پول می گیرد،و اسلام شدیدا از سود خواری ممانعت نموده است.

الله متعال می فرماید : یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَأْکُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُّضَاعَفَةً وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ (130) آل عمران

ترجمه : ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ربا (و سود) را چند برابر نخورید! و از الله بترسید تا کامیاب گردید.

3- یک نوع عقد و پیمانی است که در آن غرر، فریب و ضرر است، معامله ای است که در انتها یکی از طرفین بیمه شوند و بیمه کنند صد در صد متضرر می شوند زیرا اگر اصلا تا آخر حادثه ای اتفاق نیفتد بیمه شونده ضرر نموده و اگر اتفاقی بیفتند که بیمه کننده پول بیشتری بدهد، اومتضرر گشته است ، و رسول الله صلی‌الله‌علیه ‌وآله ‌وسلم از فریب و ضرر در معاملات ممانعت نموده است.

عَنِ  ابْنِ عَبَّاسٍ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : لَا ضَرَرَ وَلَا ضِرَار. 

ترجمه: ابن عباس رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: ضرر رساند بخویش و دیگران (به هیچ وجه) مجاز نیست.

سنن ابن ماجه (2341)

مسند أحمد ( 2865 )

عَنْ  أَبِی هُرَیْرَةَ ، قَالَ :  نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عَنْ  بَیْعِ الْغَرَرِ .

ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم از معامله ای که در آن فریب باشد ممانعت نموده است.

صحیح مسلم (1513)

سنن أبی داود ( 3376 )

4- بیمه یک نوع قرار دادی است که از نظر شرعی شبهه دار است و اسلام ما را از معاملات و عقود شبهه دار ممانعت نموده است.

عَنِ  النُّعْمَانِ بْنِ بَشِیرٍ  قَالَ : سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ:  " إِنَّ الْحَلَالَ بَیِّنٌ، وَإِنَّ الْحَرَامَ بَیِّنٌ، وَبَیْنَهُمَا مُشْتَبِهَاتٌ لَا یَعْلَمُهُنَّ کَثِیرٌ مِنَ النَّاسِ، فَمَنِ اتَّقَى الشُّبُهَاتِ اسْتَبْرَأَ لِدِینِهِ وَعِرْضِهِ، وَمَنْ وَقَعَ فِی الشُّبُهَاتِ وَقَعَ فِی الْحَرَامِ، ...........ُ ".  

ترجمه: نعمان بن بشیر رضی الله عنه فرمودند: همانا حلال واضح است و همانا حرام واضح است و در میان این دو چیزهای شبهه داری وجود دارند که بسیاری از مردم نسبت به آنها آگاهی ندارند، لذا هرکس از شبهات پرهیز نمود او دین و آبرویش را محفوظ نگه داشته و هرکس در شبهات افتاد قطعا او در حرام خواهد افتاد.....

صحیح مسلم  ( 1599 )

صحیح البخاری ( 52, 2051 )

در پایان نکته قابل ذکر این است که علمای بزرگوار می گویند:  در اصل تمام انواع بیمه ها حرام اند، ولی بیمه های اجباری که بیمه شونده از طرف حکومت ملزم و مجبور به بیمه می شود، بوقت ضرورت و اجبار و به قدرت ضرورت و اجبار مجاز است.