تفسیر سوره فاتحه
ترجمه سوره
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام معبود به حق بسیاربخشاینده و بی نهایت مهربان.
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ (1)
ستایش ازآن معبود به حقی است که پروردگار جهانیان است.
الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ (2)
بسیاربخشاینده و بی نهایت مهربان است.
مَلِکِ یَوْمِ الدِّینِ (3)
مالک و پادشاه روز سزا است.
إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ (4)
(ای الله ) تنها ترا می پرستیم و فقط ازتومدد می خواهیم.
اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ (5)
(یا الله) ما را به راه راست راهنمائی فرما.
صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ (6)
راه کسانی که تو بر آنها احسان وانعام نموده ای.
غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَلَا الضَّالِّینَ (7)
نه (راه) آنانی که برآنها خشم گرفته شده است و نه هم (راه ) گمراهان.
تفسیر آسان سوره فاتحه
این سوره گرچه در اول قرآن نوشته شده است ولی اولین سوره ای نیست که نازل شده است ، این سوره ای است که بدون آن نماز کسی صحیح نمی گردد و در هر رکعت نماز باید خواند و برای دم از بیماریها مفید است و به آن فاتحه الکتاب ، رقیه، صلاه، سبع من المثانی والقرآن العظیم ،و... گفته می شود.
الله متعال در این سوره بسیاری از مسائل مهم عقیدتی ما مسلمانان را بیان نموده است که در زیر خلاصه وار آورده خواهد شد:
1- (الْحَمْدُ لِلَّهِ) این کلمات بیانگر توحید الوهیّت است یعنی : باید تمام عبادات فقط و فقط برای الله تنها انجام شود وکسی به همراه او در این راستا شریک آورده نشود؛ زیرا تنها او معبود به حق است و دیگر افراد و اشیائی که انسانها و جن ها بعنوان معبود گرفته اند باطل و بی ارزش اند، بنابراین ستایش و تعریف شایسته اوست وبس.
2- (رَبِّ الْعَالَمِینَ) این الفاظ بیانگر توحید ربوبیّت است یعنی اینکه تنها الله متعال خالق،رازق و مدبّرتمام مخلوقات است .
آری (رب العالمین) است یعنی الله متعال پرورگار تمام مخلوقات وجهانیان است و در پرورش و خلقت تمام این مخلوقات کسی شریک او نیست و تمام مخلوقات دست پرورده اواند و او پرودگار و پرورش دهنده همه است .
درمعنای (رب العالمین) این مطلب نهفته است که الله متعال رفته رفته و مناسب حال هر مخلوقی او پرورش داده و بزرگ می کند چون تربیت و پرورش یعنی اینکه مرحله به مرحله و رفته رفته و مناسب حال آن شیئ؛ او را سرپرستی و بزرگ نمودن و از این معلوم می شود که تمام مخلوقات از زمان پیدایش تا به پایان عمرشان تحت پرورش و نظارت الله متعال اند.
3- (الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ) این دو صفت بیانگر توحید اسماء و صفات الله متعال است زیرا الله متعال دارای نام ها وصفات متعدد وبهترین است که در قرآن وسنت صحیح آمده و ما باید تمام آنها را بدون هیچ تأویل ،تشبیه ،تحریف و انکاری قبول نموده وبه آنها معتقد باشیم و در آنها الله متعال را یکتا و بی شریک بدانیم.
آری الله متعال دارای اسماء و صفات بهترین است که من جمله آنها دو صفت (الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ) است یعنی الله متعال بسیار بخشاینده و بی نهایت مهربان است ، انسان باشنیدن این دو صفت هر چند هم گنه کار و عاصی باشد به رحمت و مهربانی الله متعال امیدوار می شود زیرا می داند که هر چند هم گناه کند ولی ذاتی وجود دارد که بخشایندگی و مهربانی او از گناهان این فرد هم بالا تر است.
4- (مَلِکِ یَوْمِ الدِّینِ) بیانگریکی دیگر از مهم ترین ارکان ایمانی و مسائل اعتقادی ما مسلمانان است که همان عقیده به روز قیامت و دنیای دیگر باشد.
