۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

ترجمه و تحقیق اربعین نووی

حدیث سی و هشتم اربعین

 

عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: " إِنَّ اللَّهَ قَالَ: مَنْ عَادَى لِی وَلِیًّا فَقَدْ آذَنْتُهُ بِالحَرْبِ، وَمَا تَقَرَّبَ إِلَیَّ عَبْدِی بِشَیْءٍ أَحَبَّ إِلَیَّ مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَیْهِ، وَمَا یَزَالُ عَبْدِی یَتَقَرَّبُ إِلَیَّ بِالنَّوَافِلِ حَتَّى أُحِبَّهُ، فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ: کُنْتُ سَمْعَهُ الَّذِی یَسْمَعُ بِهِ، وَبَصَرَهُ الَّذِی یُبْصِرُ بِهِ، وَیَدَهُ الَّتِی یَبْطِشُ بِهَا، وَرِجْلَهُ الَّتِی یَمْشِی بِهَا، وَإِنْ سَأَلَنِی لَأُعْطِیَنَّهُ، وَلَئِنِ اسْتَعَاذَنِی لَأُعِیذَنَّهُ، وَمَا تَرَدَّدْتُ عَنْ شَیْءٍ أَنَا فَاعِلُهُ تَرَدُّدِی عَنْ نَفْسِ المُؤْمِنِ، یَکْرَهُ المَوْتَ وَأَنَا أَکْرَهُ مَسَاءَتَهُ ".

 

لغات حدیث :

 

مَنْ عَادَى لِی وَلِیًّا : هرکس با دوست من دشمنی نمود .

فَقَدْ آذَنْتُهُ بِالحَرْبِ‌ : قطعا من با او اعلان جنگ نموده ام .

وَمَا تَقَرَّبَ : و نزدیک نشد ، و نزدیک نگشت .

إِلَیَّ عَبْدِی : بسوی من بنده من ، به نزد من بنده ام .

بِشَیْءٍ : به چیزی .

أَحَبَّ إِلَیَّ : محبو تراست در نزد من ، دوست داشتنی تراست بسوی من .

مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَیْهِ : واز آنچه من بر او فرض نمودم .

وَمَا یَزَالُ عَبْدِی : و همیشه بنده من .

یَتَقَرَّبُ إِلَیَّ : بسوی من نزدیک می گردد.

بِالنَّوَافِلِ : با نفل ها ، با عبادتهای غیر فرض .

حَتَّى أُحِبَّهُ : تا اینکه او را دوستش می دارم .

فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ : و چون دوستش بدارم .

کُنْتُ سَمْعَهُ الَّذِی یَسْمَعُ بِهِ : شنوائیش می گردم که با آن می شنود ، گوشش می گردم که با آن می شنود .

وَبَصَرَهُ الَّذِی یُبْصِرُ بِهِ : و بینائیش که با آن می بیند، و چشمش که با آن می بیند .

وَیَدَهُ الَّتِی یَبْطِشُ بِهَا : و دستش که با آن می گیرد .

وَرِجْلَهُ الَّتِی یَمْشِی بِهَا : و پایش که با آن پیاده روی می کند .

وَإِنْ سَأَلَنِی لَأُعْطِیَنَّهُ : و اگر ازمن بخواهد قطعا به او خواهم داد.

وَلَئِنِ اسْتَعَاذَنِی لَأُعِیذَنَّهُ : واگر به من پناه ببرد قطعا او را پناه خواهم داد.

وَمَا تَرَدَّدْتُ عَنْ شَیْءٍ : و من در باره چیزی شک و تردید ننمودم .

أَنَا فَاعِلُهُ : من کننده آن هستم .

تَرَدُّدِی عَنْ نَفْسِ المُؤْمِنِ: به اندازه شکّ تردیدم در باره قبض روح یک مسلمان .

یَکْرَهُ المَوْتَ : اومرگ را ناپسند می دارد.

وَأَنَا أَکْرَهُ مَسَاءَتَهُ : و من ناپسند می دارم ناراحت کردن او را .

 

ترجمه حدیث :


ابوهریره رضی الله عنه فرمودند : رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند : همانا الله فرمودند : هرکس با دوست من دشمنی نماید قطعا من با او اعلان جنگ می نمایم ، و بنده ام با چیزی محبوب تراز آنچه من بر او فرض نمودم به من نزدیک نگشته است، و همیشه بنده ام با (انجام عبادتها) نفلی به من نزدیک می شود تا اینکه دوستش می دارم، و چون دوستش بدارم : گوش و شنوائیش می گردم که با آن می شنود ، و بینائی و چشمش می گردم که با آن می بیند، و دستش می گردم که با آن می گیرد ، و پایش می گردم که با آن پیاده روی می کند، و اگر ازمن (چیزی) بخواهد قطعا به او خواهم داد، و اگراز من طلب پناه نماید قطعا او را پناه خواهم داد، و من در باره چیزی شک و تردید ننمودم که من انجام دهنده آن هستم (آنقدر) که در باره (گرفت روح) مسلمان تردید و شک می نمایم ، او مرگ را ناپسند می دارد و من ناراحت نمودن او را ناپسند می دارم (ولی با این وجود قبض روحش می کنم).


