درمورد توسل توضیحات کامل می خواستم که مدلل به قرآن و حدیث باشد

پرسش: درمورد توسل توضیحات کامل می خواستم که مدلل به  قرآن و حدیث باشد؟

پاسخ: آری توسل در شریعت مجاز است ، در این باره الله متعال می فرماید:

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ (35) سوره مائده

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از الله بترسید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید!

أُولَٰئِکَ الَّذِینَ یَدْعُونَ یَبْتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ الْوَسِیلَةَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ وَیَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَیَخَافُونَ عَذَابَهُ إِنَّ عَذَابَ رَبِّکَ کَانَ مَحْذُورًا (57)سوره اسراء

ترجمه: کسانی را که آنان می‌خوانند، خودشان وسیله‌ای (برای تقرب) به پروردگارشان می‌جویند، وسیله‌ای هر چه نزدیکتر؛ و به رحمت او امیدوارند؛ و از عذاب او می‌ترسند؛ چرا که عذاب پروردگارت، همواره در خور پرهیز و وحشت است!

وآنچه از قرآن مجید و احادیث صحیح نبوی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فهمیده می شود این است که سه نوع توسل مجاز داریم، که از قرار زیر می باشند:

1- توسل به اسماء و صفات الله متعال، این که فرد مثلا بگوید ای غفور و ای رحیم مرا بیامرز، و ای صمد و ای غنی مرا از مردم بی نیاز گردان، الله متعال در این باره می فرمایند:

وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی أَسْمَائِهِ سَیُجْزَوْنَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ (180) سوره اعراف

ترجمه: و الله، دارای نیک ترین نامها است؛ الله را به آن (نامها) بخوانید! و کسانی را که در نامهای الله تحریف ایجاد می‌کنند (و بر غیر او می‌نهند)، رها سازید! آنها بزودی جزای اعمالی را که انجام می‌دادند، می‌بینند!

2- توسل به دعا های افراد صالح و نیک زنده، این که فردی به نزد فرد صالح و نیکی رفته و از او بخواهد که برایش دعا کند، در این باره به متوسل شدن صحابه رضی الله عنهم در طلب باران، به دعای رسول الله صلی‌الله‌علیه ‌وآله ‌وسلم،  و متوسل شدن عمر بن خطاب رضی الله عنه به دعای عموی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، عباس بن ابی طالب رضی الله عنه که در صحیح بخاری آمده است توجه نمایید:

عَنْ  أَنَسٍ  رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ،  أَنَّ  عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ  کَانَ إِذَا قَحَطُوا اسْتَسْقَى بِالْعَبَّاسِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَقَالَ : اللَّهُمَّ إِنَّا کُنَّا نَتَوَسَّلُ إِلَیْکَ بِنَبِیِّنَا صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَتَسْقِینَا، وَإِنَّا نَتَوَسَّلُ إِلَیْکَ بِعَمِّ نَبِیِّنَا، فَاسْقِنَا. قَالَ : فَیُسْقَوْنَ.   

ترجمه: انس بن مالک رضی الله عنه روایت نمودند که (عادت) عمر بن خطاب رضی الله عنه برای این بود، که هرگاه مردم گرفتار قحط سالی می شدند و می خواستند دعای باران کنند از عباس بن عبد المطلب درخواست دعای باران می کردند و می گفت: یا الله همانا ما (در زمان زنده بودن رسول الله صلی‌الله‌علیه‌ وآله ‌وسلم) به پیامبر (محمد) صلی الله علیه و آله وسلم متوسل می شدیم (و از ایشان می خواستیم تا برای ما دعای باران کنند) و تو به ما آب و باران می دادی، ولی حالا (که پیامبر ما وفات نموده اند) به عموی پیامبر ما (عباس) متوسل می شویم (تا برای ما دعای باران کنند و ایشان دعا می کردند،آن وقت ، از فضل و کرم الهی ) باران داده می شدند.  صحیح البخاری ( 1010، 3710 )

3- توسل به اعمال صالحه و نیکی که خود فرد انجام داده است

الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ (16) سوره آل عمران

ترجمه: همان کسانی که می‌گویند: «پروردگارا! ما ایمان آورده‌ایم؛ پس گناهان ما را بیامرز، و ما را از عذابِ آتش، (دور) نگاهدار!»

و دلیل دیگر بر توسل به اعمال صالحه و نیک حدیث صحیحی است که در صحیح بخاری و برخ دیگر از کتب حدیثی آمده که سه نفر مسافر در غاری گیر نمودند و درب غار با سنگی بسته شده بود، هر یک به عملی از اعمال نیکی که انجام داده بودند، متوسل شده و گفتند که یا الله متعال اگر آن عمل را برای رضای تو انجام داده ام ما را از این گرفتار نجات ده، که در آخر الله متعال آنها را از این گرفتاری نجات می دهد.