آری ما مسلمانان بر این عقیده ایم که علاوه از این دنیای فانی دنیای دیگری نیز وجود دارد که بر خلاف این دنیا؛ جاوید است و در آن بهشت جاویدان و دوزخی بی پایان وجود دارد و تمام انسانها و جن ها در آن دنیا محاسبه شده و کفار وفساق آنان به جهنم رفته و مؤمنان پرهیزگارآنان به بهشت خواهند رفت و هر کس در آنجا پاداش کردار نیک و سزای اعمال زشتش را خواهد دید.
ودر آن روزتنها پادشاه و مالک فقط الله متعال است وبس، آنجا جائی است که پادشاهان دنیا توان حرف زدن بدون اجاز وی را ندارند و همه وهمه بفکر نجات خویش اند وبس، ولی این پیامبر بزرگوار اسلام محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله وسلم است که با اجازه پروردگارش بفکر امت خویش بوده و ندای امتی امتی سر می دهد.
5- (إِیَّاکَ نَعْبُدُ) این جمله ای است که الله متعال به ما یاد داده تا آن را بگوییم و بر آن جامعه عمل بپوشانیم یعنی تمام عبادات را فقط و فقط برای الله تنها انجام دهیم و کسی را در آنها با ذات پاک و لاشریک اوشریک نگردانیم.
گفتن این جمله اعترافی است همگانی و دست جمعی، و انسان وقتی که این جمله را بر زبان می آورد نه تنها خودش بدان اعتراف و اقرار می کند ؛بلکه می گوید: یا الله نه من تنها بلکه تمام بندگانت نیز همانند من ترا عبادات می کنند واگر افرادی از این جریان سرپیچی نموده و به انحراف کشیده شده اند وبه خلاف رفته اند آنها هم شایسته است که بر گشته و تنها ترا عبادت و پرستش کنند زیرا کسی دیگری لایق پرستش و عبادت نیست و آنی که شایسته است که عبادت و پرستش شود تنها توئی و بس.
6- (إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ) این جمله به ما مسلمانان این را می آموزد که مشکل گشا ومددگار واقعی الله مهربان است و جز او کسی دیگری نمی توانند مشکلات و حاجات مردم را برآورده کند لذا یک مسلمان زمانی که به دام هر مصیبت و مشکلی که می افتد قبل از هر چیز باید از الله مهربان بخواهد تا آن مشکل و مصیبتش را حل کند وسپس از راه های مشروع بر حل آن مشکل و مصیبتش اقدام کند.
نکته دیگری که در این جمله نهفته است این است که هر مسلمانی که این جمله را تلفظ می کند گویا از جانب خودش و تمام مسلمانان دیگراین را می گوید: که ما مسلمانان فقط و فقط از الله متعال مدد می خواهیم و بس. لذا اگر مسلمانی بنا بر فریب از شیطان از غیر او مدد خواسته و یا می خواهد او از مسیرحق به خطا رفته و امیدواریم که روزی الله مهربان با لطف و کرم خویش او را به راه حق راهنمائی و هدایت فرماید.
7- (اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ) این جمله بیانگر این است که دو راه وجود دارد یک راست و دیگری کج و ما مسلمانان از الله مهربان می خواهیم که ما را از راه کج نجات داده و به راه راست راهنمائی و هدایت فرماید؛ چون فقط او هدایت دهنده است وبس.
8- (صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ) در این جمله الله مهربان راه راست را توضیح داده و گفته: راهی است که روندگان بر آن کسانی اند که الله برآنها احسان وانعام نموده است، ولی آنها چه کسانی اند در دیگر آیات قرآنی آمده که آنها پیامبران،و صدّیقان، شهداء و نیکوکاراند، لذا هرکس خواهان راه راست است باید بر روش پیامبران و صدیقان وبر طریقه شهداء و نیکوکاران برود و همانند آنها از دستورات الله مهربان پیروی نماید تا به راه راست هدایت یابد.
