آیا تعویذ دادن اشکال شرعی دارد ؟

پرسش : آیا تعویذ دادن اشکال شرعی دارد ؟

پاسخ :  ﺗﻌﻮﯾﺬ در فارسی همان تمیمة عربی است که جمعش ﺗﻤﺎﺋﻢ است ، به ﻫﺮﭼﯿﺰی ﮐﻪ ‏ ﺑﻪ ﮔﺮﺩﻥ ﻭ ﯾﺎ ﺟﺎی دیگری ﺍﺯ ﺑﺪﻥ ‏برای رفع بیماری و یا مصیبت ﺁﻭﯾزان ﻣﯽ ﺷﻮند، گویند.

ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ برای رفع چشم زخم و برخ دیگر مصیبتها و آفتها مهره های خاص و یا برخ اشیاء دیگری برخود و یا منزل و حیوان خود بسته و آویزان می کردند.

از آنجایی که در تعویذات توجه فرد به سمت غیر الله رفته و فرد گرفتار شرک و خرافات می شود، اسلام نسبت به آن دیدگاه خاص و باز دارنده ای دارد که بطور مختصر از قرار ذیل می باشد:

تعویذات از نظر شرعی بر دو گونه می باشند:

1- تعویذات ناجایز و حرام

 تعویذاتی که در آنها کلمات و الفاظ نامفهوم و یا  خرافاتی وجود دارد، ولی کلمات کفری و شرکی و یا سحر و جادو نیست، نوشتن این نوع تعویذات جایز نیست، همانگونه که نوشتن تعویذات با آیات قرآنی نیز جایز نیست، زیرا رسول الله صلی‌الله‌علیه‌ وآله ‌وسلم و هیچ یک از صحابه رضی الله عنهم چنین تعویذاتی را ننوشته اند، و آنچه از عبدالله بن عمرو بن العاص رضی الله عنهما در سنن ترمذی نقل شده که ایشان برخی از کلمات را بر تخته ای نوشته و بر گردن بچه های کوچکشان می بستند ضعیف است.

 نکته دیگر اینکه نوشتن آیات قرآنی بعنوان تعویذ و به گردن  و یا بازوی افراد بستن و سپس این افراد با این آیات قرآنی در توالت و جاهایی ناپاک می روند یک نوع توهین و بی احترامی به قرآن محسوب می شود، که شرعا حرام است و یا حتی برخی بر حیوانات می بندند که همیشه در تویله اند که این کار خطرناک تر و گناه بیشتری دارد .

2- تعویذات کفری و شرکی

تعویذاتی که در آنها استمداد غیر الله و کلمات شرکی به کار رفته باشد و یا سحر و جادوئی و عاشقی و دوستی و از این نوع امور باشند، دادن این نوع تعویذات کفر است ، زیرا جادوگری محسوب شده و جادوگری کفر است ، همان گونه که الله متعال فرموده :

وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُو الشَّیَاطِینُ عَلَىٰ مُلْکِ سُلَیْمَانَ وَمَا کَفَرَ سُلَیْمَانُ وَلَٰکِنَّ الشَّیَاطِینَ کَفَرُوا یُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا أُنزِلَ عَلَى الْمَلَکَیْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ وَمَا یُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّىٰ یَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَکْفُرْ فَیَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا یُفَرِّقُونَ بِهِ بَیْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ وَمَا هُم بِضَارِّینَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَیَتَعَلَّمُونَ مَا یَضُرُّهُمْ وَلَا یَنفَعُهُمْ وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِی الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنفُسَهُمْ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ (102) سوره بقره

ترجمه : و (یهود) از آنچه شیاطین بر پادشاهی سلیمان بر مردم می‌خواندند (و ایشان را به سحر و جادو نسبت می دادند) پیروی کردند. سلیمان هرگز (دست به سحر نیالود؛ و) کافر نشد؛ ولی شیاطین کفر ورزیدند؛ و به مردم سحر آموختند. و (نیز یهود) از آنچه بر دو فرشته بابل «هاروت» و «ماروت»، نازل شد پیروی کردند. (آن دو، راه سحر کردن را، برای آشنایی با طرز ابطال آن، به مردم یاد می‌دادند. و) به هیچ کس چیزی یاد نمی‌دادند، مگر اینکه از پیش به او می‌گفتند: «ما وسیله آزمایشیم کافر نشو! (و جادو یاد نگیر)» ولی آنها از آن دو فرشته، مطالبی را می‌آموختند که بتوانند به وسیله آن، میان مرد و همسرش جدایی بیفکنند؛ ولی هیچ گاه نمی‌توانند بدون اجازه الله، به انسانی زیان برسانند. آنها قسمتهایی را فرامی‌گرفتند که به آنان زیان می‌رسانید و نفعی نمی‌داد. و مسلما می‌دانستند هر کسی خریدار این گونه متاع باشد، در آخرت بهره‌ای نخواهد داشت. و چه زشت و ناپسند بود آنچه خود را به آن فروختند، اگر می‌دانستند!!

ما اگر بخواهیم مضرات تعویذات را بر شماریم زیاد است ولی مهم ترین آنها که بسیار مشهود است، دو چیز است:

1- اعقتقادات عوام و افراد کم سواد و بی سواد خراب می شود و گرفتار خرافات و شرک می شوند.

2- بازارگرمی برای شیادان عوام فریب و دکان داران منتسب به دین است که مال مردم را خورده و ایمان و آبروی آنها را لطمه دار می کنند، باز شده و رونق می گیرد.

در پایان یک نکته بسیار مهم را باید متذکر شوم و آن اینکه  کلمه « تعویذ» در عربی به همان دم و پف شرعی گفته می شود ، که با شرایط خاصی مجاز است ولی این کلمه در فارسی  معنای همان «تمیمه» عربی را می دهد که رسول الله صلی‌الله‌علیه ‌وآله ‌وسلم آن را شرک خوانده اند، لذا اگر کسی در کتب حدیثی که عربی است به کلمه «تعویذ» بر خورد ، باید این را بداند که هدف «تعویذ» فارسی نیست، بلکه هدف همان دم و پف و اذکار و اوراد شرعی است که با شرایط خاص و شرعی مجاز می باشند.