تفسیرآسان آیه (199) سوره بقره

ترجمه آیه (۱۹۹) سوره بقره

ثُمَّ أَفِیضُوا مِنْ حَیْثُ أَفَاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ (199)

ترجمه : سپس شما (قریشی ها و همفکرانتان به عرفات رفته) و از آن جایی برگردید که سایر مردم برمی گردند، و از الله طلب آمرزش نمایید (و این را خوب بدانید که) قطعا الله بسیارآمرزنده و بی نهایت مهربان است .

تفسیرآسان آیه (199) سوره بقره

(ثُمَّ أَفِیضُوا مِنْ حَیْثُ أَفَاضَ النَّاسُ) دراین قسمت از آیه به رسمی از رسوم دوران جاهلیت اشاره شده که الله متعال آن رسم نادرست را با نزول این آیه از بین برده است ، در این باره به روایت (4520) صحیح بخاری توجه نمایید :

عَنْ عَائِشَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهَا: «کَانَتْ قُرَیْشٌ وَمَنْ دَانَ دِینَهَا یَقِفُونَ بِالْمُزْدَلِفَةِ، وَکَانُوا یُسَمَّوْنَ الحُمْسَ، وَکَانَ سَائِرُ العَرَبِ یَقِفُونَ بِعَرَفَاتٍ، فَلَمَّا جَاءَ الإِسْلاَمُ أَمَرَ اللَّهُ نَبِیَّهُ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَنْ یَأْتِیَ عَرَفَاتٍ، ثُمَّ یَقِفَ بِهَا، ثُمَّ یُفِیضَ مِنْهَا» فَذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَى: {ثُمَّ أَفِیضُوا مِنْ حَیْثُ أَفَاضَ النَّاسُ} [البقرة: 199].

ترجمه : عایشه رضی الله عنها فرمودند: (دردوران جاهلیت عادت) قریش و کسانی که برطریقه و روش آنان بودند براین بود که آنها در (زمان حج) به مزذلفه وقوف می نمودند ( و آنجا می ماندند و به عرفات نمی رفتند) و خودشان به « حُمُس » (یعنی : ساکنان حرم الهی) نام گذاری می کردند ، ولی (عادت) سائرعربها براین بود که آنها (به) عرفات (رفته و) در آنجا وقوف می کردند، وچون اسلام آمد، الله (متعال) به پیامبرش (محمد) صلی الله علیه و آله وسلم دستور داد تا اینکه به عرفات رفته (و) سپس (در آنجا) وقوف نماید و بعد (از غروب آفتاب) از آنجا (بسوی مزدلفه) بازگردد، این گفته الله متعال (در همین باره نازل گشته است)؛ {ثُمَّ أَفِیضُوا مِنْ حَیْثُ أَفَاضَ النَّاسُ} یعنی : (به عرفات رفته و درآنجا وقوف نموده و) سپس (شما ای قریشیان و همفکرانتان) ازآنجایی برگردید که سایر مردم برمی گردند .

(وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ) اینکه الله متعال دراین قسمت از این آیه گفته است که از الله متعال خواهان آمرزش گناهان نمایید، برای این است که حج که رکنی از ارکان اسلام است وبعد از وقوف به عرفات به پایان نزدیک می شود و حاجی باید از الله متعال بخواهد که همانگونه که به او توفیق داده تا این عبادت بزرگ را به پایان رسانده وبا خیر و خوبی انجام دهد، گناهانش را نیزاز بین برده و مورد عفو و بخشش خویش قرار دهد ، حتی اگر در این عبادت بزرگ نیزکوتاهی داشته است را با لطف و کرم خویش ببخشد.

نکته دیگری که شاید در این جا نهفته باشد این است که همان گونه که یک عبادتگذار نباید بعد از انجام عبادتش، بخودش مغرور گردد که او فلان عبادت را انجام داده ، همچنین یک حاجی بعد از وقوف درعرفه ونزدیک شدن به پایان حج ، نباید به خودش مغرور گردد که او یکی از بزرگ ترین ارکان اسلام را به پایان نزدیک نموده است، بلکه برعکس باید اوازالله متعال طلب آمرزش نماید زیرا او نتواسته این عبادت به این بزرگی را آن طور که باید و شاید برای رضای الله متعال و با رعایت تمام احکام آن انجام دهد و شاید حکمت سه بار «استغفرالله» گفتن بعد از نماز نیز همین باشد .

نکته دیگری که می توان در این قسمت از این آیه نهفته باشد این است که الله متعال خطاب به قریشی ها و همفکرانش می فرماید که شما باید به عرفات آمده و در آنجا وقوف نمایید و سپس همراه سایر مردم از اینجا به سمت مزدلفه حرکت نمایید و از اینکه شما این حکم شرعی را در دوران جاهلیت برای بزرگ نمائی خویش تغییر داده بودید از الله متعال طلب آمرزش کنید تا الله متعال آن اشتباه شما را ببخشد .

(إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ) آری قطعا الله متعال برای هرکسی که مخلصانه از اوخواهان آمرزش گناهانش ویا در گذری ازکوتاهی در عباداتش باشد؛ بسیار آمرزنده و بی نهایت مهربان است.