9- (غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ) این جمله به ما می گوید: در این دنیای فانی افرادی همانند یهودیان وجود دارند که بنا بر نافرمانی و سرپیچی از دستورات الله متعال مورد خشم وغضب الهی قرار گرفته اند، ما مسلمانان باید از آنها دور نموده و از الله متعال بخواهیم که ما را از راه و روش آنها بدور بدارد تا نشود که خدای ناخواسته بر روش آنها رفته و همانند آنها مورد خشم وغضب الهی قرار گریم.
10- (وَلَا الضَّالِّینَ) و این جمله به ما می آموزد که ما نباید تنها از الله متعال بخواهیم که ما را به راه راست هدایت نماید بلکه توأم با آن؛ این را نیزبخواهیم که یا الله ما را از راه گمراهانی همانند نصارا نجات ده و هرگز به ما توفیق رفتن بر راه این گمراهان عنایت نفرما بلکه بر عکس به ما توفیق دوری از هر چه گمراه و گمراهی را عنایت فرما. آمین.
نکته قابل توجه : آنچه که لازم است که در اینجا بیان شود این است که (اعوذ بالله من الشیطان الرجیم) و(بسم الله الرحمن الرحیم) که قبل از تلاوت این سوره می گوییم و (آمین) که در آخر این سوره می گوییم جزء آیات این سوره نیستند.
واما از آنجائی که به نوعی به این سور تعلق دارند ضروری است که نسبت به آنها نیز توضیحات لازمی ارائه و بیان شود:
1- (اعوذ بالله من الشیطان الرجیم) این جمله معنایش این است: پناه می برم به معبود به حق از شر شیطانی که از درگاه رحمت الهی رانده شده است.
الله متعال در قرآن مجید به ما دستور داده که قبل از شروع به تلاوت قرآن این جمله را بگوییم لذا این جمله مخصوص سوره فاتحه و یا سوره ای دیگری نیست بلکه قبل از شروع تلاوت باید این جمله گفته شود .
امام اینکه قبل از تلاوت باید این جمله را بخوانیم چون می خواهیم کلام رب العالمین را تلاوت کنیم و شیطان با این کار ما مخالف است ودر هنگام تلاوت ما را نمی گذارد تا به معانی و مفاهیم قرآن فکر کنیم و ما به تنهائی توان مبارزه با شیطان و وساوس اورا نداریم لذا به الله متعال متوسل شده و از شر این شیطان مردود به در گاه او پناه می بریم تا ما را از شرورات و وساوس او محفوظ نگه دارد تا بهتر بتوانیم کلام پرودگار ما را خوانده و معانی و مفاهیم او را دانسته و بهتر بتوانیم به آن جامه عمل بپوشانیم.
2- (بسم الله الرحمن الرحیم) این جمله خود آیه مستقلی است که برای فاصله بین سورها نازل شده است نه تنها در ابتدای تمام سورها بجز سوره توبه نوشته شده و خوانده می شود بلکه در ابتداء هر تلاوت خواندن آن مستحب است همانگونه که در ابتدای تمام کارهای خیرو نیک خواندن این جمله از مستحبات است.
در حقیقت این جمله به ما می گوید: باید از معبود به حقی که بسیار بخشاینده و بسیارمهربان است؛ خواست تا توفیق انجام این عمل نیکی را که شروع کردیم به خیر و خوبی عنایت فرماید.
3- (آمین) یعنی بارالهی دعای مرا قبول فرما؛ این را بعد از پایان این سوره می گوییم چون در این سوره ما از الله مهربان هدایت برراه راست را خواستیم و از الله متعال درخواست نمودیم تا ما را از راه یهودیانی که بر آنها غضب گرفته شده ونصرانیهای که راه راست را رها نموده به گمراهی رفتند ؛ نجات دهد، لذا حال مناسب است که بعد این دعای مبارک از الله مهربان بخواهیم تا این دعای ما را قبول فرماید لذا می گوییم: آمین یعنی ای پرودگارم دعای مرا قبول فرما.
