۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

آیا این اثر ضعیف است؟

آیا این اثر ضعیف  است؟:

 

ﻋَﻦْ ﻣَﺎﻟِﻚِ ﺍﻟﺪَّﺍﺭِ، ﻗَﺎﻝَ : ﺃَﺻَﺎﺏَ ﺍﻟﻨَّﺎﺱَ ﻗَﺤْﻂٌ ﻓِﻲ ﺯَﻣَﻦِ ﻋُﻤَﺮَ ، ﻓَﺠَﺎﺀَ ﺭَﺟُﻞٌ ﺇِﻟَﻰ ﻗَﺒْﺮِ ﺍﻟﻨَّﺒِﻲِّ ﺻَﻠَّﻰ ﺍﻟﻠﻪُ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﻭَﺳَﻠَّﻢَ ﻓَﻘَﺎﻝَ : ﻳَﺎ ﺭَﺳُﻮﻝَ ﺍﻟﻠَّﻪِ ، ﺍﺳْﺘَﺴْﻖِ ﻟِﺄُﻣَّﺘِﻚَ ﻓَﺈِﻧَّﻬُﻢْ ﻗَﺪْ ﻫَﻠَﻜُﻮﺍ ، ﻓَﺄَﺗَﻰ ﺍﻟﺮَّﺟُﻞَ ﻓِﻲ ﺍﻟْﻤَﻨَﺎﻡِ ﻓَﻘِﻴﻞَ ﻟَﻪُ : " ﺍﺋْﺖِ ﻋُﻤَﺮَ ﻓَﺄَﻗْﺮِﺋْﻪُ ﺍﻟﺴَّﻠَﺎﻡَ، ﻭَﺃَﺧْﺒِﺮْﻩُ ﺃَﻧَّﻜُﻢْ ﻣﺴْﻘِﻴُّﻮﻥَ ﻭَﻗُﻞْ ﻟَﻪُ : ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﺍﻟْﻜَﻴْﺲُ ، ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﺍﻟْﻜَﻴْﺲُ " ، ﻓَﺄَﺗَﻰ ﻋُﻤَﺮَ ﻓَﺄَﺧْﺒَﺮَﻩُ ﻓَﺒَﻜَﻰ ﻋُﻤَﺮُ ﺛُﻢَّ ﻗَﺎﻝَ : ﻳَﺎ ﺭَﺏِّ ﻟَﺎ ﺁﻟُﻮ ﺇِﻟَّﺎ ﻣَﺎ ﻋَﺠَﺰْﺕُ ﻋَﻨْﻪُ .


پاسخ: بله این اثر ضعیف است، ولی قبل از این که علت ضعف حدیث بیان شود مناسب است که ترجمه شود و سپس کتبی که آن را روایت نمودند حواله داده شود و بعد هم علت ضعف آن بیان شود، تا حقیقت این اثر ضعیف بر همه واضح گردد.

 

ترجمه این اثر ضعیف:

 

مالک الدار می گوید: مردم در زمان عمر(رضی الله عنه) گرفتار قحط سالی (و کم بارانی) شدند، مردی به نزد قبر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آمد و گفت: ای رسول الله، برای امت خود در خواست آب و باران نما زیرا آنها هلاک گشتند، (رسول الله صلی‌الله‌علیه‌ وآله ‌وسلم ) در خواب آن فرد آمد و به این مرد گفته شد: به نزد عمر برو از جانب من به او سلام برسان، و خبردار کن که به شما آب و باران داده خواهد شد، و به او بگو عاقل و زیرک باش، عاقل و زیرک باش، آن مرد به نزد عمر(رضی الله عنه ) آمد او را از این کار و خوابش خبر دار کرد، عمر رضی الله عنه به گریه افتاد و گفت: ای پروردگارا من کوتاهی نکردم مگر آنجا که عاجز و ناتوان ماندم.

 

تخریج اثر ضعیف:

 

این اثر ضعیف را اﺑﻦ ﺃﺑﻲ ﺷﻴﺒﺔ ﻓﻲ " مصنف خویش "(356/6) ‏ ﻭ امام بخاری در کتاب " ﺍﻟﺘﺎﺭﻳﺦ ﺍﻟﻜﺒﻴﺮ " ‏( 7/304 ‏) بصورت مختصر و امام بیهقی در کتاب " ﺍﻟﺪﻻﺋﻞ " ‏( 7/47 ‏) ، ﻭﺍﺑﻦ ﻋﺴﺎﻛﺮ در کتاب" ﺗﺎﺭیخ  خویش، ‏( 44/345 ‏)  از طریق ابوصالح از مالک الدار روایت نمودند.

 

علت ضعف این اثر ضعیف:

 

برای بهتر واضح شدن ضعف این اثر باید به چند نکته اشاره نمود:

 

1- این روایت ضعیف یک اثر است و گفته صحابه رضی الله عنه و یا گفته پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم نیست.

 

2- این اثر ضعیف قول یک تابعی است.

 

3- گوینده و بیان کننده این روایت مالک الدار یک راوی مجهول است.

 

4- فردی که این خواب را دیده یک فرد مبهم و نامعلوم است.

 

5- این اثر ضعیف مخالف است با روایت صحیح بخاری که عمررضی الله عنه از عباس رضی الله عنه عموی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم درخواست دعای باران می کردند، که در صحیح بخاری اینگونه آمده است:

 

عَنْ  أَنَسٍ  رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ،  أَنَّ  عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ  کَانَ إِذَا قَحَطُوا اسْتَسْقَى بِالْعَبَّاسِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَقَالَ : اللَّهُمَّ إِنَّا کُنَّا نَتَوَسَّلُ إِلَیْکَ بِنَبِیِّنَا صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَتَسْقِینَا، وَإِنَّا نَتَوَسَّلُ إِلَیْکَ بِعَمِّ نَبِیِّنَا، فَاسْقِنَا. قَالَ : فَیُسْقَوْنَ.    صحیح البخاری ( 1010، 3710 )

 

ترجمه: انس بن مالک رضی الله عنه روایت نمودند که (عادت) عمر بن خطاب رضی الله عنه برای این بود، که هرگاه مردم گرفتار قحط سالی می شدند و می خواستند دعای باران کنند از عباس بن عبد المطلب درخواست دعای باران می کردند و می گفت: یا الله همانا ما (در زمان زنده بودن رسول الله صلی‌الله‌علیه ‌وآله‌ وسلم) به پیامبر (محمد) صلی الله علیه و آله وسلم متوسل می شدیم (و از ایشان می خواستیم تا برای ما دعای باران کنند) و تو به ما آب و باران می دادی، ولی حالا (که پیامبر ما وفات نموده اند) به عموی پیامبر ما (عباس) متوسل می شویم (تا برای ما دعای باران کنند و ایشان دعا می کردند،آن وقت ، از فضل و کرم الهی ) باران داده می شدند.

اما اینکه برخی از علماء این را صحیح دانسته اند :

 

 اولا:  علماء معصوم نیستند، و هر عالم اشتباه می کند،

 

در ثانی: بر کسی که تحقیق می کند، قول افراد مهم نیست دلیل افراد مهم است،

 

ثالثا: امام منذری و هیثمی و شیخ آلبانی رحمهم الله، و برخی دیگر علماء و محققین ، مالک الدار را مجهول دانسته ، و این اثر را ضعیف و بی اعتبار دانسته اند.