مسائل حدیث :


ازحدیث بالا مسائل زیراستنباط و برگرفته می شود :

۱ - هرکس با دوست الله دشمنی نماید قطعا الله با او اعلان جنگ خواهد نمود.

۲- بعد از ادای فرائض، انجام نوافل از همه بیشتریک مسلمان را محبوب الله متعال می گرداند.

۳ - الله متعال وقتی کسی را دوست بدارد به شنوائی، بینائی ، دست و پا و سایر اعضای او برکت داده و در انجام کارها، اعضای او را یاری می نماید .

۴- زمانی که الله متعال کسی را دوست بدارد به او پناه داده و خواسته ها و نیازهایش را برآورده می نماید .

۵ - الله متعال هرگز دوست ندارد که بنده مسلمانی که دوستش می دارد را ناراحت گرداند ولی گاهی تقدیراتش باعث ناراحتی او می گردد ولی این ها برایش اجر و ثواب می گردند .

 

تحقیق و بررسی سند حدیث :

 

این حدیث را امام نووی رحمه الله به صحیح بخاری نسبت داده اند لذا سند این حدیث در صحیح بخاری از این قرار است :

حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عُثْمَانَ بْنِ کَرَامَةَ، حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ مَخْلَدٍ، حَدَّثَنَا سُلَیْمَانُ بْنُ بِلاَلٍ، حَدَّثَنِی شَرِیکُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِی نَمِرٍ، عَنْ عَطَاءٍ، عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ،......

درسند این حدیث جناب (خَالِد بن مَخْلَد) وجود دارد که ابن حجر رحمه الله در باره ایشان گفته که وی تفردات دارد و امام احمد رحمه الله و برخ دیگر از علما گفته اند که روایت های منکر دارد .

و نیز در سند این حدیث جناب « شَرِیک بن عَبْدِ اللَّه بنِ أَبِی نَمِر » که وی بگفته حافظ ابن حجر رحمه الله روای صدوقی است که در نقل روایات دچار خطا و اشتباه می گردد و امام نسائی رحمه الله در باره ایشان فرمودند : وی ثقه نیست ، و ابن الجارود رحمه الله در باره وی گفته : وی قوی نیست، ناگفته نماند که برخی وی را ثقه دانسته اند، لذا این سند ضعیف است ولی در باره متن این حدیث علما اختلاف نظر دارند ، امام ذهبی رحمه الله در کتاب المیزان در تحت بیوگرافی خالد بن مخلد و بیا ضعیف ایشان در باره این حدیث چنین نوشته اند :

هذا حدیث غریب جداً لولا هیبة الجامع الصحیح لعدوه فی منکرات خالد بن مخلد وذلک لغرابة لفظه...

ترجمه : این حدیث بسیار عجیب و غریب است و اگر هیبت صحیح بخاری نبودی این حدیث را علماء ازروایت های منکر خالد بن مخلد حساب می نمودند و این بدان سبب است که الفاظ این روایت عجیب و غریب است .....

ولی استاد آلبانی رحمه الله در سلسله احادیث صحیحه حدیث (۱۶۴۰) در این باره مفصلا وبحث و گفتگو نموده ودرآخرچنین نوشته اند :

 وخلاصة القول: إن أکثر هذه الشواهد لا تصلح لتقویة الحدیث بها، إما لشدة ضعف إسناده، وإما لإختصارها، اللهم إلا حدیث عائشة،وحدیث أنس بطریقیه، فإنهما إذا ضما إلى إسناد حدیث أبی هریرة اعتضد الحدیث بمجموعها وارتقى إلى درجة الصحیح إن شاء الله تعالى، وقد صححه من سبق ذکره من العلماء.

ترجمه : خلاصه سخن این است : همانا اکثرشواهد صلاحیت تقویت این حدیث را ندارند، (زیرا) یا اینکه ضعف زیادی در سندهایشان وجود دارد و یا اینکه مختصراین روایت اند، بارالهی بجزروایت عایشه (رضی الله عنها) و حدیث انس (رضی الله عنه) با دو سندش ، زیرا زمانی که این دو حدیث به سند حدیث ابوهریره (رضی الله عنه) منضم گردد این حدیث را با مجموع اینها تقویت شده و ان شاء الله تعالی به درجه صحت بالا می رود ، و در حالی که علمای که نامهایشان قبلا ذکر شد این حدیث را صحیح دانسته اند.

 

منابع حدیث :


۱ - صحیح بخاری ، حدیث (۶۵۰۲).

۲ - صحیح ابن حبان ، حدیث (۳۴۷) .

۳ - السنن الکبری بیهقی ، (۶۳۹۵) .

این حدیث علاوه از کتب مذکور در بسیاری از کتب حدیثی دیگر نیز روایت شده است .