ترجمه سوره بقره آیه (1 تا ۳۹)
الم (1)
(الف ،لام و میم) از حروف مقطعه ای می باشد که در ابتداء بعضی از سورهای قرآنی آمده اند و از آیات متشابهاتی محسوب می شوند که بجز الله دانا کسی دیگر معانی و مفاهیم آنها را نمی داند.
ذَلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ (2)
این کتاب (قرآن) در آن شک و تردیدی نیست (که از جانب الله متعال است) وراهنمائی است برای پرهیزگاران .
الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ (3)
آنانی که به پوشیدهای از دید مخفی ایمان می آورند و نماز را برپا می دارند و از آنچه ما به آنان داده ایم خرچ و انفاق می کنند.
وَالَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ وَبِالْآَخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ (4)
و آنانی که به آنچه بر تو (از قرآن) نازل شده وبه آنچه (از کتاب های آسمانی) پیش از تو نازل شده است ایمان می آورند و از آنچه ما به آنها روزی داده ایم خرچ و انفاق می کنند.
أُولَئِکَ عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (5)
اینها برهدایت واقعی از جانب پروردگارشان اند و فقط اینها کامیابان اند.
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَوَاءٌ عَلَیْهِمْ أَأَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ (6)
همانا کسانی که کفر نموده اند بر آنها برابر و یکسان است که آنها را (از عذاب های الهی) بترسانی و یا اینکه نترسانی آنها ایمان نمی آورند.
خَتَمَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ (7)
الله بر دلهای آنان و برشنوائیشان مهر زده است و بر چشمانشان پرده ای (نهاده) است و فقط برای آنان (در قیامت) عذابی بسیار بزرگی است .
وَمِنْ النَّاسِ مَنْ یَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْیَوْمِ الآخِرِ وَمَا هُمْ بِمُؤْمِنِینَ(8)
وبعضی از مردم می گویند : ما ایمان آوردیم به معبود برحق وبه روزپایان ودر حالیکه مؤمن نیستند.
یُخَادِعُونَ اللَّهَ وَالَّذِینَ آمَنُوا وَمَا یَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنفُسَهُمْ وَمَا یَشْعُرُونَ(9)
معبود برحق وکسانی را که ایمان آوردند را فریب می دهند ودر حالیکه فریب نمی دهند مگر خودشان را ودر حالیکه نمی فهمند.
فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَهُمْ اللَّهُ مَرَضاً وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا کَانُوایَکْذِبُونَ (10)
در دلهایشان بیماری است ومعبود برحق بر بیماری آنها افزوده است وبرایشان بنا برآنچه دروغ می گفتند عذاب دردناکی است.
وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ لا تُفْسِدُوا فِی الأَرْضِ قَالُوا إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ(11)
وچون بدیشان گفته شود در زمین فساد نکنید گویند قطعا مااز اصلاح گران هستیم
أَلا إِنَّهُمْ هُمْ الْمُفْسِدُونَ وَلَکِنْ لا یَشْعُرُونَ (12)
آگاه باشید که فسادگران واقعی اینها اند ولی پی نمیبرند .
وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ آمِنُوا کَمَا آمَنَ النَّاسُ قَالُوا أَنُؤْمِنُ کَمَا آمَنَ السُّفَهَاءُ أَلا إِنَّهُمْ هُمْ السُّفَهَاءُ وَلَکِنْ لا یَعْلَمُونَ (13)
وزمانیکه بدانان گفته شود ایمان بیاورید همانگونه که دیگرمردم ایمان آورده اند گویند آیا ما ایمان بیاوریم آنگونه که بی خردان ایمان آورده اند آگاه باشید که خودشان بی خردان اند ولی این را نمی دانند.
وَإِذَا لَقُوا الَّذِینَ آمَنُوا قَالُوا آمَنَّا وَإِذَا خَلَوْا إِلَى شَیَاطِینِهِمْ قَالُوا إِنَّا مَعَکُمْ إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِئُونَ (14)
وزمانیکه با کسانی که ایمان آوردند ملاقات می کنند می گویند ماهم ایمان آورده ایم ولی چون با شیطانهایشان یکجا ودرخلوت می شوند گویند ما با شما هستیم وقطعا ما مسخره کنندگانیم.
