حکم یافتن اشیاء گم شده

پرسش: اگر کسی گوسفندی را یافت و بعد آن گوسفند بچه زیاید و صاحبش پیدا نشد، فرد یابنده به این گوسفند و بچه آن چه کند؟

پاسخ: اگر کسی گوسفندی را یافت باید تا یک سال اعلان کند، اگر صاحبش پیدا شد که آن گوسفند را به صاحبش باز گرداند، واگر در مدت این سال زاید بچه آن نیز باید به صاحبش باز گردانده شود، و اگر آن گوسفند در طول سال مرده که هیچ، ولی اگر بعد از یک سال گوسفند زنده بود و صاحبش هم پیدا نشد، آن وقت است که آنکسی که آن را یافته مالکش می گردد، و هر نوع تصرف برایش مجاز می باشد، ولی اگر بعدها هر زمان صاحبش پیدا شد باید آن گوسفند بهمراه تمام بچه هایش به صاحبش باز گردانده شود، و اگر یابنده آن را بعد از یکسال آن گوسفند را کشته و خورد و یا فروخت ولی بعد ها صاحبش پیدا شد، در این وقت باید قیمتش و یا گوسفندی همانندش را به صاحبش برگردانده شود، در این باره به حدیث زیر توجه نمایید:

عَنْ زَیْدِ بْنِ خَالِدٍ الجُهَنِیِّ أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنِ اللُّقَطَةِ، فَقَالَ: «اعْرِفْ وِکَاءَهَا، أَوْ قَالَ وِعَاءَهَا، وَعِفَاصَهَا، ثُمَّ عَرِّفْهَا سَنَةً، ثُمَّ اسْتَمْتِعْ بِهَا، فَإِنْ جَاءَ رَبُّهَا فَأَدِّهَا إِلَیْهِ» قَالَ: فَضَالَّةُ الإِبِلِ؟ فَغَضِبَ حَتَّى احْمَرَّتْ وَجْنَتَاهُ، أَوْ قَالَ احْمَرَّ وَجْهُهُ، فَقَالَ: «وَمَا لَکَ وَلَهَا، مَعَهَا سِقَاؤُهَا وَحِذَاؤُهَا، تَرِدُ المَاءَ وَتَرْعَى الشَّجَرَ، فَذَرْهَا حَتَّى یَلْقَاهَا رَبُّهَا» قَالَ: فَضَالَّةُ الغَنَمِ؟ قَالَ: «لَکَ، أَوْ لِأَخِیکَ، أَوْ لِلذِّئْبِ». صحیح بخاری، حدیث (91)

ترجمه: زید بن خالد جهنی رضی الله عنه فرمودند: همانا مردی از پیامبر صلی الله علیه و آله در باره چیزی که یافته می شود پرسید، (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: نخ (دهان کیسه) اش طرفش و ظرفش را شناسائی کن و سپس یکسال اعلان کن، سپس (اگر صاحبش پیدا نشد) از آن استفاده کن، و اگرصاحبش آمده که آنچه را که یافتی به صاحبش برگردان. (آن مرد) گفت: در باره شتر گم شده چه می فرمایید؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم، به حدی) ناراحت شدند تا اینکه دو گونه و یا چهره ایشان سرخ شد، و سپس فرمودند: ترا به شترچه و در حالی که مشک آبش و سمش همراهش هست، برآب می رود و از درخت و گیاه می چرد، رهایش کن تا اینکه صاحبش آن را در یابد،(آن مرد) گفت: در باره گوسفند گم شده چه می فرمایید؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: (آن گوسفند گم شده) از توست (اگر صاحبش پیدا نشود) و یا از برادر تو است (اگر صاحبش که برادر دینی تو است پیدا شد) و یا از گرگ خواهد بود(در صورتی که آن گوسفند گم شده را رها کنی).