۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

ترجمه و تحقیق اربعین نووی

حدیث چهل و دوم اربعین

 

عن أَنَس بْن مَالِکٍ رضی الله عنه، قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ: " قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَتَعَالَى: یَا ابْنَ آدَمَ إِنَّکَ مَا دَعَوْتَنِی وَرَجَوْتَنِی غَفَرْتُ لَکَ عَلَى مَا کَانَ منک وَلَا أُبَالِی، یَا ابْنَ آدَمَ لَوْ بَلَغَتْ ذُنُوبُکَ عَنَانَ السَّمَاءِ ثُمَّ اسْتَغْفَرْتَنِی غَفَرْتُ لَکَ. یَا ابْنَ آدَمَ إِنَّکَ لَوْ أَتَیْتَنِی بِقُرَابِ الأَرْضِ خَطَایَا ثُمَّ لَقِیتَنِی لَا تُشْرِکُ بِی شَیْئًا لَأَتَیْتُکَ بِقُرَابِهَا مَغْفِرَةً ".


لغات حدیث :

 

قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَتَعَالَى : الله تبارک و تعالی فرمودند، معبود به حق مبارک وبرتر فرمودند.

یَا ابْنَ آدَمَ : ای پسر آدم ، ای فرزند آدم ، ای انسان .

إِنَّکَ مَا دَعَوْتَنِی : همانا تا زمانی که مرا بخوانی ، تا زمانی که از من بخواهی .

وَرَجَوْتَنِی : و امیدت به من باشد، امیدوار من باشید .

غَفَرْتُ لَکَ : من برایت می آمرزم ، من تو را می بخشم .

عَلَى مَا کَانَ منک : برهرآنچه از گناه هم که باشی ، مرتکب هرنوع گناهی هم که شده باشی .

وَلَا أُبَالِی : و پروائی ندارم ، و نه پروائی می کنم .

لَوْ بَلَغَتْ ذُنُوبُکَ: گرچه گناهانت برسند .

عَنَانَ السَّمَاءِ : ابرآسمان .

ثُمَّ اسْتَغْفَرْتَنِی : سپس از من طلب آمرزش نمائی، سپس از من درخواست بخشش نمائی .

إِنَّکَ لَوْ أَتَیْتَنِی : همانا تو اگر به نزد من بیائی .

بِقُرَابِ الأَرْضِ : به پری زمین ، به اندازه پری زمین .

خَطَایَا : خطاها، اشتباهات ، گناهان .

ثُمَّ لَقِیتَنِی : سپس مرا ملاقات نمائی، سپس با من دیدار نمائی .

لَا تُشْرِکُ بِی شَیْئًا : چیزی را به من شرک نمی آوری .

لَأَتَیْتُکَ : من بنزدت آمدم .

بِقُرَابِهَا مَغْفِرَةً : به پری آن بخشش، به پری زمین آمرزش.

 

ترجمه حدیث :

 

انس بن مالک رضی الله عنه فرمودند : من از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیدم که می فرمایند : الله تبارک و تعالی فرمودند : ای فرزند آدم همانا تا زمانی که تو مرا بخوانی و به من امیدوارباشی (گناهانت را) برایت می آمرزم هرآنچه گناهی که از(سرزده) تو باشد و پراوئی نمی کنم ، ای فرزند آدم اگرگناهانت به ابر(های) آسمان (هم) برسند سپس از من طلب آمرزش نمائی برایت (همه آنها را) می آمرزم ، ای فرزند آدم همانا اگر تو به نزد من بیایی بهمراه پری زمین از گناهان و سپس با من ملاقات نمائی و در حالی که به من چیزی شرک نمی آوردی من به اندازه پری آن با بخشش بنزدت خواهم آمد .

 

مسائل حدیث :


ازاین حدیث مسائل زیر برگرفته و استنباط می شود :

۱ - الله متعال بسیارآمرزنده است .

۲ - تمام گناهان بجز شرک را الله متعال می آمرزد .

۳ - در قیامت هر مسلمانی با الله متعال ملاقات خواهد نمود.