اللَّهُ یَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَیَمُدُّهُمْ فِی طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُونَ (15)
معبود برحق آنها را مسخره مینماید وآنها را در گمراهیشان سرگردان می کشاند.
أُوْلَئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوْا الضَّلالَةَ بِالْهُدَى فَمَا رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ وَمَاکَانُوا مُهْتَدِینَ (16)
اینان کسانی اند که گمراهی را در مقابل هدایت خریدند پس تجارت آنها فایده نکرد واینها هدایت شونده نبودند.
مَثَلُهُمْ کَمَثَلِ الَّذِی اسْتَوْقَدَ نَاراً فَلَمَّا أَضَاءَتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَکَهُمْ فِی ظُلُمَاتٍ لا یُبْصِرُونَ (17)
حالت این (منافقین) مانند حالت کسی است که جستجو وتلاش نموده تا آتشی را روشن کند وچون آتش اطرافش را روشن نمود الله نورشان را برد ودر تارکیها ی که نمی بینند رهایشان ساخت.
صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لا یَرْجِعُونَ (18)
این( منافقین) کران، گنگان وکورانند ؛ پس آنها بر نمی گردند.
أَوْ کَصَیِّبٍ مِنْ السَّمَاءِ فِیهِ ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ وَبَرْقٌ یَجْعَلُونَ أَصَابِعَهُمْ
فِی آذَانِهِمْ مِنْ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ وَاللَّهُ مُحِیطٌ بِالْکَافِرِینَ(19)
ویا مانند (افرادی اند که گرفتار) باران تندی از آسمان شدند که در آن تاریکیها، رعد وبرق است آنها از ترس صاعقه آسمانی ومرگ انگشتانشان را در گوشهایشان قرار می دهند ودرحالیکه خداوند از هر سو کافران را احاطه کننده است.
یَکَادُ الْبَرْقُ یَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ کُلَّمَا أَضَاءَ لَهُمْ مَشَوْا فِیهِ وَإِذَا أَظْلَمَ عَلَیْهِمْ قَامُوا وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ (20)
عنقریب برق ودرخشندگی (نور) چشمانشان را خواهد ربود وهرگاه برآنها روشن می شود در آن راه می روند وچون برآنها تاریک می شود می ایستند واگرخداوند بخواهد چشم وگوششان را خواهد ربود ویقینا خداوند بر هر چیز توانا است.
یَا أَیُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ وَالَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (21)
ای مردم پروردگارتان را عبادت نمایید؛ همانی که شما و افراد پیش از شما را آفریده است تا اینکه پرهیزگار گردید.
الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ فِرَاشًا وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَکُمْ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (22)
همان (پروردگاری) که زمین را برایتان بستری و آسمان را سقفی قرار داده و از آسمان آب فرستاده سپس به وسیله آن (از زمین ) میوجات را برای روزیتان بیرون نموده است پس برای الله شریکانی قرار ندهید و در حالی که شما می دانید (اوهرگز شریکی ندارد).
وَإِنْ کُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنتُمْ صَادِقِینَ (23)
اگرشما (کفّار) در شک بودید در باره آنچه ما (از قرآن) بر بنده ما (محمّد صلی الله علیه و آله وسلم)نازل نمودیم پس سوره ای رابیاورید (که کاملا)همانند آن باشد و گواهانتان علاوه از الله را بخوانید اگرواقعا(در این ادّعایتان) راستگویان هستید.
فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِینَ (24)
پس اگر این کار را انجام ندادید و هر گز هم انجام نخواهید داد پس از آتش (جهنم)بترسید همانی که هیزمش مردم های (مشرک)و سنگان اند (و در اصل )برای کافران آماده شده است
وَبَشِّرْ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الأَنْهَارُ کُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقاً قَالُوا هَذَا الَّذِی رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهاً وَلَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِیهَا خَالِدُونَ (25)
و بشارت ده (ای محّمد صلی الله علیه و آله وسلم )کسانی را که مسلمان واقعی شده و کارهای نیک انجام داده اند که یقینا برای آنها باغهای(بهشتی)است که از زیرآنها نهرها روان می گردد و هرگاه به آنها نوعی از میوجات به عنوان روزی داده شود گویند:این آن چیزی است که پیش از این به عنوان روزی به ما داده شده است وبه نزد آنان چیزهای شبیه به هم آورده شده و برای آنان همسران پاکیزه است و در حالیکه آنها در این (باغهای بهشتی) از جاویدانان اند.
