تفسیرآسان آیه (185) سوره بقره

ترجمه آیه (۱۸۵) سوره بقره

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِنْ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمْ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَمَنْ کَانَ مَرِیضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمْ الْیُسْرَ وَلا یُرِیدُ بِکُمْ الْعُسْرَ وَلِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (185)

ترجمه : ماه رمضان همان«ماهی» است که درآن قرآن نازل گشته است «قرآن در حقیقت کتابی است» که هدایت است برای مردم و دلایل واضحی از هدایت و جداکننده حق از باطل است، لذا هرکس از شما «مسلمانان» این ماه «رمضان» را دریافت پس باید که آن را روزه بگیرد، و هرکس «از شما» بیمار بود و یا اینکه در سفری بود «و نتواست روزه بگیرد» پس «باید که بعد از خوب شدن از بیماری و یا بازگشت از سفر» به همان تعداد از روزهای دیگر «سال» را روزه بگیرد، الله برایتان آسانی می خواهد و برایتان سختی نمی خواهد «و بهمین خاطر برای مسافر و بیماراجازه خوردن روزه در رمضان و بعدا قضائی آوردن آن را داده است» و تا اینکه شما تعداد روزهای رمضان را تکمیل کنید و تا اینکه الله را بزرگ بدانید برآنچه شما را هدایت نموده و تا اینکه شما با این طریق شکر الله را بجا آورید .

تفسیرآسان آیه (185) سوره بقره

(شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ) آری از این آیه قرآن مشخص می گردد که قرآن مجید در ماه مبارک رمضان نازل گشته است و از آیه « إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» سوره قدر مشخص می گردد که قرآن در شب قدر نازل گشته است آری قرآن مجید شب قدر که یکی از شب های طاق دهه اخیر رمضان می باشد، نازل گشته است .

آری برای بهترواضح شدن جریان نزول قرآن به ادامه بحث توجه نمایید : آنچه در اینجا باید گفته شود این است که قرآن مجید دو نوع نزول دارد :

1 - نزول تمام قرآن از لوح محفوظ و آمدن در بیت العزه آسمان اول ، این نزول در شب قدر ماه مبارک رمضان بوده است  و این آیه سوره بقره و سوره قدر بیانگر همین نوع نزول اند ، در این باره به روایت صحیحی که در کتاب فضائل القرآن ابن ضریس و برخ دیگر کتب حدیثی آمده توجه نمایید : عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ: " فِی قَوْلِهِ: {إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ} [القدر: 1] قَالَ: " أُنْزِلَ الْقُرْآنُ جُمْلَةً فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ إِلَى سَمَاءِ الدُّنْیَا، وَکَانَ بِمَوْقِعِ النُّجُومِ، وَکَانَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ یُنْزِلُهُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بَعْضَهُ فِی إِثَرِ بَعْضٍ. قَالُوا: {لَوْلَا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً کَذَلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَکَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِیلًا} [الفرقان: 32] "

ترجمه : ابن عباس رضی الله عنه در باره این گفته الله متعال {إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ} فرمودند: تمام قرآن در شب قدر« از لوح محفوظ به بیت العزه» آسمان اول نازل گشته و سپس الله عزوجل تکه تکه « در طول بیست سه سال نبوت» بررسول الله صلی الله علیه و آله وسلم کم کم قسمتی به دنبال قسمت دیگر نازل می نموده است «که کفّار اعتراض نموده و» گفته بودند: {لَوْلَا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً کَذَلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَکَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِیلًا} یعنی : چرا قرآن یکباره بر او نازل نگشته است اینچنین «ما قرآن را کم کم بر تو نازل می کنیم» تا قلبت را با آن پایدار نموده و آن را کم کم و آهسته بر توبخوانیم.

2 - نزول دوم قرآن مجید یعنی همان نازل شدند کم کم قرآن کریم در طول بیست و سه سال نبوت می باشد همانگونه که از روایت بالای ابن عباس رضی الله عنه و سایر روایاتی که در این باره آمده مشخص می گردد ، البته اگر ابتدای این نزول را هم اگر در شب قدر ماه رمضان بدانیم ، همان گونه که برخی از علمای بزرگوار می گویند پس این آیه سوره بقره و همچنین سورقدر بیانگر ابتدای نزول برپیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله وسلم نیز شامل می شوند.