۴ - یک مسلمان همیشه باید امیدش به الله متعال باشد .

۵ - انسان هرچند هم گنه کار باشد نباید نا امید شود و باید از الله متعال طلب آمرزش نماید .

۶- هر چیز را باید از الله متعال خواست .

 

نکته توضیحی :

 

این حدیث از احادیث قدسی است ، ناگفته نماند به احادیثی که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم آنها را به ذات اقدس الله متعال نسبت می دهند ،در اصطلاح محدثین احادیث قدسی گفته می شود .

 

سند حدیث :


امام نووی رحمه الله این حدیث را به سنن ترمذی نسبت داده اند و سند ترمذی از قرار زیر می باشد :

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ إِسْحَاقَ الجَوْهَرِیُّ البَصْرِیُّ قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ قَالَ: حَدَّثَنَا کَثِیرُ بْنُ فَائِدٍ قَالَ: حَدَّثَنَا سَعِیدُ بْنُ عُبَیْدٍ، قَالَ: سَمِعْتُ بَکْرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ المُزَنِیَّ، یَقُولُ: حَدَّثَنَا أَنَسُ بْنُ مَالِکٍ، قَالَ : .......

 

تفاوت های الفاظ روایت :


۱ - در این روایت اربعین این گونه آمده است « غَفَرْتُ لَکَ » ولی در روایت (۴۳۰۵) المعجم الاوسط طبرانی این گونه آمده است « لَغَفَرْتُ لَکَ ».

۲ - در این روایت اربعین این گونه آمده است « إِنَّکَ لَوْ أَتَیْتَنِی ..... » در روایت (۴۳۰۵) المعجم الاوسط طبرانی این گونه آمده است « لَوْ أَتَیْتَ.....».

۳ - در روایت (۱۷۹) کتاب الترغیب فی فضائل الأعمال وثواب ذلک، ابن شاهین این حدیث این گونه آمده است : « قَالَ رَبُّکُمْ: عَبْدِی، إِنَّکَ مَا دَعَوْتَنِی وَرَجَوْتَنِی فَإِنِّی سَأَغْفِرُ لَکَ عَلَى مَا کَانَ مِنْکَ، وَلَوْ لَقِیتَنِی بِقُرَابِ الْأَرْضِ خَطَایَا لَمْ تُشْرِکْ بِی شَیْئًا لَقِیتُکَ بِقُرَابِهَا مَغْفِرَةً، وَلَوْ أَخْطَأْتَ حَتَّى تَبْلُغَ خَطَایَاکَ عَنَانَ السَّمَاءِ، ثُمَّ اسْتَغْفَرْتَنِی، غَفَرْتُهَا لَکَ وَلَا أُبَالِی » .

 

ترجمه : پروردگارتان فرمودند : بنده ام همانا تا زمانی که تومرا بخوانی و امیدوار من باشی قطعا من (گناهانت را) برایت خواهم بخشید هرچه هم که می خواهد باشد ، و اگرتو با من ملاقات نمائی (و در حالی که به همراهت) به اندازه پری زمین گناهان است ، و تو به من چیزی را شرک نیاورده باشی من با تو بهمراه پری این زمین ازبخشش ملاقات خواهم نمود ، و اگر توآنقدر اشتباه و گناه کنی که خطاها و اشتباهات تو به ابرهای آسمان برسد ، سپس از من طلب آمرزش نمائی من تورا خواهم بخشید و هیچ پروائی نخواهم نمود.

 

منابع حدیث :


این حدیث در کتب زیرروایت شده است :

۱ - سنن ترمذی ، حدیث (۳۵۴۰) .

۲ - المعجم الاوسط ، طبرانی ، حدیث (۴۳۰۵) .

۳ - کتاب : الترغیب فی فضائل الأعمال وثواب ذلک ، ابن شاهین ، حدیث (۱۷۹) .

ناگفته نماند که علاوه از این سه کتاب ، این حدیث در کتاب حلیة الأولیاء وطبقات الأصفیاء أبو نعیم اصفهانی نیز روایت شده است .




پایان شرح و تحقیق اربعین نووی