۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

۩۩۩ قـــرآن و سنّت زنــــده بــــاد ۩۩۩

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ (20) (سوره انفال)

شرح و تحقیق سنن ابن ماجه

حدیث ۱۴- (این حدیث صحیح است) حَدَّثَنَا أَبُو مَرْوَانَ مُحَمَّدُ بْنُ عُثْمَانَ الْعُثْمَانِیُّ قَالَ: حَدَّثَنَا إِبْرَاهِیمُ بْنُ سَعْدِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ، عَنْ أَبِیهِ، عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:‏« ﻣَﻦْ ﺃَﺣْﺪَﺙَ ﻓِﻲ ﺃَﻣْﺮِﻧَﺎ ﻫَﺬَﺍ ﻣَﺎ ﻟَﻴْﺲَ ﻣِﻨْﻪُ ﻓَﻬُﻮَ ﺭَﺩٌّ‏».

 

لغات حدیث :

 

ﻣَﻦْ ﺃَﺣْﺪَﺙَ : هرکس چیز جدیدی را ایجاد کرد، هرکس بدعتی را بوجود آورد .

ﻓِﻲ ﺃَﻣْﺮِﻧَﺎﻫَﺬَﺍ : دراین دستور ما ، در این دین ما ، در دستورات دین ما .

ﻣَﺎ ﻟَﻴْﺲَ ﻣِﻨْﻪُ : آنچه که ازآن نیست ، چیزی که ازآن نیست .

ﻓَﻬُﻮَ ﺭَﺩٌّ‏ : پس آن رد است ، پس آن مردوداست ، پس آن مورد قبول نیست.

 

ﺗﺮﺟﻤﻪ حدیث :

 

ﻋﺎﯾﺸﻪ ﺭﺿﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻨﻬﺎ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ : ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺁﻟﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ : ﻫﺮﮐﺲ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ‏(ﺩﯾﻦ ‏) ﻣﺎ ﭼﯿﺰﯼ ﺟﺪﯾﺪﯼ ﺭﺍ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﺁﻥ ﻣﺮﺩﻭﺩ ﺍﺳﺖ .

 

 

مسائل حدیث :

 

از حدیث بالا مسائل زیرگرفته و استنباط می شود :

 

۱ - هر چیزجدیدی در دین ایجاد نمودن مردود است .

 

۲ - هرعملی که برابربا دستورات شرع نباشد مردود است .

 

     

تحقیق و بررسی سند:

 

این حدیث در سنن ابن ماجه با سند زیر روایت شده است :

 

حَدَّثَنَا أَبُو مَرْوَانَ مُحَمَّدُ بْنُ عُثْمَانَ الْعُثْمَانِیُّ قَالَ: حَدَّثَنَا إِبْرَاهِیمُ بْنُ سَعْدِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ، عَنْ أَبِیهِ، عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ عَائِشَةَ....

درسند این حدیث استاد ابن ماجه رحمه الله،  جناب « أَبُو مَرْوَان مُحَمَّد بْن عُثْمَان عُثْمَانِی رحمه الله » قراردارد که حافظ ابن حجررحمه الله در باره ایشان گفته که « صدوق یخطىء» یعنی صدوق اند که در نقل روایات دچار اشتباه می شوند ، وصالح بن محمد اسدی رحمه الله در باره ایشان فرمودند : « ثقة ، صدوق ، إلا أنه یروى عن أبیه المناکیر » یعنی ثقه و صدوق اند ولی از پدرشان احادیث منکری را روایت می کنند ، و ابوحاتم رازی رحمه الله در باره ایشان فرمودند: « ثقة » یعنی وی راوی ثقه و مورد اعتمادی است ناگفته نماند که متن این حدیث صحیح می باشد .

 

تفاوت های الفاظ روایت :

 

در این روایت سنن ابن ماجه این گونه آمده است « مَنْ أَحْدَثَ فِی أَمْرِنَا هَذَا مَا لَیْسَ مِنْهُ فَهُوَ رَدٌّ» ولی در روایت (۴۶۰۶) سنن ابی داود این حدیث این گونه آمده است « مَنْ صَنَعَ أَمْرًا عَلَى غَیْرِ أَمْرِنَا فَهُوَ رَدٌّ» .

ترجمه : هرکس بر غیر دستور ما امری بسازد پس آن مردود است .

 

و درروایت (۱۷۱۸) صحیح مسلم این گونه آمده است «مَنْ عَمِلَ عَمَلًا لَیْسَ عَلَیْهِ أَمْرُنَا فَهُوَ رَدٌّ».

ترجمه : هرکس کاری را انجام دهد که برابر با دستور ما نباشد پس آن مردود است .

 

منابع حدیث :

 

این حدیث ازکتب ششگانه حدیثی در کتب زیرآمده است :

 

۱ - صحیح بخاری ، حدیث (۲۶۹۷).

۲- صحیح مسلم ، حدیث (۱۷۱۸) .

۳ - سنن ابی داود ، حدیث (۴۶۰۶) .

۴ - سنن ابن ماجه ، حدیث (۱۴) .