(هُدًى لِلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِنْ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ) در این قسمت از آیه الله متعال بیان نموده که قرآن هدایتی است برای مردم ودلایل واضحی برای رهنمائی افراد و جداکننده حق از باطل است ، لذا هرکس به دنبال هدایت است و دوست دارد که قوه تشخیص حق از باطل در دست او باشد پس باید که قرآن را خوانده و فهمیده و به دستورات آن عمل کند تا بدین طریق هدایت شده و حق را از باطل جدا نموده و به حق عمل نموده و از باطل دوری کند.

آری هرکس هدایت در غیرقرآن و سنّت صحیح طلب می کند و یا با غیر از قرآن وسنّت صحیح می خواهد حق را از باطل تشخیص دهد قطعا او به بی راهه رفته و عمر خویش را در تحصیل محال صرف می کند .

(فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمْ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ ) این قسمت از آیه بیان می دارد که هر مسلمانی که ماه مبارک رمضان را در یافت «به شرطی که بالغ بوده و هیچ عذرشرعی نداشته باشد» باید که این ماه مبارک را کاملا روزه بگیرد، و روزه گرفتن این ماه بر او فرض است،  ناگفته نماند که بدون عذر روزه نگرفتن این ماه از گناهان کبیره محسوب می شود .

(وَمَنْ کَانَ مَرِیضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ) در این قسمت از آیه آمده که اگر کسی در ماه مبارک رمضان بیمار بود و توان روزه گرفتن را نداشت و بنا بر بیماری رورزه اش را خورد او بعد از خوب شدن از بیماری بعد از ماه مبارک رمضان به همان تعدادی از روزهایی که خورده است باید قضائی بیاورد .

و همچنین اگر فردی در این ماه مبارک در مسافرت بود و بنا بر سفر نتوانست روزه بگیرد ، به هر تعدادی از روزهای رمضان را که مسافر بوده وروزه اش را خورده است به همان تعداد قضائی آوردن روزه براو ضروری و واجب است.

آری از این قسمت ازآیه دو مسأله مهم فهمیده می شود :

1 - بیماری و مسافرت عذر شرعی محسوب شده و فرد بنا بر این دو عذر می تواند در ماه مبارک روزه اش را بخورد .

2 - قضائی روزه بعد از رمضان بر افراد معذوری که بنا بر عذرشرعی در مضان روزه خودشان را خورده اند و توان قضائی آوردن را دارند ؛ واجب و ضروری است .

(یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمْ الْیُسْرَ وَلا یُرِیدُ بِکُمْ الْعُسْرَ) دراین قسمت از آیه، الله متعال هدف از اینکه چرا وجوب روزه را از فرد بیماردر دوران بیماری و ازمسافر در هنگام سفر ساقط نموده را بیان نموده است؟ همانا هدف از آن؛ آسانگیری است ، زیرا الله متعال برای ما در روزه و تمام امور شرعی دیگر خواهان آسانی است و هرگز نمی خواهد که برما سخت گیری کند، زیرا ما انسانها آنقدر ضعیف و ناتوان هستیم که توان هیچ سختگیری از جانب الله متعال را نداریم وبه همین خاطراست که الله متعال همیشه و در تمام احکام شرعی برما آسان گرفته و هرگز سخت گیری ننموده است و هرکجایی که ما بنا بر عذر شرعی توان عمل به حکمی ازاحکام شرعی را نداشته باشیم یا آن حکم را کاملا از ما ساقط نموده و یا اینکه به حد توان ما ؛ در آن تعدیل نموده و آن عمل را برای ما آسان و قابل عمل گردانده است.

(وَلِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ) در این قسمت از آیه ، الله متعال حکمت از وجوب قضائی روزه های خورده شده بنا بر عذر شرعی را بیان نموده است، که افرادی که بنا بر عذر شرعی همانند بیماری و یا مسافرت روزه را خورده اند آنها باید بعد از رمضان زمانی که از بیماری خوب شده و از سفر بازگشتند به همان تعدادی از روزها را قضا بیاورند ، تا تعداد روزهای روزه واجب که همان یک ماه «بیست و نه روز و یا سی روز»باشد، تکمیل شود ، و تا با این طریق بزرگواری الله متعال که ما را هدایت داده بیان گشته و شکر الله متعال به جا آورده شود .