إِنَّ اللَّهَ لا یَسْتَحْیِی أَنْ یَضْرِبَ مَثَلاً مَا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا فَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَأَمَّا الَّذِینَ کَفَرُوا فَیَقُولُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَذَا مَثَلاً یُضِلُّ بِهِ کَثِیراً وَیَهْدِی بِهِ کَثِیراً وَمَا یُضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفَاسِقِینَ (26)
همانا از اینکه الله به پشه ای ویا بالاتر ازآن مثالی بزند شرم نمی کند بعد (از بیان مثال)آنانی که ایمان آورده اند قطعا می دانند که آن حق بوده و از جانب پروردگارشان است و اما کسانی که کفر نمودند بعد (از بیان مثال)می گویند :الله از بیان این مثال چه خواسته است (در نتیجه الله) بسیاری را با بیان این مثال گمراه می کند و بسیاری را نیز با آن هدایت می دهد وبا این (مثال)بجز بیرون روندگان از راه حق کسی دیگری را گمراه نمی کند.
الَّذِینَ یَنقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثَاقِهِ وَیَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَیُفْسِدُونَ فِی الأَرْضِ أُوْلَئِکَ هُمْ الْخَاسِرُونَ (27)
(بیرون روندگان از راه حق)کسانی اند که بعد از عهد بستن با الله آن (عهد)را می شکنند و آنچه را که الله دستورداده تا پیوند داده شود را قطع می کنند و در زمین فساد می کنند تنها اینها زیانکاران اند.
کَیْفَ تَکْفُرُونَ بِاللَّهِ وَکُنتُمْ أَمْوَاتاً فَأَحْیَاکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یُحْیِیکُمْ ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ (28)
چگونه شما به الله کفر می ورزید و در حالی که مرده بودید و الله شما را زنده نمود و سپس شما را می میراند و بعد از آن دوباره شما را زنده می کند و سپس به سوی او بازگردانده می شوید.
هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الأَرْضِ جَمِیعاً ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ (29)
الله ذاتی است که برای نفعتان تمام آنچه درزمین است را آفریده سپس به سوی آسمانها قصد نموده و آنها را آراسته وبرابر هفت آسمان ساخته است و فقط اوبه هر چیزبسیار آگاه و داناست.
وَإِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَةِ إِنِّی جَاعِلٌ فِی الأَرْضِ خَلِیفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِیهَا مَنْ یُفْسِدُ فِیهَا وَیَسْفِکُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَنُقَدِّسُ لَکَ قَالَ إِنِّی أَعْلَمُ مَا لا تَعْلَمُونَ (30)
وآن گاه که پرودگارت به فرشتگان گفت:من (افرادی که)جانشین (یکدیگرخواهند گشت)در زمین گردانده ام آنها گفتند:آیا در آن کسی را می گردانی که در آن فساد می کند و خونها می ریزد و در حالی که ما باستایش توپاکیت را بیان نموده و بزرگواری تو را بیان می کنم، (الله در جواب)گفت:همانا من داناترم نسبت به آنچه که شما نمی دانید.
وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاءَ کُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلائِکَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِی بِأَسْمَاءِ هَؤُلاء إِنْ کُنتُمْ صَادِقِینَ (31)
و(الله)به آدم نامهای تمام (اشیاء)را آموخت سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود وبعد از آن (خطاب به فرشتگان)گفت:مرا از نامهای این اشیاء خبر دار کنید اگر از راستگویان بودید.
قَالُوا سُبْحَانَکَ لا عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ (32)
(فرشتگان)گفتند:تو منزه و پاکی ؛ما بجز آنچه که تو به آموخته ای دیگر علمی نداریم و قطعا تنها تو بسیار دانا وبی نهایت با حکمتی.
قَالَ یَا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَکُمْ إِنِّی أَعْلَمُ غَیْبَ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا کُنتُمْ تَکْتُمُونَ (33)
(الله خطاب به آدم)گفت:ای آدم این (فرشتگان)را از نامهای این اشیاء خبردار کن وچون آدم آنها را خبردار نمود (الله خطاب به فرشتگان)گفت:آیامن برایتان نگفته بودم که همانا من نسبت به مخفی های آسمانها وزمین (از همه)آگاه ترم و (حتی از شما)نسبت به آنچه ظاهر می کنید و آنچه را که بودید می پوشاندید آگاه ترم .
وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلائِکَةِ اسْجُدُوا لآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِیسَ أَبَى وَاسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنْ الْکَافِرِینَ (34)
و آنگاه که ما به فرشتگان گفتیم برای آدم سجده نمایید بعد (از این گفته ما)همه بجز شیطان سجده نمودند او تنها سرباززد وخواهان کبر شد واو(درتقدیر)ازکافران بود.
وَقُلْنَا یَا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَزَوْجُکَ الْجَنَّةَ وَکُلا مِنْهَا رَغَداً حَیْثُ شِئْتُمَا وَلا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَکُونَا مِنْ الظَّالِمِینَ (35)
وما به آدم گفتیم :تو و همسرت در بهشت زندگی کنید و هر دو از هر کجای آن که می خواهید گوارا بخورید (ولی)هر دو به این درخت نزدیک نشوید (که اگربه این دستور عمل نکردید)هر دوازظالمان می گردید.
فَأَزَلَّهُمَا الشَّیْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا کَانَا فِیهِ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَکُمْ فِی الأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِینٍ (36)
بعد از این شیطان آن دو را لغزاند و سپس از آنجای که در آن بودند هر دو را بیرون نمود و ما گفتیم همه از آنجا در حالی (بر زمین)فرود آیید که با یکدیگر دشمن هستید و برایتان تا مدتی (که زنده باشید)در زمین قرار گاه وسامان بهره گیری است.
فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ (37)
سپس آدم از پروردگارش سخنانی را آموخت (و با خواندن آنها توبه نمود)(والله)توبه اش را پذیرفت زیرا تنها او بسیار توبه پذیر و بی نهایت مهربان است.
قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِیعاً فَإِمَّا یَأْتِیَنَّکُمْ مِنِّی هُدًى فَمَنْ تَبِعَ هُدَایَ فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ (38)
ما گفتیم همه از آنجا (بر زمین)فرود آیید وسپس هرگاه از جانب من برایتان هدایتی می آید پس هر کس از هدایت من پیروی نمود بر آن افراد نه ترسی است (از اینکه گرفتار عذاب الهی گردند) و نه هم آنها ناراحت می گردند.
وَالَّذِینَ کَفَرُوا وَکَذَّبُوا بِآیَاتِنَا أُوْلَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ(39)
ولی کسانی که کفر نموده و آیات ما را دروغ پنداشتند اینها یاران آتش (جهنم)اند و فقط اینها از جاودانان در آن هستند.
ترجمه سوره فاتحه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام معبود به حق بسیاربخشاینده و بی نهایت مهربان.
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ (1)
ستایش ازآن معبود به حقی است که پروردگار جهانیان است.
الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ (2)
بسیاربخشاینده و بی نهایت مهربان است.
مَلِکِ یَوْمِ الدِّینِ (3)
مالک و پادشاه روز سزا است.
إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ (4)
(ای الله ) تنها ترا می پرستیم و فقط ازتومدد می خواهیم.
اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ (5)
(یا الله) ما را به راه راست راهنمائی فرما.
صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ (6)
راه کسانی که تو بر آنها احسان وانعام نموده ای.
غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَلَا الضَّالِّینَ (7)
نه (راه) آنانی که برآنها خشم گرفته شده است و نه هم (راه ) گمراهان.